Φιλαναγνωσία και διαδρομές: “Βιβλιοθήκη και Ελεύθερη Σκέψη: Μυστικά και Εξομολογήσεις Συγγραφέων”

Γράφει η Ρέα Κουμπαρή, υπεύθυνη Δημοτικής Βιβλιοθήκης

Η δημοσιογραφία δεν είναι απλώς ένα επάγγελμα, είναι μια τέχνη που απαιτεί παρατηρητικότητα, ευαισθησία και ανοιχτή σκέψη. Με τη βοήθεια και την καθοδήγηση της δημοσιογράφου κ. Θεοδοσίας Αποστόλου, τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να ζήσουν τη μαγεία της δημοσιογραφίας μέσα από τον δικό τους ρόλο.

Η εκπαιδευτική δράση,“Βιβλιοθήκη και ελεύθερη σκέψη – Μυστικά κι εξομολογήσεις συγγραφέων”που φιλοξενήθηκεστη Δημοτική Βιβλιοθήκη Αραδίππου, πραγματοποιήθηκε στις 2 Μαΐου στο πλαίσιο του πολιτιστικού προγράμματος Φιλαναγνωσίας “Διαδρομές σε Βιβλιοθήκες – Ανακαλύπτω βιβλία σωσίβια”, που υποστηρίζεται από το Υφυπουργείο Πολιτισμού.

Η εκδήλωση είχε ως βασικές φιλοξενούμενες δύο εξαίρετες προσωπικότητες: τη δημοσιογράφο Θεοδοσία Αποστόλου, καθώς και τη συγγραφέα και εκδότρια Μαρία Στυλιανού, που βρίσκεται πάντα δίπλα μας με την απλόχερη προσφορά της.

Η δράση περιλάμβανε δύο ενότητες:

Αφήγηση του μαγευτικού παραμυθιού “Ο Μελένιος και η μαγεία του αθλητισμού” από τη συγγραφέα Μαρία Στυλιανού.

Και συνέντευξη της συγγραφέως από τα παιδιά, υπό την καθοδήγηση της δημοσιογράφου Θεοδοσία Αποστόλου.

Τα παιδιά μέσα από αυτή την εμπειρία έμαθαν πως ‘’οι καλύτερες ερωτήσεις δεν είναι πάντα αυτές που φαίνονται ιδανικές, αλλά αυτές που απορρέουν αυθόρμητα και από την περιέργεια’’όπως τόνισεη δημοσιογράφος Θεοδοσία Αποστόλου. ‘’Οι ερωτήσεις που τολμάμε να κάνουμε μπορεί να αποκαλύψουν αλήθειες που κανείς άλλος δεν έχει αγγίξει’’. Παράλληλα, ενίσχυσε την σημασία της εμπιστοσύνης και της διακριτικότητας, στοιχεία καθοριστικά για μια επιτυχημένη συνέντευξη.

Α. Μ: Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε στον αναγνώστη με αυτή την ιστορία;

Μ. Σ: Το μήνυμα που βγαίνει διαβάζοντας το παραμύθι, είναι ότι πρέπει να λειτουργούμε με ενσυναίσθηση, να λειτουργούμε ομαδικά και δεν πρέπει πάντα να σκεφτόμαστε τη νίκη. Δεν είναι κακό να χάνουμε καμιά φορά και ακόμη περισσότερο, δεν είναι λόγος αυτός να μαλώνουμε με τους γύρω μας και να χαλούμε τις φιλίες μας. Ο αθλητισμός, μας κάνει καλύτερους ανθρώπους, πιο σωστούς φίλους και βεβαίως με τον αθλητισμό είμαστε πιο υγιείς σαν άνθρωποι.

Α. Ζ: Γιατί επιλέξατε ο ήρωας σας να είναι ένα αγόρι που παίζει ποδόσφαιρο;

Μ. Σ: Υπάρχει μια προϊστορία πίσω από τον ήρωα μου.

Ο Μελένιος αποτελείται από μια σειρά 5 βιβλίων και η ιδέα για το συγκεκριμένο παραμύθι γεννήθηκε από τον γιο μου.

Όταν ήταν μικρούλης έτρωγε πάρα πολλά γλυκά και τον αποκαλούσα χαϊδευτικά Μελένιο. Ώσπου μια μέρα, είπα ας γράψω μια ιστορία για τον Μελένιο. Το πρώτο βιβλίο αφορούσε την παιδική παχυσαρκία, το οποίο έχουμε διασκευάσει και στο θέατρο.

