Ομιλία Βουλευτή Μιχάλη Γιακουμή στο πλαίσιο της ψήφισης του Κρατικού Προϋπολογισμού

Ομιλία Βουλευτή Μιχάλη Γιακουμή στο πλαίσιο της ψήφισης του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2025.

Στη διαδικασία συζήτησης του κρατικού προϋπολογισμού για το 2025, έχουμε μπροστά μας μια κρίσιμη ευθύνη. Η έγκριση του προϋπολογισμού δεν αποτελεί απλώς μια τυπική διαδικασία· είναι μια πράξη βαθιά πολιτική, που αντικατοπτρίζει τη δέσμευσή μας απέναντι στις ανάγκες και τις προσδοκίες της κοινωνίας.

Ωστόσο, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την απογοήτευση που επικρατεί στην κοινωνία από τους πολιτικούς και την πολιτική, η οποία οφείλεται κυρίως σε δύο παράγοντες. Πρώτον, στις ανούσιες αντιπαραθέσεις για διαδικαστικά ζητήματα που δεν ενδιαφέρουν καν τους πολίτες, ιδιαίτερα σε μια εποχή όπου όλοι παλεύουν καθημερινά για την επιβίωσή τους. Και δεύτερον, στη λαϊκίστικη ρητορική και την πολιτική ανωριμότητα που παρατηρείται σε μεγάλο μέρος της πολιτικής σκηνής.

Αυτή η απαξίωση οδηγεί σε δύο εξαιρετικά επιζήμιες αντιδράσεις. Αφενός, στην αποχή από τις εκλογές, και αφετέρου, στην τιμωρητική ψήφο, με την οποία οι πολίτες επιλέγουν αντισυστημικά φαινομενικά φαινόμενα – συχνά με στόχο να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους. Το φαινόμενο αυτό ήταν ξεκάθαρο στις τελευταίες εκλογές, όπου η ψήφος σε ακραία πρόσωπα ή επιλογές, ακόμα και υποψηφίους που αξιοποιούν πλατφόρμες όπως το TikTok για προώθηση, έστειλε ηχηρά μηνύματα για την ανάγκη αλλαγής κουλτούρας, νοοτροπίας αλλά κυρίως πολιτικής κατεύθυνσης.

Κι όμως, διαπιστώνω με λύπη ότι καμία πολιτική δύναμη δεν φαίνεται να λαμβάνει αυτά τα μηνύματα σοβαρά – ή ίσως επιλέγει να τα αγνοεί. Το πολιτικό τοπίο συνεχίζει να πορεύεται στον ίδιο ρυθμό, με έμφαση σε λαϊκίστικες προσεγγίσεις, επικοινωνιακά τρικ και εύηχες ατάκες. Όμως, οι πολίτες ζητούν περισσότερες πράξεις και λιγότερα «θα».

Ο κόσμος είναι ο καθρέφτης μας: ό,τι δείχνουμε, αυτό θα μας επιστρέψει. Επομένως, ας εκμεταλλευτούμε την παρούσα συζήτηση, την τελευταία και πιο σημαντική πράξη μας πριν την ψήφιση του προϋπολογισμού 2025, ως αφετηρία για αυτοκριτική.

Ας αναρωτηθούμε, λοιπόν:

• Οι πράξεις μας, η πολιτική μας στάση, αυτά που λέμε και κάνουμε, συμβαδίζουν με τα πιστεύω μας;
• Έχουμε το θάρρος, να εκφράζουμε αυτό που πραγματικά πιστεύουμε, ακόμα κι αν διαφωνεί με τις κατευθυντήριες γραμμές του πολιτικού μας χώρου;
• Έχουμε το πολιτικό ανάστημα να διαφοροποιηθούμε όταν χρειάζεται, υπερασπιζόμενοι θέσεις αρχών και αξιών;
• Μπορούμε να επιδράσουμε θετικά, προσφέροντας αλλαγές που θα ωφελήσουν την κοινωνία;

Είναι η στιγμή να αναλάβουμε την προσωπική μας ευθύνη ως Αντιπρόσωποι του Λαού. Ας θυμηθούμε, λοιπόν, τα λόγια του Mahatma Gandhi: «Γίνε η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο.»

Κύριοι συνάδελφοι,

Ας γίνει αυτή η συζήτηση, η αρχή μιας ουσιαστικής αλλαγής, τόσο σε επίπεδο πολιτικής όσο και σε επίπεδο νοοτροπίας.

