Παπαπολυβίου για 1η Απριλίου: Κάθε αγώνας για ελευθερία αξίζει

Κάθε αγώνας για ελευθερία αξίζει,  είπε στο ΚΥΠΕ ο Πέτρος Παπαπολυβίου, Αναπληρωτής Καθηγητής, Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου με την ευκαιρία των 70 χρόνων από την έναρξη του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-1959, προσθέτοντας ότι χωρίς αυτόν τον αγώνα, η Κύπρος δεν θα έπαιρνε την ανεξαρτησία της.

Ανέφερε ότι ενώ η ΕΟΚΑ ξεκίνησε ως κλειστή συνωμοτική οργάνωση αλλά απέκτησε γρήγορα την καθολική υποστήριξη του Κυπριακού Ελληνισμού.  Τόνισε ότι την κύρια ευθύνη για τον ένοπλο αγώνα τη φέρει το Λονδίνο, και εξήγησε ότι αν η Βρετανία δεν αρνείτο την αυτοδιάθεση, τότε δεν θα χρειαζόταν η προσφυγή στα όπλα.

Παραμονές του Αγώνα της ΕΟΚΑ, είπε, ο ίδιος ο Γιώργος Σεφέρης, Ελληνας διπλωμάτης και ποιητής, είχε επισκεφθεί την Κύπρο και δήλωσε ότι «το ποτάμι της πίκρας έχει αρχίσει να φουσκώνει».

Ο κ. Παπαπολυβίου μίλησε για τον ηρωισμό των πρωτεργατών και πρωταγωνιστών του Αγώνα και έπλεξε το εγκώμιο στους υπόλοιπους αγωνιστές και αγωνίστριες, γνωστούς και αγνώστους.

“Κάθε αγώνας για ελευθερία αξίζει, δεν υπάρχει για μένα κανένα θέμα αμφισβήτησης και αυτό ισχύει διαχρονικά στον κόσμο”, είπε ο Καθηγητής.

Από την Αρχαιότητα, ανέφερε, οι αγώνες των υπόδουλων λαών ασχέτως του άμεσου αποτελέσματος, άξιζαν και τουλάχιστον έχουν να πουν ότι αντιστάθηκαν.

“Προφανώς και άξιζε ο Αγώνας της ΕΟΚΑ. Τώρα ως προς το πολιτικό αποτέλεσμα, μπορεί η Ενωση να μην επιτεύχθηκε, αλλά χωρίς τον Αγώνα της ΕΟΚΑ δεν πιστεύω ότι η Κύπρος θα έπαιρνε την ανεξαρτησία της” είπε ο κ. Παπαπολυβίου.

Ο Αγώνας της ΕΟΚΑ, είπε, ήταν το τέλος μιας μακράς διαδρομής της ενωτικής διεκδίκησης, που είχε τεθεί με όλους τους ειρηνικούς τρόπους από την εποχή της απρόσμενης άφιξης των Βρετανών και της αναίμακτης κατάληψης της Κύπρου, το 1878, “με μαζικές διαδηλώσεις και συλλαλητήρια, με την αποστολή εκατοντάδων ενωτικών υπομνημάτων και ψηφισμάτων στο Υπουργείο Αποικιών, με αποστολή «Πρεσβειών» (αντιπροσωπειών της πολιτικής και εκκλησιαστικής ηγεσίας) στο Λονδίνο, με τη διεξαγωγή τριών δημοψηφισμάτων με καθολική συλλογή υπογραφών υπέρ της Ένωσης με την Ελλάδα, το 1921, το 1930 και το 1950 και, τέλος, την πρώτη προσφυγή της ελληνικής κυβέρνησης για το Κυπριακό στον ΟΗΕ, το 1954”.