Άρα ο Μελένιος γεννήθηκε με αυτή τη σκέψη. Αν και ο ήρωας μου είναι αγόρι, αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν μπορεί να το διαβάσει κι ένα κοριτσάκι, γιατί τα μηνύματα που περνώ μέσα από την ιστορία αφορούν και τα δύο φύλα.

Ε. Θ: Τι θυσιάσατε για την καριέρα σας ως συγγραφέας;

Μ. Σ: Τίποτα δεν γίνεται χωρίς θυσίες. Σίγουρα θυσιάζω αρκετό από τον προσωπικό μου χρόνο. Έτυχε πολλές φορές να εξαφανιστώ από τις παρέες, από τους φίλους, από τους συγγενείς, ακόμη και από τα ίδια μου τα παιδιά, την ίδια μου την οικογένεια. Γιατί όταν είμαι σε φάση έμπνευσης δεν θέλω να κάνω τίποτε άλλο από το να κλειστώ στο δωμάτιο ή στο γραφείο μου και να γράψω. Μπορεί να χτυπάνε τα τηλέφωνα και εγώνα μην απαντάω. Είναι η στιγμή της δημιουργίας την οποία δεν μπορώ να διαταράξω για κανέναν λόγο.

Α. Σ: Τι δουλειά θέλατε να κάνετε όταν ήσασταν μικρή;

Μ. Σ: Όταν ήμουνα μικρή δεν ξέρω γιατί, αλλά είχα φάει ένα κόλλημα να θέλω να γίνω δημοσιογράφος.

Λάτρευα τη μυρωδιά των εφημερίδων που έφερνε ο πατέρας μου στο σπίτι. Μύριζα το χαρτί κι έλεγα κάποια μέρα θα κάνω το δικό μου τυπογραφείο και θα γίνω δημοσιογράφος. Το είχα πει αυτό από την Τρίτη δημοτικού.

Μεγαλώνοντας μου βγήκε το συγγραφικό. Αν και είχα το δικό μου περιοδικό για εννέα χρόνια, οπότε το όνειρο μου να γίνω δημοσιογράφος το πραγματοποίησα. Δεν έχω απωθημένα πλέον.

Σ. Χ: Έχετε πολλά πτυχία γιατί επιλέξατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή βιβλίων;

Μ. Σ: Την αγάπη μου για τη συγγραφή την εντόπισα από τα παιδικά μου θα έλεγα χρόνια όταν είχα λάβει μέρος σε διάφορους διαγωνισμούς εδώ στην Κύπρο, με το σχολείο και είχα έρθει πρώτη Παγκύπρια. Κι έτσι στα 30 μου αποφάσισα να γράψω το πρώτο μου βιβλίο το οποίο μάλιστα ήταν βιωματικό.

Κ. Κ: Όταν ήσασταν μικρή δοκιμάσατε να γράψετε ένα βιβλίο;

Μ. Σ: Όταν ήμουν μικρή έγραφα ημερολόγιο. Το πρώτο μου βιβλίο, στα τριάντα μου αποφάσισα να το γράψω.

Κ. Κ: Όταν ήσασταν μικρή είχατε αγαπημένο βιβλίο;

Μ. Σ: Θα είμαι ειλικρινής μαζί σας, όταν ήμουνα μικρή δεν αγαπούσα τόσο πολύ τα βιβλία και οι γονείς μου στεναχωριόντουσαν πολύ γι΄ αυτό. Αγαπούσα πολύ τις ξένες γλώσσες, ήμουνα πολύ καλή μαθήτρια αλλά με τα εξωσχολικά βιβλία είχα κάποιο θέμα. Κάποια στιγμή, επειδή έγραφα πάρα πολύ ωραίες εκθέσεις οι δάσκαλοι παρότρυναν τους γονείς μου να μου αγοράσουν βιβλία και ξεκίνησα να διαβάζω, Μενέλαο Λουντέμη, Αντώνη Σαμαράκη, συγγραφείς που δεν ήταν τόσο εύκολο να τους κατανοήσεις σε εκείνη την ηλικία. Μου άρεσε πάρα πολύ η Έλενα Ακρίτα που τα βιβλία της, είχαντο χιουμοριστικό στοιχείο μέσα.Είμαι κι εγώ ένας άνθρωπος που αυτοσαρκάζεται στην καθημερινότητά του κι αυτό ήταν το έναυσμα να ξεκινήσω να διαβάζω πιο εντατικά.