Έχουμε την ευθύνη να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων.

Οι Κύπριοι πολίτες το απαιτούν. Οι Κύπριοι πολίτες το αξίζουν.

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι,

Όπως έχω αναφέρει και σε προηγούμενες τοποθετήσεις, η αποτελεσματική λειτουργία του κράτους βασίζεται σε τρεις θεμελιώδεις πυλώνες:

• την Υγεία,
• την Παιδεία, και
• την Κυριαρχική Ασφάλεια.

Αυτοί οι πυλώνες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά κάθε σύγχρονης και δίκαιης κοινωνίας. Είναι υποχρέωσή μας να διασφαλίσουμε ότι ο προϋπολογισμός αντανακλά την απαραίτητη μέριμνα για τη θωράκισή τους.

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Για να μπορέσει κανείς να προοδεύσει και να δημιουργήσει στη ζωή του, απαιτείται η πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης, σε ένα ασφαλές και λειτουργικό περιβάλλον. Η υγεία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της κοινωνικής ευημερίας, καθώς διασφαλίζει την απρόσκοπτη παροχή φροντίδας προς όλους τους πολίτες.

Ένα εκσυγχρονισμένο σύστημα υγείας οφείλει να βασίζεται σε τρεις πυλώνες:

1. Επένδυση στην πρόληψη, η οποία αποτελεί την κορυφαία τη βάση για τη μείωση των ασθενειών και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
2. Παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας, με σύγχρονες δομές και τεχνολογίες που προάγουν την αριστεία στη φροντίδα των ασθενών.
3. Άμεση εξυπηρέτηση όλων των ασθενών, ιδίως στα Τμήματα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών (ΤΑΕΠ), όπου συχνά παρατηρούνται πάρα πολύ μεγάλες καθυστερήσεις.

Σε αυτά τα τμήματα, ιδιαίτερα, χρειάζεται άμεση ενίσχυση με πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού, καθώς και η ενσωμάτωση προηγμένου τεχνολογικού εξοπλισμού, προκειμένου να βελτιωθεί η ταχύτητα και η ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας. Η αναβάθμιση αυτή θα διευκολύνει ουσιαστικά το έργο των γιατρών και των νοσηλευτών, οι οποίοι εργάζονται υπό συνθήκες έντονης πίεσης.

Οφείλουμε όλοι λοιπόν να στηρίξουμε τις προσπάθειές τους μέσα από τον εκσυγχρονισμό των δομών και τη διεύρυνση των υπηρεσιών.

Στο πλαίσιο αυτό, έχουμε εισηγηθεί επίσης την παροχή από το ΓΕΣΥ καινοτόμων μεθόδων και φαρμάκων για την φροντίδα ασθενών με χρόνιες παθήσεις. Παράλληλα, χρειάζεται να εξεταστούν τρόποι ενίσχυσης και την ένταξη στο ΓεΣΥ περισσότερων ειδικοτήτων που μπορούν να προσφέρουν σημαντική προστιθέμενη αξία στο σύστημα υγείας.

Ας δεσμευτούμε, λοιπόν, να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για ένα σύστημα υγείας που να τιμά την κοινωνία μας, να προστατεύει τους πολίτες της και να ενσαρκώνει τις αξίες της αλληλεγγύης και της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Η Παιδεία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ευημερίας και της προόδου κάθε ευνομούμενου κράτους. Δεν είναι απλώς ένας θεσμός· είναι η βάση πάνω στην οποία οικοδομούνται οι αρχές, οι αξίες και η συλλογική μας ταυτότητα. Παρ’ όλα αυτά, εδώ και δεκαετίες, η πολυδιαφημιζόμενη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση έχει περιοριστεί σε θεωρητικά σχήματα και κενές εξαγγελίες, χωρίς να συνοδεύεται από ουσιαστικές αλλαγές. Η αδράνεια αυτή είναι ανεπίτρεπτη, ιδίως σε μια εποχή που οι ταχύτατες εξελίξεις απαιτούν προσαρμοστικότητα, καινοτομία και όραμα.