Το διεθνές ιστορικό πλαίσιο, πρόσθεσε, φαινόταν να είναι θετικό, καθώς η ήττα του χιτλεροφασισμού στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οδήγησε σε μια ευρύτατη αποαποικιοποίηση, ενώ παράλληλα οι νικητές του πολέμου είχαν υποσχεθεί την αυτοδιάθεση στους υπόδουλους λαούς.

“Επισήμως, βέβαια, στη Διάσκεψη της Ειρήνης, οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν έθεσαν το ζήτημα της Κύπρου, επαναλαμβάνοντας όσα (δεν) έπραξαν και κατά το 1918-1920” είπε.

Σημείωσε ότι ένας από τους λόγους “της ελλαδικής σιωπής υπήρξαν, οπωσδήποτε, οι εσωτερικές εξελίξεις και η έκρηξη του Εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα, που γιγάντωσαν την πολύπλευρη εξάρτηση από τη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες”.

Αντίθετα, είπε ο κ. Παπαπολυβίου, στην Κύπρο, η προηγηθείσα σκληρή δικτατορία της Παλμεροκρατίας και ειδικότερα ο πόλεμος της τοπικής κυβέρνησης εναντίον της εθνικής ταυτότητας των Κυπρίων και των δημοκρατικών ελευθεριών οδήγησε στην ανάπτυξη μιας διαφορετικής δυναμικής: στη σταδιακή ριζοσπαστικοποίηση μεγάλου τμήματος του πληθυσμού και, για πρώτη φορά, στην εμφάνιση αντιαποικιακού και αντιβρετανικού αισθήματος.

Άλλοι σημαντικοί εσωτερικοί παράγοντες, συνέχισε, ήταν η άνοδος του Μακαρίου Γ΄ στον αρχιεπισκοπικό θρόνο, “που επέφερε την επιβολή μαχητικής διεκδίκησης της Ένωσης και εντονότερη διεθνοποίηση, και ο οξύτατος πολιτικός ανταγωνισμός μεταξύ της Εθναρχίας και της Αριστεράς, από το 1949 για την πολιτική πρωτοκαθεδρία στον ενωτικό αγώνα στη γραμμή «Ένωσις και μόνον Ένωσις»”.

“Όπως είχε διαισθανθεί ο Γιώργος Σεφέρης όταν επισκέφθηκε την Κύπρο στις παραμονές του Αγώνα της ΕΟΚΑ, «το ποτάμι της πίκρας είχε αρχίσει να φουσκώνει»” τόνισε ο κ. Παπαπολυβίου.

Μιλώντας στο ΚΥΠΕ, ο κ. Παπαπολυβίου είπε ότι θεωρεί πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η ΕΟΚΑ ενώ ξεκίνησε “ως κλειστή συνωμοτική οργάνωση, με μύηση και ορκωμοσία των μελών της και χρήση ψευδωνύμων, απέκτησε γρήγορα την καθολική υποστήριξη του Κυπριακού Ελληνισμού”.

Σε αυτό συνέβαλαν, βέβαια, πρόσθεσε, και οι “αποικιακές αρχές με την υπέρμετρη και αλόγιστη βαναυσότητα της αντεπαναστατικής καταστολής” (βαριές καταδίκες, εξορία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και των τριών συνεξορίστων του, βασανιστήρια, απαγχονισμοί, συλλογικές τιμωρίες του πληθυσμού όπως πρόστιμα, κατ’ οίκον περιορισμοί και κλείσιμο πολλών σχολείων), αποδεικνύοντας παράλληλα ότι ο ένοπλος αγώνας ανταποκρινόταν και στις απαιτήσεις της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου για την ιστορία της Κύπρου.

“Ήταν ένας απελευθερωτικός αγώνας, για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, στον οποίο μετείχαν όλοι: η Εκκλησία, δια της ιεραρχίας, των μοναστηριών και των απλών κληρικών, η νεολαία με τη μαζική συμμετοχή σε διάφορες μορφές της ένοπλης αντίστασης, οι γυναίκες, αναλαμβάνοντας και διεκπεραιώνοντας πλήθος καθηκόντων και αποστολών, οι κάτοικοι των πόλεων και οι αγρότες”.