Α. Μ: Γράψατε ποτέ βιβλίο για τα παιδιά σας;

Μ. Σ: Η παιδική σειρά με τίτλο ο Μελένιος γράφτηκε για τον μικρό μου γιο τον Ηλία, που τον φώναζα Μελένιο, ενώ σ’ ένα από τα επόμενα της ίδιας σειράς, ‘’Ο Μελένιος και  οι νεράιδες της αγάπης’’, κάνω αναφορά σε όλα τα μέλη της οικογένειας μου όπως και στον μεγάλο μου γιο τον Μανώλη. Ήταν ένα δώρο από μένα στους ανθρώπους που αγαπώ.

Θ. Χ: Πού πάτε να εμπνευστείτε;

Μ. Σ: Εμπνέομαι οπουδήποτε κι αν βρίσκομαι. Μπορεί να βρίσκομαι σε μια καφετέρια, πρωί της Κυριακής, να διαβάζω την εφημερίδα μου, να πίνω τον καφέ μου και να διαβάσω κάτι στο αστυνομικό ρεπορτάζ το οποίο να μ’ αρέσει τόσο που να πάω στο σπίτι και να ξεκινήσω αμέσως γράψιμο. Μπορεί να είμαι στο βουνό, μπορεί να είμαι στη θάλασσα, μπορεί να είμαι στο σπίτι μου να βλέπω τηλεόραση. Πολλές φορές μάλιστα έτυχε να οδηγώ, να μου έρθει μια σκέψη και να σταματήσω κάπου να πάρω σημειώσεις. Γι’  αυτό έχω πάντα μαζί μου ένα μπλοκάκι με στυλό ώστε ανά πάσα στιγμή να είμαι έτοιμη.

Α. Α: Πόσα συνολικά βιβλία έχετε γράψει;

Μ. Σ: Έχω γράψει δεκαοχτώ βιβλία και τώρα ετοιμάζω το δέκατο ένατο  μου.

Ξ. Χ: Έχετε γράψει αρκετά βιβλία ποιο είναι το αγαπημένο σας;

Μ. Σ: Έχω δύο γιους, δεν μπορώ να τους ξεχωρίσω, αγαπώ και τους δύο εξίσου. Το ίδιο συμβαίνει και με τον συγγραφέα, δεν μπορεί να ξεχωρίσει τα ‘’παιδιά’’ του. Κάθε βιβλίο το αγαπώ για ξεχωριστό και διαφορετικό λόγο.

Α. Α: Αυτό τον καιρό ασχολείστε με τη συγγραφή κάποιου βιβλίου;

Μ. Σ: Βεβαίως. Ασχολούμαι με το καινούργιο μου μυθιστόρημα αυτό το διάστημα που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Αφορά την ιστορία τριών γενεών και είναι η ιστορία της προγιαγιάς, της γιαγιάς και της μητέρας μου.

Α. Μ: Πόσο χρόνο σας παίρνει να γράψετε ένα βιβλίο;

Μ. Σ: Εξαρτάται από το βιβλίο. Αν είναι παραμύθι δεν μου παίρνει πολύ χρόνο, γύρω στις 20 μέρες. Ένα μυθιστόρημα όμως, που σίγουρα η έκταση του είναι πολύ μεγαλύτερη μπορεί να μου πάρει και δύο χρόνια. Η βιασύνη δεν βοηθάει ποτέ στη συγγραφή παιδιά. Είναι όπως το κρασί, πρέπει να το αφήσεις να ωριμάσει.Έτσι και το βιβλίο.  Πρέπει να το αφήσεις στο συρτάρι σου, να το ξεχάσεις για λίγο καιρό. Όταν το  πιάσεις ξανά με καθαρό μυαλό θα εντοπίσεις τα λάθη ή κάποιες ασάφειες που μπορεί να υπάρχουν μέσα στην ιστορία, να το βελτιώσεις και μετά να προχωρήσεις στην έκδοση του.