Η Παιδεία δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στη μετάδοση ακαδημαϊκής γνώσης. Είναι αναγκαίο να αποτελέσει έναν ολοκληρωμένο μηχανισμό πνευματικής καλλιέργειας, διαμόρφωσης προσωπικότητας και ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων. Όπως έχει πει άλλωστε ο Πλάτωνας, «Η παιδεία, καθώς αρχίζει στην παιδική ηλικία, καθοδηγεί την ψυχή στην αναζήτηση του καλύτερου». Αυτή η αναζήτηση πρέπει να παραμείνει κεντρικός στόχος του εκπαιδευτικού μας συστήματος, απομακρύνοντάς το από μια αποκλειστικά εξετασιοκεντρική προσέγγιση και προωθώντας τη δημιουργικότητα, τη φαντασία αλλά κυρίως την κριτική σκέψη.

Προτείνουμε, λοιπόν, τη σταδιακή υιοθέτηση και ενσωμάτωση σύγχρονων, διαδραστικών και ευφάνταστων μεθόδων διδασκαλίας. Μαθήματα που θα ενισχύουν την κατανόηση θεμελιωδών αξιών όπως ο διάλογος, η ενσυναίσθηση, η κοινωνική ευθύνη και η αυτοκριτική.

Έτσι, θα διαμορφώσουμε συνειδητοποιημένους πολίτες, με κριτική αντίληψη για τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις της εποχής τους.

Μια τέτοια εκπαιδευτική προσέγγιση δεν θα προάγει μόνο την ατομική ανάπτυξη, αλλά θα ενισχύσει και τη συλλογική μας ευθύνη. Τα παιδιά μας/ θα αποκτήσουν τα εφόδια να αναπτύξουν πολιτική συνείδηση, να κατανοήσουν την αξία της δημοκρατικής συμμετοχής και να γίνουν οι αυριανοί ηγέτες που η χώρα μας χρειάζεται. Εξίσου σημαντικό είναι να κατανοήσουν ότι η δημοκρατία απαιτεί ενεργούς πολίτες που κρίνουν, απαιτούν και συνδιαμορφώνουν το μέλλον.

Δυστυχώς, το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα παρουσιάζει σοβαρές αδυναμίες, ιδιαίτερα στη σύνδεσή του με την αγορά εργασίας. Η έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού για τον επαγγελματικό προσανατολισμό έχει οδηγήσει σε ένα εργασιακό αδιέξοδο. Οι νέοι μας συχνά εγκλωβίζονται σε επαγγέλματα που δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της αγοράς ούτε στις προσωπικές τους φιλοδοξίες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της ανεργίας, τη δυσαρέσκεια στον εργασιακό τομέα και, δυστυχώς, την οικονομική μετανάστευση.

Στην εποχή της τεχνολογίας και των ραγδαίων οικονομικών αλλαγών, η σύνδεση της εκπαίδευσης με τις αναδυόμενες ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς εργασίας είναι αδήριτη.

Εισηγούμαστε την εισαγωγή αναβαθμισμένων μαθημάτων επαγγελματικού προσανατολισμού, τα οποία θα βοηθήσουν τα παιδιά μας να ανακαλύψουν τις δεξιότητες, τα ενδιαφέροντα και τις δυνατότητές τους. Αυτή η διαδικασία δεν πρέπει να περιοριστεί στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση· είναι αναγκαίο να ξεκινά ήδη από τα πρώτα στάδια της σχολικής ζωής, ώστε να προσφέρει σταθερή καθοδήγηση και ευκαιρίες εξερεύνησης.

Πέρα από τον επαγγελματικό προσανατολισμό, είναι εξίσου σημαντικό να εμπλουτίσουμε την εκπαίδευση με γνώσεις και δεξιότητες που ανταποκρίνονται στις προκλήσεις του 21ου αιώνα. Κλάδοι όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η βιώσιμη ανάπτυξη, η πράσινη οικονομία και η κοινωνική επιχειρηματικότητα πρέπει να ενσωματωθούν στα προγράμματα εκπαίδευσης.

Παράλληλα, εισηγούμαστε την επαναφορά και επαναπροκήρυξη προγραμμάτων για τη στήριξη της νεανικής επιχειρηματικότητας, με στόχο τη διαρκή και απρόσκοπτη πρόσβαση των νέων μας σε ευκαιρίες. Στο πλαίσιο αυτό, αποστείλαμε επιστολή προς τον αρμόδιο Υπουργό, ζητώντας τη δημιουργία ειδικού ταμείου επιδότησης για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, με σκοπό την παροχή ίσων ευκαιριών και την ενίσχυση της δημιουργικής πρωτοβουλίας των νέων μας.

