Συνολικά 70 ανήλικοι παραπέμφθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια, 2023-2025, σε θεραπευτικά Κέντρα για απεξάρτηση από τις εξαρτησιογόνες ουσίες, ενώ για το 2025 εννέα ανήλικοι φιλοξενούνται στο Κέντρο Εσωτερικής Νοσηλείας, στα Λατσιά, με τους πέντε να αναμένεται να ολοκληρώσουν το πρόγραμμα πριν από το τέλος του καλοκαιριού.
Σύμφωνα με στοιχεία που εξασφάλισε το ΚΥΠΕ από το Τμήμα Παρακολούθησης και Ερευνών της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου (ΑΑΕΚ), το 2023 παραπέμφθηκαν σε θεραπευτικά Κέντρα 112 ενήλικοι μεταξύ 18 με 24 ετών και 26 ανήλικοι μέχρι 18 ετών, ενώ το 2024 παραπέμφθηκαν 92 ενήλικες και 29 ανήλικοι.
Εξάλλου, από τις αρχές του 2025 μέχρι σήμερα έχουν παραπεμφθεί 19 ενήλικες, καθώς επίσης 15 ανήλικοι.
Σύμφωνα με τα στοιχεία το πρόγραμμα απεξάρτησης ολοκλήρωσαν 16 ενήλικοι τα έτη 2023 και 2024.
Συγκεκριμένα, από τους 26 ανηλίκους που παραπέμφθηκαν το 2023, οι 11 έχουν ολοκληρώσει το πρόγραμμα, ενώ το 2024 από τους 29 ανήλικους ολοκλήρωσαν το πρόγραμμα μόλις πέντε.
Σημειώνεται πως για το 2025 δεν έχουν καταγραφεί στοιχεία ακόμα.
Ενδεικτικός είναι και ο δείκτης αίτησης θεραπείας, η οποία γίνεται απευθείας από την οικογένεια ή από το Κράτος και δη από το Γραφείο Ευημερίας, την Αστυνομία ή το Δικαστήριο.
150 αιτήματα θεραπείας για ανήλικους τα έτη 2021, 2022, 2023
Τα αιτήματα θεραπείας για ανήλικους κάτω των 18 ετών για το 2021 ανέρχονταν στα 40, για το 2022 στα 62, ενώ για το 2023 στα 48.
Σημειώνεται ότι οι παραπομπές σε Κέντρα για απεξάρτηση από εξαρτησιογόνες ουσίες αφορούν ανοικτά θεραπευτικά προγράμματα, στα οποία κατά κόρον φιλοξενούνται ενήλικες, αλλά και το Κέντρο Εσωτερικής Νοσηλείας, που φιλοξενεί αποκλειστικά ανήλικους χρήστες μέχρι 18 ετών, μαθητές ή παιδιά εκτός σχολείου.
Τα ανοικτά θεραπευτικά προγράμματα που διαθέτει η Κύπρος είναι στη Λευκωσία ο «Περσέας», στη Λεμεσό ο «Προμηθέας», στη Λάρνακα η Εξωτερική Δομή Απεξάρτησης για ανήλικους με πρόβλημα χρήσης ουσιών εξάρτησης και/ ή κατάχρησης αλκοόλ «Αποφασίζω Δεκαοκτώ κάτω», στην Πάφο η «Τόλμη» και στην Αμμόχωστο ο «Αχιλλέας».
Το Κέντρο Εσωτερικής Νοσηλείας για ανήλικους χρήστες, το οποίο ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2019, διευθύνει η «Αγία Σκέπη» και βρίσκεται στα Λατσιά, στη Λευκωσία.
Αύξηση στις παραπομπές τα τελευταία δύο χρόνια
Το ΚΥΠΕ επικοινώνησε με τη Διευθύντρια της Θεραπευτικής Κοινότητας «Αγία Σκέπη» και επιστημονική συντονίστρια του προγράμματος στο Κέντρο Εσωτερικής Νοσηλείας, Τίνα Παύλου, η οποία ανέφερε ότι τα τελευταία χρόνια καταγράφεται αύξηση στις παραπομπές ανήλικων, ωστόσο, εκτιμά πως η αύξηση σχετίζεται με το ότι οι πιο πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν σιγά σιγά το πρόγραμμα, αφού είναι σε λειτουργία μόλις πέντε χρόνια.
Όπως είπε, καταγράφεται ένα υψηλός αριθμός παραπομπών ανηλίκων τα τελευταία δυο χρόνια από την Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών (ΥΚΑΝ), της Αστυνομίας, ενώ σταθερή ροή καταγράφεται στις παραπομπές που προέρχονται από το Γραφείο Ευημερίας ή από τις ίδιες τις οικογένειες των χρηστών.
Η κ. Παύλου είπε στο ΚΥΠΕ ότι αύξηση καταγράφεται και στις παραπομπές από το Δικαστήριο, για να σημειώσει ότι από τους 9 έφηβους που φιλοξενούνται αυτή τη στιγμή στο Κέντρο Εσωτερικής Νοσηλείας οι 3 είναι με δικαστικό ένταλμα για θεραπεία.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, η κ. Παύλου είπε πως υπάρχει τροποποιημένος νόμος από το 2021, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ με αφορμή τη δημιουργία του προγράμματος και επιτρέπει στα Δικαστήρια να παραπέμψουν ανήλικους σε Κέντρο Απεξάρτησης.