Θυμάμαι το πρώτο μου βιβλίο.Μου πήρε γύρω στον ενάμιση χρόνο να το γράψω και για κακή μου τύχη, κάηκε ο σκληρός δίσκος του υπολογιστή μου και χρειάστηκε να το ξαναγράψω από την αρχή. Οπότε μου πήρε γύρω στα τρία χρόνια.

Κ. Μ: Χρησιμοποιήσατε ποτέ ψευδώνυμο;

Μ. Σ: Ψευδώνυμα είχα βάλει κατά καιρούς σε κάποιους διαγωνισμούς που είχα λάβει μέρος, που είναι ένας από τους όρους για να λάβεις μέρος, στα βιβλία μου όμως ποτέ.

Κ. Κ: Ποιο ψευδώνυμο χρησιμοποιούσατε;

Μ. Σ: Αγαπώ ιδιαίτερα το ροζ χρώμα και την τουλίπα, οπότε χρησιμοποιούσα  πάντα το ψευδώνυμο ροζ τουλίπα. Μυστικό, μην βγει πάρα έξω.

Π. Κ:Έχετε γράψει βιβλίο άνω των διακόσων σελίδων;

Μ. Σ: Βεβαίως, το προηγούμενο μου βιβλίο με τίτλο ‘’Το ζεϊμπέκικο της εκδίκησης’’ που είχε έκταση 440 σελίδες.

Γ. Σ:Έχετε συνεργαστεί και με άλλους συγγραφείς;

Μ. Σ. : Ναι, το βιβλίο που ανέφερα προηγουμένως. ‘’Το ζεϊμπέκικο της εκδίκησης’’,το έγραψα σε συνεργασία με τον αξιόλογο και πολυβραβευμένο συγγραφέαΓιάννη Μελέσιο. Η υπόθεση του βιβλίου είχε να κάνει μεμια βεντέτα που άκουσα ότι έγινε στην Κρήτη πριν πολλά χρόνια.  Έμαθα γιατην ιστορία όταν ζούσα εκεί, γιατί τυχαίνει ο σύζυγός μου να είναι από την Κρήτη όπου έζησα 14 χρόνια σ’ αυτό το υπέροχο νησί. Αφορούσε έναν ντόπιο, ο οποίος έχασε το παιδί του σε ένα φονικό και μετά,στη δίκη που ακολούθησε, πήρε τον νόμο στα χέρια του.Έβγαλε το πιστόλιπου είχε κρυμμένοκάτω από τη γενειάδα του και σκότωσε τον δολοφόνο του παιδιού του.

Όταν ρωτήθηκε ο πατέρας  αν έχειμετανιώσει για την πράξη του, είπε χαρακτηριστικά ότι ‘’αν μου δινόταν η ευκαιρία πάλι το ίδιο πράγμα θα έκανα’’. Επιστρέφοντας στην Κύπρο, διηγήθηκα την ιστορία στον Γιάννη και μου είπε ότι θα ήταν πολύ ωραία ιστορία για βιβλίο.

Φυσικά,μετά από υπόδειξη του δικηγόρου μου, άλλαξα τα ονόματα και κάποια γεγονότα ώστε να μην να μην ενοχληθεί η οικογένεια του θύματος.

Κ. Α: Μετανιώσατε για κάποιο βιβλίο που γράψατε;

Μ.  Σ: Ουδέποτε! Γιατί πριν να ξεκινήσω να γράψω ένα βιβλίο φροντίζω να μελετώ και  να κάνω τη σωστή προετοιμασία. Πάντα έχω στο μυαλό μου ότι, αφού το βιβλίο φύγει από μένα και θα πάει στο τυπογραφείο να τυπωθεί μετά θα πάει σε πάρα πολλά χέρια οπότε είμαι πάρα πολύ προσεκτική στο τι θα γράψω και πώς θα το γράψω για να μη βγει κάτι το οποίο μετά θα με κάνει να μετανιώσω. Θέλει προσοχή, θέλει πάρα πολύ δουλειά, αγάπη και χρόνο, ώστε να είσαι αφοσιωμένος σ’ αυτό που κάνεις.

Κ. Μ: Είχε κάποιο βιβλίο που δεν θέλατε να διαβάσουν τα παιδιά σας;

Μ. Σ: Ναι, όταν ο γιος μου ήταν γύρω στα έξι, κυκλοφόρησε ένα βιβλίο που είχε τίτλο ‘’Ελένη η πόρνη’’, το οποίο μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και πώλησε γύρω στις 48 χιλιάδες αντίτυπα.

