Του Δρ. Γιώργου Μικελλίδη
Τον χειρότερο φόβο ενός γονιού, ξυπνά η νέα σειρά του Netflix «Adolescence». Η σειρά που εκτυλίσσεται γύρω από τη σύλληψη ενός εφήβου για τη δολοφονία μιας συμμαθήτριας του, αναδεικνύει κοινωνικά ζητήματα όπως τον εκφοβισμό, την τοξική αρρενωπότητα και τα κρυφά μηνύματα μέσω των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης.
Η νέα μίνι σειρά Adolescence στο Netflix έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις. Πέρα από το συναρπαστικό σενάριο, αναδεικνύει με ρεαλιστικό τρόπο τις ψυχολογικές προκλήσεις της εφηβείας. Αυτή η ηλικιακή περίοδος χαρακτηρίζεται από έντονες συναισθηματικές μεταβολές, κοινωνικές πιέσεις και διαδικτυακές επιρροές, που μπορούν να διαμορφώσουν τη συμπεριφορά των νέων με τρόπους απρόβλεπτους και, σε ορισμένες περιπτώσεις, καταστροφικούς.
Ο εφηβικός εγκέφαλος σε κρίσιμη ισορροπία
Η εφηβεία είναι μια περίοδος έντονων βιολογικών και ψυχολογικών αλλαγών. Ο εγκέφαλος των εφήβων βρίσκεται σε μια ιδιαίτερη κατάσταση όπου το μεταιχμιακό σύστημα, που σχετίζεται με τα συναισθήματα, είναι υπερδραστήριο, ενώ ο προμετωπιαίος φλοιός, που ελέγχει τη λογική και την αυτορρύθμιση, δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί πλήρως.
Αυτή η νευροβιολογική ανισορροπία κάνει τους εφήβους πιο επιρρεπείς σε παρορμητικές αντιδράσεις, έντονα συναισθήματα και αναζήτηση αποδοχής από τους συνομηλίκους τους. Στην Adolescence, βλέπουμε πώς το διαδικτυακό bullying, η ανάγκη κοινωνικής αποδοχής και η τοξική αρρενωπότητα επηρεάζουν βαθιά τη συμπεριφορά των νέων, οδηγώντας τους σε επικίνδυνες καταστάσεις.
Η ψυχολογική πίεση των εφήβων στη σύγχρονη εποχή
Οι σημερινοί έφηβοι ζουν ταυτόχρονα σε δύο κόσμους:
1. Στην πραγματικότητα του σχολείου, της οικογένειας και του κοινωνικού περίγυρου.
2. Στον ψηφιακό κόσμο των κοινωνικών δικτύων, όπου οι κανόνες της επικοινωνίας είναι διαφορετικοί και η έκθεση στη δημόσια κριτική είναι διαρκής.
Το διαδικτυακό bullying και η πίεση της ψηφιακής εικόνας δημιουργούν ένα περιβάλλον που εντείνει την ανασφάλεια, το άγχος και την κατάθλιψη στους εφήβους. Σύμφωνα με έρευνες, η συνεχής διαδικτυακή παρενόχληση σχετίζεται με αυξημένα ποσοστά αυτοκτονικού ιδεασμού στους νέους.
Η σειρά Adolescence καταγράφει με ακρίβεια την επιρροή που ασκούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στη διαμόρφωση της ψυχολογίας των εφήβων. Οι νέοι συχνά συγκρίνουν τον εαυτό τους με εξιδανικευμένες εικόνες, αισθάνονται ανεπαρκείς και υποφέρουν από χαμηλή αυτοεκτίμηση, χωρίς να έχουν επαρκή συναισθηματική στήριξη.
Τοξική αρρενωπότητα και κοινωνικά πρότυπα
Ένα από τα βασικά θέματα που αναδεικνύει η Adolescence είναι η τοξική αρρενωπότητα. Από μικρή ηλικία, τα αγόρια μαθαίνουν ότι δεν πρέπει να δείχνουν αδυναμία, ότι η επιθετικότητα είναι αποδεκτή και ότι η σκληρότητα αποτελεί ένδειξη δύναμης.
Η απουσία υγιών ανδρικών προτύπων οδηγεί συχνά σε συμπεριφορές καταπίεσης, βίας και εκφοβισμού. Η σειρά παρουσιάζει με ωμό ρεαλισμό πώς αυτές οι αντιλήψεις διαμορφώνουν τις προσωπικότητες των νέων και πώς η αδυναμία συναισθηματικής έκφρασης μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες τόσο για τους ίδιους όσο και για τους γύρω τους.
Γιατί η σειρά πρέπει να συζητηθεί στα σχολεία και στην κοινωνία
Η Adolescence δεν είναι απλώς μια δραματική σειρά, αλλά ένας καθρέφτης της σύγχρονης εφηβείας. Τα στατιστικά δεδομένα είναι ανησυχητικά:
– Οι αυτοκτονίες εφήβων έχουν αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
– Το 30-50% των εφήβων έχει βιώσει διαδικτυακή παρενόχληση.
– Η πίεση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης οδηγεί σε υψηλά ποσοστά άγχους και κατάθλιψης.
Αυτά τα στοιχεία καθιστούν σαφές ότι η ψυχική υγεία των εφήβων δεν πρέπει να αγνοείται. Η εκπαίδευση γονέων, εκπαιδευτικών και εφήβων γύρω από αυτά τα θέματα είναι απαραίτητη.
Συμπέρασμα
Η Adolescence δεν είναι μια υπερβολική τηλεοπτική αφήγηση – είναι η πραγματικότητα που ζουν χιλιάδες παιδιά σήμερα. Ως κοινωνία, έχουμε την ευθύνη να παρέχουμε στους εφήβους τα εργαλεία για να κατανοήσουν και να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους, να αποδομήσουμε τις καταστροφικές κοινωνικές νόρμες και να προωθήσουμε τη συναισθηματική ευφυΐα.
Η ψυχική υγεία των εφήβων δεν είναι πολυτέλεια – είναι ανάγκη. Σειρές όπως η Adolescence μπορούν να αποτελέσουν αφορμή για σοβαρές συζητήσεις που θα οδηγήσουν σε θετικές αλλαγές στην κοινωνία μας.