Αγαπητοί συνάδελφοι, η επένδυση στην Παιδεία είναι η μεγαλύτερη κληρονομιά που μπορούμε να αφήσουμε στις επόμενες γενιές.

Ας φροντίσουμε, λοιπόν, να δώσουμε στους νέους μας τα εφόδια που χρειάζονται για να ονειρεύονται, να δημιουργούν και να εξελίσσονται στον τόπο τους, προσφέροντας παράλληλα στην κοινωνία μας τη δυναμική ανανέωση που τόσο έχει ανάγκη.

Κυρία  Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι,

Η κοινωνία μας βρίσκεται αντιμέτωπη με τη δίνη της ακρίβειας, ως απόρροια των δυσμενών διεθνών εξελίξεων, ειδικότερα στην περιοχή μας. Οι αλλεπάλληλες παγκόσμιες κρίσεις, όπως η πανδημία και οι συνεχιζόμενες συρράξεις στη Μέση Ανατολή, αλλά και στην καρδιά της Ευρώπης, έχουν δημιουργήσει και συνεχίζουν να δημιουργούν πολυδιάστατα και αλληλένδετα προβλήματα.

Σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον, είμαι πεπεισμένος ότι μπορούμε να λάβουμε ουσιαστικά μέτρα για την οικονομική στήριξη των συμπολιτών μας. Η ακρίβεια, το κόστος στέγασης και οι αυξημένες τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος επιβαρύνουν σημαντικά τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, και πολλοί συμπολίτες μας βρίσκονται σε αδυναμία να ανταποκριθούν στις βασικές τους ανάγκες και υποχρεώσεις. Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να χαιρετίσω την εφαρμογή του σχεδίου «Φωτοβολταϊκά για Όλους» από την Κυβέρνηση, το οποίο αποτελεί εξέλιξη σχετικής εισήγησης μας.

Το σχέδιο αυτό πρέπει να εμπλουτιστεί, όμως δεν παύει να σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της ενεργειακής αυτονομίας και της οικονομικής ανακούφισης των νοικοκυριών, ενισχύοντας ταυτόχρονα τη μετάβαση της χώρας μας σε ένα πιο πράσινο και βιώσιμο μέλλον, όπως άλλωστε ορίζει το ευρωπαϊκό πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας.

Αγαπητή κα Πρόεδρε,

Δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ στη Στεγαστική κρίση.

Θα ήθελα να χαιρετίσω την εφαρμογή των πρόσφατων σχεδίων στεγαστικής πολιτικής, καθώς και την υιοθέτηση ακόμη μιας εισήγησής μας για τη δημιουργία ενός Ενιαίου Φορέα Στεγαστικής Πολιτικής, έστω και με την προσωρινή μορφή που διαμορφώθηκε, δηλαδή ως Διεύθυνση Στεγαστικής Πολιτικής στο Υπουργείο Εσωτερικών. Παράλληλα, χαιρετίζω την υλοποίηση του σχεδίου «Κτίζω», το οποίο δίνει μια σημαντική ανάσα σε μερίδα εκτοπισθέντων μας. Ωστόσο, δεν πρέπει να αγνοούμε ότι το σχέδιο αυτό αφορά μόνο συγκεκριμένες κατηγορίες εκτοπισθέντων, αφήνοντας εκτός άλλες που αντιμετωπίζουν εξίσου σοβαρά προβλήματα. Είναι επιτακτική ανάγκη να δούμε τα εξατομικευμένα προβλήματα όλων των κατηγοριών εκτοπισθέντων.

Σε αυτό το πλαίσιο, καλώ τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και την Κυβέρνησή του από το επίσημο βήμα της Βουλής, να προχωρήσουν στον διορισμό Ειδικού Συμβούλου για τους πρόσφυγές μας, τους εκτοπισθέντες του 1974 και τα παιδιά τους. Ο Ειδικός Σύμβουλος θα αναλάβει τον συντονισμό και την εφαρμογή στοχευμένων εξατομικευμένων πολιτικών για τη στήριξη των εκτοπισθέντων μας αλλά και των παιδιών τους.

