Οι δημόσιοι ερευνητικοί οργανισμοί έχουν εξασφαλίσει ποσοστό της τάξης του 43% της συνολικής χρηματοδότησης από τα προγράμματα του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ), ενώ οι ιδιωτικοί ερευνητικοί οργανισμοί μόλις το 9% αναφέρει το ΙδΕΚ σε σχέση με ισχυρισμούς που διατυπώθηκαν σε πρόσφατες ανακοινώσεις Σχολών του Πανεπιστημίου Κύπρου, αναφορικά με τα προγράμματα «Νησίδες Αριστείας» και «Μεταδιδάκτωρ».
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του ΙδΕΚ, το Ίδρυμα υλοποιεί την εγκεκριμένη από το Υπουργικό Συμβούλιο Στρατηγική Έρευνας & Καινοτομίας 2024-2026, με κύρια στρατηγική επιδίωξη τη δημιουργία ενός ισχυρού, ενιαίου και καλά διασυνδεδεμένου εθνικού οικοσυστήματος. Στη Στρατηγική καταγράφεται η ανάγκη μείωσης του χάσματος μεταξύ των δημόσια και ιδιωτικά χρηματοδοτούμενων ερευνητικών οργανισμών.
Σημειώνεται ότι οι δημόσιοι ερευνητικοί οργανισμοί έχουν εξασφαλίσει ποσοστό της τάξης του 43% της συνολικής χρηματοδότησης από τα προγράμματα του ΙδΕΚ, ενώ οι ιδιωτικοί ερευνητικοί οργανισμοί μόλις το 9%.
Προστίθεται ότι οι δημόσιοι ερευνητικοί οργανισμοί τυγχάνουν και θεσμικής στήριξης από το Κράτος και συγκεκριμένα, όσον αφορά το πρόγραμμα «Νησίδες Αριστείας» και τις τρεις προσκλήσεις που προκηρύχθηκαν μέχρι σήμερα, οι δημόσιοι φορείς έλαβαν το 91% της συνολικής χρηματοδότησης. Επιπρόσθετα, συνεχίζει η ανακοίνωση, στις προσκλήσεις ερευνητικών υποδομών οι δημόσιοι οργανισμοί έλαβαν το 70% της συνολικής χρηματοδότησης.
Αναφέρεται ακόμη ότι στη Στρατηγική Έρευνας & Καινοτομίας 2024-2026 καταγράφεται επίσης η ανάγκη παροχής πολλαπλών ευκαιριών σταδιοδρομίας για νέους/νέες ερευνητές/ερευνήτριες.
Στόχος, όπως σημειώνεται, είναι να μπορέσει η Κύπρος να συγκρατήσει τους ταλαντούχους επιστήμονές της εντός της χώρας και να προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες εργασίας στο τομέα και στο αντικείμενο εξειδίκευσης τους, συμβάλλοντας έτσι στην αντιμετώπιση του προβλήματος αναντιστοιχίας μεταξύ δεξιοτήτων και αναγκών της αγοράς.
Επισημαίνεται ότι σκοπός είναι η δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης για εργοδότηση νέων επιστημόνων, είτε σε οργανισμούς έρευνας, είτε σε επιχειρήσεις. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το 27% των μεταδιδακτορικών ερευνητών/ερευνητριών που έλαβαν χρηματοδότηση από το ΙδΕΚ στο πλαίσιο προηγούμενων προσκλήσεων, εργοδοτούνται σήμερα από επιχειρήσεις στη Κύπρο.
Υπογραμμίζεται ότι το Ίδρυμα υιοθετεί τους ορισμούς νέων και έμπειρων ερευνητών/ερευνητριών που χρησιμοποιεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι οποίοι δεν εδράζονται σε ηλικιακά όρια αλλά σε χρονική απόσταση από την απόκτηση διδακτορικού τίτλου ή αντίστοιχου προσόντος.
Σημειώνεται μάλιστα ότι το ΙδΕΚ δεν αποκλείει έμπειρους ερευνητές/τριες, οι οποίοι ασφαλώς και μπορούν να συμμετάσχουν σε έργα. Ωστόσο, καλεί τους φορείς να στηρίξουν νέους και νέες ώστε να αναλάβουν ηγετικό ρόλο. Επί τούτου και βάσει των προνοιών της νέας πρόσκλησης «Νησίδες Αριστείας», με προϋπολογισμό €12 εκ., το 80% των έργων που θα χρηματοδοτηθούν θα διατεθούν σε νέους/νέες επιστήμονες, σε σχέση με 40% που διατέθηκε σε προηγούμενες προσκλήσεις. Ταυτόχρονα, το πρόγραμμα «Μεταδιδάκτωρ», με προϋπολογισμό €2.5 εκ., δίνει επιπρόσθετες ευκαιρίες σε νέους/νέες επιστήμονες.