Παράλληλα, συνέχισε ο Καθηγητής, από τη φύση του, ο αντιαποικιακός αγώνας ενός μικρού υπόδουλου λαού εναντίον μιας πανίσχυρης αποικιακής αυτοκρατορίας, έστω στην εποχή προϊούσας παρακμής και διάλυσής της, ήταν αναπόφευκτο να ξεσηκώσει κύμα διεθνούς συμπαράστασης που μπορεί να μην το ακολούθησαν όλες οι ξένες κυβερνήσεις, όμως συνέβαλε, από τους πρώτους μήνες του Αγώνα στην ηθική δικαίωση του αιτήματος για αυτοδιάθεση – ένωση.

“Από αυτή την άποψη, η κύρια ευθύνη για τον ένοπλο Αγώνα πρέπει να αναζητηθεί στο Λονδίνο: εάν οι βρετανικές κυβερνήσεις δεν αρνιόντουσαν με ιμπεριαλιστική αδιαλλαξία να παραχωρήσουν την αυτοδιάθεση στους Κυπρίους, τότε δεν θα χρειαζόταν η προσφυγή στα όπλα” τόνισε.

Ο κ. Παπαπολυβίου είπε ότι η τετράχρονη κυπριακή επανάσταση είχε “τους ήρωες, τους μάρτυρες, τα ολοκαυτώματα”.

Πρόσθεσε ότι “η  συμβολή των πρωτεργατών και πρωταγωνιστών του Αγώνα ήταν προφανώς σημαντική ωστόσο, από την άλλη, δεν ήταν καθόλου ασήμαντη η συμβολή και των υπολοίπων αγωνιστών και αγωνιστριών, γνωστών και αγνώστων, «επωνύμων» και «ανωνύμων», δηλαδή των μαχητών και ανταρτών της ΕΟΚΑ, των πεσόντων στις άνισες μάχες και των μαρτύρων της αγχόνης, των πολιτικών καταδίκων και των πολιτικών κρατουμένων, των μελών των μαθητικών ομάδων που άφησαν την προπαίδεια και τα σχολικά βιβλία και άρπαξαν τις χειροβομβίδες και τα παράνομα φυλλάδια, των πολλών που βασανίστηκαν, των δεκάδων φτωχικών οικογενειών που πρόσφεραν στους καταζητούμενους και στους αντάρτες στέγη και φιλοξενία”.

Πλάι από τον ηρωισμό του Γρηγόρη Αυξεντίου και του Κυριάκου Μάτση, τόνισε ο Καθηγητής, πρέπει να αναλογιζόμαστε και τη θυσία της Λουκίας Παπαγεωργίου, πολύτεκνης και εγκυμονούσας μάνας που δολοφονήθηκε από Βρετανούς στρατιώτες στο Αυγόρου.

Αντίστοιχα, είπε, δίπλα από τους εννιά νέους αγωνιστές της ΕΟΚΑ που εκτελέστηκαν στις Κεντρικές Φυλακές με απαγχονισμό, στέκουν άλλοι 14 μάρτυρες που έχασαν τη ζωή τους στα φρικτά μεσαιωνικά βασανιστήρια των ανακριτικών αρχών.

“Θα πρόσθετα, επίσης, ανάμεσα σε πολλά άλλα, που θεωρούνταν τότε αυτονόητα, τις άγνωστες συγκλονιστικές περιπτώσεις των τροφοδοτών ή των συνδέσμων των ανταρτών, που πολλές φορές ήταν γυναίκες των ορεινών χωριών ή έφηβοι και έπρεπε να μεταφέρουν κατά τις νυκτερινές ώρες, πάνω στα βουνά, εφόδια, τροφοδοσία και μηνύματα” κατέληξε ο κ. Παπαπολυβίου.

Πηγή: ΚΥΠΕ