Πόλυς Κουρουσίδης: Η Λάρνακα μπορεί να γίνει η πόλη του μέλλοντος

της Θεοδοσίας Αποστόλου

Υποδεχτήκαμε πρόσφατα στη Λάρνακα, στο ξενοδοχείο Radisson Beach Resort, τον πρόεδρο του Συνδέσμου Επιστημόνων Εκτιμητών Ακινήτων Κύπρου, κ. Πόλυ Κουρουσίδη. Ομολογουμένως είχαμε μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συζήτηση κατά την οποία μας ανέλυσε, κυρίως, το γιατί η πόλη του Ζήνωνα είναι σήμερα ο πρώτος επενδυτικός προορισμός. Ενδιαφέρον ήταν και όλα όσα μας είπε για το πως η Λάρνακα θα μπορέσει να επιτύχει αυτή την ανάπτυξη αλλά και να κρατήσει ζωντανό το επενδυτικό ενδιαφέρον για αρκετά χρόνια. 

Επιπρόσθετα, τόνισε πως η πρόοδρος και η νέα επενδυτική τάση θα πρέπει να έχουν θετικό αντίκτυπο και στους κατοίκους της πόλης, δηλαδή να επιδιώξουμε την οικονομική ανάπτυξη σε καθολική βάση και όχι μόνο οικιστικά και επενδυτικά. Πως θα γίνει αυτό μας το εξηγεί πιο κατώ.

—

Ποια είναι τα βασικά πλεονεκτήματα της Λάρνακας ως επενδυτικός προορισμός; Ποιες υποδομές και υπηρεσίες καθιστούν τη Λάρνακα ελκυστική για τους επενδυτές;

Η Λάρνακα σε σχέση με τις υπόλοιπες πόλεις είχε και έχει πιο χαμηλές τιμές και για τον λόγο αυτό έγιναν σημαντικές επενδύσεις, επιπρόσθετα το μεγάλο και ελεύθερο πλέον παραλιακό μέτωπο, μετά τον αποχαρακτηρισμό της περιοχής Seveso, αποτελεί το μεγαλύτερο παραλιακό μέτωπο προς ανάπτυξη στην Κύπρο το οποίο καθιστά τις επενδύσεις ελκυστικές. Αυτό δημιούργησε ένα έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον σε όλη την παράκτια γραμμή της πόλης και στην γύρω περιοχές.

Ακόμα κάτι το οποίο αξίζει να σημειωθεί είναι πως σε σχέση με την Πάφο, η Λάρνακα δεν έχει περιοχές natura εντός του παραλιακού της μετώπου, και αυτό διευκολύνει ακόμη περισσότερο την ανάπτυξη χωρίς να επεμβαίνουμε αρνητικά στο περιβάλλον. Η ανάπτυξη όμως δεν αφορά μόνο την πρώτη γραμμή του παραλιακού μετώπου αλλά και τις περιοχές που ακολουθούν, όπως είναι τα Λιβάδια, η Ορόκλινη και τα Περβόλια.

Η βασικότερη υποδομή που υπάρχει στη Λάρνακα και είναι κάτι το οποίο η πόλη πρέπει να αξιοποιήσει είναι ο Διεθνής Αερολιμένας που απέχει μόλις κάποια χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης.

Τι είδους επενδύσεις γίνονται στη Λάρνακα κατά κύριο λόγο; Δηλαδή υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον ως προς να χτίσουμε κτήρια, αγοράζονται;

Στη Λάρνακα, συμβαίνει κάτι που δεν έχουμε παρακολουθήσει σε άλλες πόλεις. Υπάρχουν ξένοι επενδυτές οι οποίοι έρχονται στην πόλη αγοράζουν γη την αναπτύσσουν και ακολούθως τα πουλούν κυρίως σε συμπατριώτες τους. Αυτές οι αναπτύξεις γίνονται και με συνεργασία σε κάποιες φορές με Κύπριους επιχειρηματίες ανάπτυξης γης και εργολάβους. Στη Λεμεσό και στην Πάφο αυτό δεν έχει συμβεί σε τέτοιο βαθμό, όπου εκεί γίνονται κυρίως με καθαρές κυπριακές εταιρίες.