Επιπρόσθετα, καλώ τον Υπουργό Εσωτερικών να προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό και τη διαμόρφωση των κριτηρίων της μέριμνας, ώστε να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες και τα προβλήματα των εκτοπισθέντων.

Παραθέτω τρεις συγκεκριμένες εισηγήσεις προς την Κυβέρνηση:

1. Αύξηση των εισοδηματικών κριτηρίων με ευελιξία 10% από τα υφιστάμενα όρια. Αυτό θα αποτρέψει την αδικία εις βάρος των εκτοπισθέντων μας που μπορεί να ευημερούν επαγγελματικά, αλλά εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις λόγω της απώλειας των περιουσιών τους.
2. Κατάργηση των εισοδηματικών κριτηρίων για τα παιδιά εκτοπισθέντων που είναι και εκ πατρογονίας αλλά και εκ μητρογονίας εκτοπισθέντες. Αυτή η κατηγορία/ έχει απολέσει ολόκληρη την περιουσία της και από τους δύο γονείς λόγω της τουρκικής εισβολής και πρέπει να τύχει μεγαλύτερης στήριξης από την Πολιτεία.
3. Δημιουργία σημείων επαφής για τους εκτοπισθέντες μας στα Κέντρα Εξυπηρέτησης του Πολίτη (ΚΕΠ). Στα ΚΕΠ ένας εξειδικευμένος λειτουργός που θα εξυπηρετεί τον προσφυγικό κόσμο του 1974 και τα παιδιά τους, παρέχοντας ενημέρωση, βοήθεια και υποστήριξη για τα εξατομικευμένα προβλήματα που προκύπτουν στην καθημερινότητά τους μέχρι και την τελική δικαίωση και την επιστροφή.

Οι εκτοπισμένοι του 1974, πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις περιουσίες τους, τα σπίτια τους και τον τόπο όπου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν. Η πολιτεία έχει την ευθύνη να στηρίξει ουσιαστικά και μεθοδικά τον εκτοπισμένο κόσμο και τα παιδιά τους, παρέχοντας ίσες ευκαιρίες και ένα βιώσιμο μέλλον για όλους.

Αγαπητή κυρία Πρόεδρε,
Αγαπητοί συνάδελφοι,

Δεν θα μπορούσα να κλείσω την Ομιλία μου χωρίς να κάνω αναφορά στην Βασιλεύουσα.

Η Αμμόχωστος και η Κερύνεια αποτελούν σημείο αναφοράς για κάθε Κύπριο πρόσφυγα.

Για εμένα, η Αμμόχωστος και το Βαρώσι, είναι η ταυτότητά μου, οι ρίζες μου, το μέρος που καθορίζει ποιος είμαι και πού θέλω να επιστρέψω.

Όπως κάθε πρόσφυγας από την Αμμόχωστο, προσδοκώ τη μέρα που θα μπορέσουμε να γυρίσουμε πίσω.

Ονειρεύομαι τη μέρα που θα μπορώ να περπατήσω ελεύθερος στις γειτονιές της, να δείξω στη κόρη μου τον τόπο όπου έζησαν και μεγαλούργησαν οι προπαππούδες της. Ξέρω πως, προς το παρόν, θα της μιλάω για την Αμμόχωστο μέσα από τις αναμνήσεις των γονιών και των παππούδων μας.

Οφείλουμε να μην Ξεχνάμε να ελπίζουμε και να συνεχίσουμε τον αγώνα για επιστροφή και επανένωση.

Το οφείλουμε σε όλους τους αγνοούμενους, τους πεσόντες, τους ήρωες που θυσιάστηκαν για την πατρίδα.

Ευχόμαστε ότι μέσα στο 2025 θα ευοδωθούν οι προσπάθειες, για επίλυση του Εθνικού μας θέματος, ούτως ώστε να ζήσουμε στον τόπο μας σε συνθήκες ασφάλειας, ευημερίας και ευμάρειας.

Κλείνοντας, θα ήθελα να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου στη διεύθυνση, τις υπηρεσίες και το προσωπικό της Βουλής για τη διαρκή υποστήριξή τους και την πολύτιμη συμβολή τους στο έργο μας.

Εύχομαι σε όλους καλές γιορτές, με υγεία και κάθε προσωπική και οικογενειακή ευτυχία.

Σας ευχαριστώ θερμά.