Όσον αφορά τις πρόνοιες του προγράμματος «Νησίδες Αριστείας», το 30% της συνολικά διαθέσιμης χρηματοδότησης θα διατεθεί σε Συντονιστή Έργου με Ανάδοχο Φορέα ιδιωτικά χρηματοδοτούμενο ερευνητικό κέντρο/ιδιωτικό πανεπιστήμιο, νοουμένου ότι οι προτάσεις έχουν λάβει βαθμολογία 13 και άνω από τα 15. Η συνήθης πρακτική που εφαρμόζεται από το ΙδΕΚ είναι ότι επιλέξιμες για χρηματοδότηση προτάσεις, είναι αυτές που έχουν λάβει βαθμολογία τουλάχιστον 12/15. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι σήμερα, το 37% των ερευνητών βρίσκεται σε ιδιωτικά πανεπιστήμια/ερευνητικά κέντρα.
Επιπρόσθετα, η αξιολόγηση των προτάσεων που θα υποβληθούν στο πλαίσιο της πρόσκλησης «Νησίδες Αριστείας», θα γίνει με τη μέθοδο «Consensus Reporting» από Ομάδα Αξιολόγησης (Consensus Group) που αποτελείται από τρεις (3) ανεξάρτητους αξιολογητές και έναν εισηγητή (rapporteur), αντί της μεθόδου αξιολόγησης από δυο ανεξάρτητους αξιολογητές που χρησιμοποιήθηκε στις προηγούμενες προσκλήσεις. Η εν λόγω μέθοδος αποτελεί βέλτιστη πρακτική με καλύτερης ποιότητας αξιολογήσεις.
Σημειώνεται μάλιστα ότι οι πρόνοιες οι οποίες εφαρμόστηκαν πιλοτικά στα προγράμματα «Νησίδες Αριστείας» και «Μεταδιδάκτωρ», υποστηρίζουν την ικανότητα διεκδίκησης χρηματοδότησης από φορείς που δεν χρηματοδοτούνται από το Κράτος καθώς και από νέους ερευνητές/τριες, ώστε να διευρυνθεί η συμμετοχή, χωρίς να στερείται η δυνατότητα διεκδίκησης χρηματοδότησης και από τους δημόσια χρηματοδοτούμενους οργανισμούς.
Επισημαίνεται επίσης ότι ευκαιρίες χρηματοδότησης έρευνας και ανάληψης ηγετικών ρόλων υπάρχουν και στα νέα εργαλεία – προγράμματα του ΙδΕΚ, «Bridge2Horizon» (ανακοινώθηκε πρώτη φορά το 2023) και «Vision ERC», τα οποία στηρίζουν την ολότητα του οικοσυστήματος να συμμετέχει σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα Αριστείας, σε όλες τις θεματικές προτεραιότητες. Επιπρόσθετα, μέσω των προγραμμάτων «Δεύτερη Ευκαιρία – ERC» το Ίδρυμα δίνει δεύτερη ευκαιρία για βελτίωση και εκ νέου υποβολή μίας πρότασης. Ο συνολικός προϋπολογισμός των τριών αυτών προγραμμάτων είναι €7.6 εκ..
Σημειώνεται ότι όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία του ΙδΕΚ εστιάζονται στο να ενισχύσουν ερευνητές/ερευνήτριες να εκπονήσουν έργα Ε&Κ και η χρηματοδότηση διατίθεται για κάλυψη συγκεκριμένων δαπανών του έργου, με τους ίδιους όρους χρήσης της χρηματοδότησης τόσο για δημόσιους όσο και για ιδιωτικούς οργανισμούς.
Τέλος, το ΙδΕΚ ενημερώνει στην ανακοίνωσή του ότι βρίσκεται σε επικοινωνία με τις αρμόδιες Αρχές του Κράτους για αύξηση της κρατικής χορηγίας που διατίθεται προς το Ίδρυμα, έτσι ώστε να μπορεί να υποστηρίξει στην ολότητα του το αυξανόμενο οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας.
ΚΥΠΕ