Η Λάρνακα είναι σαφώς κατάλληλη για οικιστική ανάπτυξη, ποια είναι όμως τα οφέλη τέτοιων επενδύσεων για την πόλη και τους κατοίκους της Λάρνακας;

Καταρχάς η Λάρνακα για να καταφέρει να επιτύχει στη νέα οικιστική ανάπτυξη που έχει εισέλθει και να διατηρήσει το επενδυτικό της ενδιαφέρον για αρκετά χρόνια πρέπει να προσδιορίσει ακριβώς το στόχο της.

Για να μπει πραγματικά η Λάρνακα στον χάρτη των επενδύσεων θα πρέπει και οι επιχειρηματίες να θέσουν ως βασικό στόχο την προσέλκυση μεγάλων εταιρειών με μεγάλο αριθμό ανθρώπινου δυναμικού να εγκατασταθούν στην πόλη. Για να γίνει αυτή η προσέγγιση όμως, δεν μπορούν να χτίζονται μόνο σπίτια και εξοχικά όπως συμβαίνει στις περιοχές της Ελεύθερης Αμμοχώστου.

Θα πρέπει να αποδείξουμε ότι στη Λάρνακα υπάρχουν διαθέσιμοι χώροι όπου εταιρείες θα μπορούν να διατηρούν τα γραφεία τους αλλά και διαθέσιμα διαμερίσματα, τα οποία είτε θα πωλούνται είτε θα ενοικιάζονται, για το προσωπικό αυτών των εταιρειών. Και είμαι ξεκάθαρος, για πολλές επιχειρήσεις η Λάρνακα αποτελεί ιδανικός προορισμός τόσο από άποψη προσβασιμότητας και άμεσης πρόσβασης στο Αεροδρόμιο όσο και αρκετά ικανοποιητικών κινήτρων που δίνονται από το κράτος για ξένες εταιρείες.

Κατά συνέπεια, αυξάνεις τον πληθυσμό της πόλης σου ποιοτικά ενισχύοντας σαφώς οικονομικά ολόκληρη την πόλη και τις εγχώριες και ντόπιες επιχειρήσεις. Αυξάνονται οι ανάγκες συνεπώς και η ζήτηση.

Δεν πρέπει ο στόχος να περιοριστεί στους αγοραστές σπιτιών αλλά στην προσέλκυση νέων εταιρειών στην Κύπρο και εργαζομένων αυτών. Το οικιστικό ενδιαφέρον από επενδυτές αυτή τη στιγμή εξαργυρώνεται μόνο από τους Developers, εάν υπάρξει συγκροτημένο και συγκεκριμένο πλάνο αυτό το ενδιαφέρον μπορεί και πρέπει να εξαργυρωθεί και για τους ίδιους τους Λαρνακείς.

Πως θα μπορούσαμε αλλιώς να αξιοποιήσουμε το Αεροδρόμιο της πόλης ή την πέριξ περιοχή;

Όπως έχω αναφέρει το Αεροδρόμιο προσφέρει άμεση πρόσβαση στην πόλη, μετάβαση με σύντομα ταξίδια στις άλλες πόλεις και φυσικά πρόσβαση στην Ευρώπη. Άλλο ένα έργο το οποίο θα μπορούσε να προγραμματιστεί για να κάνει τη διαφορά η Λάρνακα, θα ήταν η δημιουργία ενός office park κοντά στο Αεροδρόμιο. Με κάποια κίνητρα θα μπορούσε εύκολα να προσελκύσει νέες εταιρείες. Χαμηλό ενοίκιο συγκριτικά με άλλες πόλεις, δίπλα στο Αεροδρόμιο και πολύ κοντά στην πόλη.
Απαραίτητο είναι να δημιουργηθούν οι σωστές προϋποθέσεις.

Έχεις αναφέρει για τα κίνητρα που δίνονται, είναι ικανοποιητικά κατά την άποψη σου;

Πάντα υπάρχει περιθώριο βελτίωσης σε κάθε τομέα, έτσι θεωρώ ότι υπάρχει περιθώριο βελτίωσης και στα κίνητρα που μπορούν να δοθούν φτάνει οι φορείς της πόλης να θέσουν ένα συγκεκριμένο πλάνο για τη Λάρνακα.

Κατά την δίκη μου άποψη το μεγαλύτερο ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε είναι η γραφειοκρατία και ευελπιστώ ότι με τη νέα μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης αυτό θα βελτιωθεί. Η γραφειοκρατία αυξάνει το κόστος των κτηριακών υποδομών λόγο της καθυστέρησης της έκδοσης αδειών κοκ κόστος που δυστυχώς μετακυλείται σε όλους τους πολίτες.