Το λεκτικό που χρησιμοποίησε η συγγραφέας ήταν ανάρμοστο, με βωμολοχίες. Όταν μάλιστα προσπάθησε να το προωθήσει στη σχολική  ύλη, είχα θυμώσει πάρα πολύ και είπα στον γιό μου όχι αυτό το βιβλίο δεν πρόκειται να το διαβάσεις. Πήγα μαζί με κάποιους άλλους συγγραφείς που είχαν την ίδια άποψη με μένα στον Υπουργό Παιδείας, να εκφράσουμε τη δυσαρέσκειά μας για αυτή την κίνηση του Υπουργείου, ώστε νααποτραπεί αυτή η ενέργεια.

Ρ.Κ: Σαν εκδότρια έχετε απορρίψει ποτέ βιβλίο συγγραφέα;

Μ. Σ: Πάρα πολλές φορές και όχι, δεν το έχω μετανιώσει. Για να το απορρίψω ένα βιβλίο, σημαίνει πως υπάρχει σοβαρός λόγος, είτε στα γραφόμενα του, είτε στη συμπεριφορά του ίδιου του συγγραφέα, κυρίωςόταν βλέπω την έπαρση ή πράγματα τα οποία δεν θεωρώ ότι πρέπει να έχει ένας πραγματικός λογοτέχνης. Θα πρέπει να είμαστε προσγειωμένοι και να σεβόμαστε τους αναγνώστες μας.

Οπότε, είναι τρεις οι παράγοντες. Η συμπεριφορά, η ποιότητα του κάθε ανθρώπου και η πέννα του. Πάνε μαζί!

Κ. Κ: Ποια από τα βιβλία σας είχαν τις λιγότερες πωλήσεις;

Μ.Σ: Θωρώ ότι όλα μου τα βιβλία είχαν πάει πάρα πολύ καλά σε πωλήσεις δεν έχω κανένα παράπονο.

Σ. Σ: Τι θα μας συμβουλεύατε αν αποφασίζαμε να γίνουμε κι εμείς συγγραφείς;

Μ. Σ: Εκείνο που θα σας συμβούλευα είναι σίγουρα να μελετάτε συνεχώς. Ακόμα κι εγώ, που έχω γράψει τόσα βιβλία συνεχίζω να μελετώ. Η μελέτη δεν σταματά ποτέ. Πρέπει να εμπλουτίζουμε ακόμη περισσότερο το λεξιλόγιό και τις γνώσεις μας, όσο κι αν μεγαλώνουμε, για να γράφουμε ποιοτικά βιβλία, να χρησιμοποιούμε όμορφα και σωστά την Ελληνική Γλώσσα που είναι η ομορφότερη στον κόσμο.

Και να θυμάστε ακόμη κάτι. Στη δουλειά αυτή, δεν μπαίνουμε για να γίνουμε πλούσιοι, ειδικά στην Κύπρο, δε γίνεται κανείς πλούσιος από τη συγγραφή, πιστέψτε με. Αλλά, μπορούμε να σπουδάσουμε κάτι άλλο παράλληλα και να έχουμε τη συγγραφή σαν χόμπι, σε περίπτωση που κάποιος επιθυμεί να γίνει συγγραφέας.

Κ. Μ: Σκεφτήκατε κάτι όση ώρα μιλάμε;

Μ. Σ: Θα σας πω ότι επειδή μου αρέσατε πάρα πολύ, γιατί πραγματικά βλέπω μια ποιότητα και μια ωραία διάθεση από μέρους σας, να δημιουργήσετε να κάνετε ερωτήσεις, θα κάνω μια πρόταση και στις δασκάλες σας και στη Ρέα, να κάνουμε ένα εργαστήρι δημιουργικής γραφής μια μέρα και μετά να εκδώσουμε σε ένα βιβλίο όλες τις ιστορίες που θα ετοιμάσετε.

Σας ευχαριστώ όλους πάρα πολύ, ήταν πραγματικά μια υπέροχη εμπειρία και για μένα.

Η εμπειρία αυτή δεν ήταν μόνο διδακτική, αλλά και δημιουργική για τα παιδιά, γιατί απέκτησαν πολύτιμες δεξιότητες, που θα τους συνοδεύουν στην ακαδημαϊκή και προσωπική τους ζωή.