Σημείωσε ότι πριν από το 2019 ο νόμος ήταν ανενεργός, αφού δεν υπήρχε χώρος για να σταλούν αυτά τα παιδιά.
Σταθερότητα παραμονής και ολοκλήρωσης του προγράμματος τα τελευταία 2 έτη
Σύμφωνα με την Τίνα Παύλου, για το 2025 υπάρχουν στο Κέντρο Εσωτερικής Νοσηλείας 9 ανήλικοι και πιο συγκεκριμένα οι έξι από αυτούς βρίσκονται στο κλειστό πρόγραμμα, ενώ οι υπόλοιποι τέσσερις στην επανένταξη, για να σημειώσει πως η διάρκεια του προγράμματος κυμαίνεται από 6 μέχρι 9 μήνες, ενώ κάποιες φορές διαφοροποιείται, με βάση τις ανάγκες των ατόμων.
Ερωτηθείσα αν καταγράφονται διακοπές του προγράμματος, είπε πως υπάρχει ένα μεγάλος αριθμός ατόμων που έχουν διακόψει το πρόγραμμα από την ημέρα της έναρξης του, ωστόσο, πρόσθεσε πως τα τελευταία δύο χρόνια «καταγράφονται πολύ λιγότερες διακοπές, αλλά και υποτροπές» και «υπάρχει μια σταθερότητα παραμονής και ολοκλήρωσης του προγράμματος».
«Αυτό συμβαίνει πάντα», είπε, «με ένα καινούργιο πρόγραμμα μέχρι ο κόσμος να το αποδεχτεί, ως μοντέλο θεραπείας, γιατί είναι κλειστό πρόγραμμα μακριά από τις οικογένειες και εκτός σχολικού πλαισίου».
Σε ερώτηση αν τα παιδιά που διακόπτουν το πρόγραμμα επανέρχονται και ποια είναι η διαδικασία, η κ. Παύλου ανέφερε ότι τα παιδιά που διακόπτουν επανέρχονται κάποια στιγμή, με τη διαδικασία να γίνεται τάχιστα, ειδικά για τους ανήλικους.
«Όταν διακόψουν ανά πάσα στιγμή το επιθυμούν μπορούν να επανενταχτούν στο πρόγραμμα. Υπάρχουν παιδιά που υποτροπιάζουν στη χρήση, αλλά κάποια στιγμή επανέρχονται για θεραπεία», εξήγησε.
Κέντρο Εσωτερικής Νοσηλείας – 5 χρόνια μετά
Ζητώντας από την κ. Παύλου να δώσει τη σημερινή εικόνα του Κέντρου και της λειτουργίας του, ανέφερε ότι η πλειοψηφία κάνει κατ’ οίκον μάθηση, με απεσταλμένους καθηγητές από το Υπουργείο Παιδείας.
Ανέφερε ότι υπήρξαν άτομα που κατά τη διάρκεια της φιλοξενίας τους πήγαιναν σε νυχτερινό σχολείο, το οποίο ολοκλήρωσαν και πήραν απολυτήριο, ενώ άλλα μπήκαν στο σύστημα μαθητείας.
Τόνισε πως δεν θέλουν να αφήσουν κανένα παιδί εκτός εκπαιδευτικού πλαισίου, για να σημειώσει πως εδώ και πέντε χρόνια αναλαμβάνουν ανήλικους, που είναι εκτός σχολείου.
Όσον αφορά περαιτέρω στο πρόγραμμα που ακολουθείται στο Κέντρο Εσωτερικής Νοσηλείας, είπε ότι τα παιδιά παρακολουθούν μαθήματα και ακολούθως ασχολούνται με ψυχαγωγικό πρόγραμμα το οποίο, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει μαθήματα μουσικής, τέχνης, καθώς και αθλητικές δραστηριότητες.
Επιπλέον, είπε ότι τα Σαββατοκύριακα έχουν αρκετό ελεύθερο χρόνο, ώστε να κάνουν άλλες δραστηριότητες, όπως μπόουλινγκ, go karts, σινεμά, εστιατόριο ή καφετέρια.
Ανέφερε ακόμα ότι κατά τη διάρκεια του προγράμματος γίνεται ομαδική, ατομική και οικογενειακή ψυχοθεραπεία, ενώ σε 3 με 4 μήνες θεραπείας και κατ’ οίκον εκπαίδευσης τα παιδιά μπορούν να πάνε πίσω στο σχολείο.
Διεμήνυσε πως η απεξάρτηση «δεν μπορεί να πετύχει, εάν το σύστημα δεν συνεργαστεί», για να σημειώσει ότι η «Αγία Σκέπη» δεν θα είχε από μόνη της αποτέλεσμα, χωρίς την πολύ στενή συνεργασία με την ΥΚΑΝ, την Αστυνομία, τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας και με το Υπουργείο Παιδείας.
Κάλεσε, τέλος, τις οικογένειες να ζητούν βοήθεια έγκαιρα, ενώ τόνισε την ανάγκη για στήριξη των οικογενειών από τις υπηρεσίες, ώστε να ανταπεξέλθουν στον δύσκολο ρόλο τους.
ΚΥΠΕ