Όσον αφορά τα ψηλά κτήρια, οι απόψεις διίστανται. Ποια η άποψη σας για τα ψηλά κτήρια;

Ψηλά κτήρια δεν σημαίνει κατ’ανάγκη ουρανοξύστες. Ψηλό κτήριο δεν σημαίνει περισσότερη δόμηση σημαίνει όμως περισσότερος ελεύθερος χώρος γύρω από τα κτήρια αυτά συνεπώς και περισσότερο πράσινο και πάρκα. Επίσης δεν είναι ζητούμενο να χτίζουμε παντού ψηλά κτήρια αλλά σε καθορισμένες περιοχές. Η πολεοδομία για να δώσει άδεια για χτίσιμο ενός ψηλού κτηρίου κάνει διάφορες μελέτες όπως για παράδειγμα μελέτη για σκίαση και πως επηρεάζονται τα γειτονικά τεμάχια. Υπάρχει δαιμονοποίηση των ψηλών κτηρίων, κατά την άποψη μου λανθασμένα μιας και προκύπτουν και αρκετά θετικά από την ύπαρξή τους.

Ένα από τα αρνητικά είναι η αλλοίωση του χαρακτήρα μιας πόλης. Στο εξωτερικό προτιμάται γενικότερα το χτίσιμο ψηλών κτηρίων διότι εξυπηρετεί την αποσυμφόρηση του κυκλοφοριακού, δημιουργούνται πάρκα και παιχνιδότοποι, αντικαθίσταται το παλιό και επικίνδυνο κτιριακό απόθεμα αλλά επιτρέπεται σε συγκεκριμένα σημεία.

Στη Λάρνακα πρέπει να βρεθεί το μοντέλο που της ταιριάζει και μπορεί να προσελκύσει αγοραστές και ενοικιαστές που θα διαμένουν και θα εργάζονται εδώ. Να μπορεί να φιλοξενεί ενεργούς κατοίκους ωφέλιμους για την πόλη.

Στη Λεμεσό είδαμε να δημιουργείται στεγαστικό πρόβλημα, πως προέκυψε αυτό;

Η Λεμεσός είναι η πόλη που διαχρονικά προσέλκυε ξένους μόνιμους κάτοικους με ψηλά εισοδήματα. Το πρόβλημα παρουσιάστηκε τα τελευταία χρόνια με την απότομη έλευση εταιρειών και δεν υπήρχε το πλάνο για αύξηση της προσφοράς σε ακίνητα που θα ικανοποιούσαν την κυπριακή αγορά. Στη Λεμεσό δεν υπήρχε πλάνο ανάπτυξης για Κύπριους και είναι κάτι που πρέπει να προλάβει η Λάρνακα η οποία έχει την ευκαιρία να το κάνει. Ωστόσο κατάφεραν να εδραιωθούν στον παγκόσμιο χάρτη επενδύσεων αφήνοντας όμως πίσω τους ίδιους τους κατοίκους της πόλης.

Το ζήτημα είναι δημιουργηθεί και ισχυρή οικονομία για τους ντόπιους. Πρέπει να καθοριστούν οι στόχοι, δηλαδή σε ποιο κοινό απευθυνόμαστε.

Αυτή τη στιγμή η Λάρνακα βρίσκεται στην προνομιακή θέση να προλάβει το γεγονός αυτό και είναι κάτι το οποίο που και ο νέος Περιφερειάρχης μαζί με τον νέο Δήμο και άλλους επαγγελματικούς φορείς της πόλης πρέπει να τροχοδρομήσει. Ουσιαστικά η ομάδα που ανέφερα θα πρέπει να συζητήσει με το Υπουργείου Εσωτερικών, με συγκεκριμένες εισηγήσεις, προτού εκδοθεί το νέο τοπικό σχέδιο της Λάρνακας.

Επιμένω ότι η Λάρνακα πρέπει να γίνει επενδυτικός προορισμός για ένα συγκεκριμένο σκοπό, την προσέλκυση μεγάλων εταιρειών και των εργοδοτουμένων τους.

Στη Λάρνακα έχουμε επίσης παλιά κτήρια…

Όντως η Λάρνακα είναι μια πόλη με αρκετό παλιό απόθεμα, για να ξανά ανοικοδομήσουμε αυτά τα κτήρια θα πρέπει να δοθούν κίνητρα στους αγοραστές οι οποίοι θα κληθούν να αγοράσουν αρκετά ακριβά τα κτηριακά αυτά αποθέματα, όπως για παράδειγμα έξτρα συντελεστή δόμησης που αυτό μεταφράζεται σε επιπλέον ορόφους. Εδώ να διευκρινίσω πως υπάρχουν και υποχρεώσεις για όσους θέλουν να οικοδομήσουν ψηλότερα κτήρια όπως για παράδειγμα τη δημιουργία πάρκων και χώρων πρασίνου καθώς και υπόγειους χώρους στάθμευσης.

Δεν θεωρώ στη Λάρνακα θα αναπτυχθούν ραγδαία οι τιμές ενοικίων και αγοράς, γιατί τα τελευταία δύο χρόνια ήδη υπήρξε μια μεγάλη αύξηση στις τιμές. Η Λάρνακα αυτή τη στιγμή βρίσκεται περίπου στο ίδιο επίπεδο με τιμές της Λευκωσίας.

Είσαι αισιόδοξος λοιπόν ότι η Λάρνακα θα έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο τα επόμενα χρόνια;

Η Λάρνακα θα πρωταγωνιστήσει τα επόμενα χρόνια, αλλά αυτό από μόνο του δεν θα πρέπει να μας επαναπαύσει. Είναι στο χέρι των αρμόδιων φορέων, με σωστή στρατηγική και πλάνο, η ανάπτυξη αυτή να είναι προς όφελος όλων. Με σωστό πλάνο και δεδομένου ότι αυτή τη στιγμή η Λάρνακα είναι η λιγότερο αναπτυγμένη πόλη, της δίνεται η δυνατότητα να γίνει ένα πολύ καλό παράδειγμα.

Είναι στο χέρι της να πρωταγωνιστήσει θετικά, έχει όλα τα εχέγγυα. Φυσικά χρειάζεται ακόμη περισσότερα έργα περιεχομένου, δηλαδή χρειάζεται οι επισκέπτες αλλά και οι κάτοικοι να έχουν και πράγματα που θα τους κρατούν στην πόλη όπως ψυχαγωγία, εκπαίδευση, πανεπιστήμια, εμπλουτισμός του πολιτισμού και κοκ.

Βλέπουμε ότι τα τελευταία χρόνια ο Δήμος Λάρνακας κάνει εξαιρετική δουλειά στη βελτίωση της εικόνας της πόλης, και ακόμη περισσότερα έργα είναι στα σκαριά, όπως η βελτίωση του Παττίχειου Πάρκου, η ανάπλαση της Πλατείας Ακρόπολης και η επέκταση των γηπέδων τένις. Αυτές οι ενέργειες συμβάλλουν θετικά στην εικόνα της πόλης και ενισχύουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων.

Πως έχει επηρεάσει τον τομέα των επενδύσεων οι τελευταίες εξελίξεις για το θέμα ανάπτυξης για το Λιμάνι/Μαρίνα;

Το έργο αυτό ήταν ιδιαίτερα μεγαλεπήβολο και εδώ ήταν που την πατήσαμε. Θεωρώ ότι πρέπει να γίνει ένας νέος σχεδιασμός πιο κοντά στα μέτρα της πόλης και να αποδείξουμε στους νέους επενδυτές που θα δείξουν ενδιαφέρον ότι είμαστε φερέγγυοι και έχουμε σκοπό να υλοποιήσουμε αυτό το έργο.

Η ανακοίνωση της υλοποίησης του έργου, έχει αυξήσει από μόνη της, τις τιμές στην γύρω περιοχή. Αναμένουμε από την κυβέρνηση ότι θα ενεργήσει σύντομα και θα προχωρήσει άμεσα σε εξαγγελίες γιατί οι επενδυτές αυτή τη στιγμή περιμένουν να εξετάσουν τις εξελίξεις ούτως ώστε να αποφασίσουν εάν θα επενδύσουν ή όχι γενικότερα στην πόλη.

Οποιαδήποτε ενέργεια πρέπει να γίνει σύντομα γιατί οι εξελίξεις πιθανόν θα καθορίσουν και τις νέες επενδύσεις και τα νέα ανοίγματα για τη Λάρνακα. Αυτή τη στιγμή η εξέλιξη δεν επηρεάζει αλλά όσο καθυστερεί η υπόθεση δημιουργείται αβεβαιότητα με απρόβλεπτες συνέπειες. Η πόλη δεν πρέπει να χάσει το momentum.