Ειδικοί: Στην καλύτερη θέση εδώ και 10 χρόνια ο τραπεζικός τομέας της Κύπρου

Ο κυπριακός τραπεζικός τομέας βρίσκεται στην καλύτερη θέση που υπήρξε την τελευταία δεκαετία, δήλωσαν ειδικοί στο 19ο Cyprus Summit του Economist, στη συζήτηση σχετικά με την απόδοση του τραπεζικού τομέα σε ένα περιβάλλον υψηλών επιτοκίων. Οι ειδικοί τόνισαν, ωστόσο, τη σημασία της εφαρμογής του πλαισίου εκποιήσεων για την αντιμετώπιση των ΜΕΧ.

Εκπρόσωποι του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (SSM), του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) και του οίκου αξιολόγησης Moody’s, τόνισαν ότι ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας δείχνει ανθεκτικότητα, παρά την αύξηση των επιτοκίων και τις πολλές προκλήσεις των τελευταίων ετών, όπως η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο υψηλός πληθωρισμός, η ενεργειακή κρίση και οι πρόσφατες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.

Ανθεκτικός τραπεζικός τομέας στην ΕΕ

Η Ελίζαμπεθ ΜακΚολ, μέλος του εποπτικού σώματος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σημείωσε ότι, συνολικά, το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα παραμένει ανθεκτικό. Οι τράπεζες που είναι υπό την επίβλεψη της ΕΚΤ έχουν “άνετους” δείκτες κεφαλαίου και ρευστότητας. Ο μέσος δείκτης CET1 σημαντικών πιστωτικών ιδρυμάτων ήταν 15,7% το 2ο τρίμηνο του 2023, σημείωσε.

Πρόσθεσε ότι η κερδοφορία των τραπεζών είναι επίσης αυξημένη, με την ετήσια απόδοση ιδίων κεφαλαίων αυξημένη κατά 10%, έναντι 7,6% πέρυσι, κυρίως λόγω της αύξησης των καθαρών επιτοκιακών περιθωρίων. «Από πλευράς χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, αυτές οι αυξήσεις είναι πολύ ευπρόσδεκτες», είπε.

Η ΜακΚόλ πρόθεσε, επίσης, ότι τα αποτελέσματα των πρόσφατων τεστ αντοχής του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα δείχνουν ότι το τραπεζικό σύστημα μπορεί να αντέξει ακόμα και μία σοβαρή οικονομική ύφεση.

Ωστόσο, τόνισε ότι αυτή δεν είναι μία στιγμή εφησυχασμού. «Οι τράπεζες πρέπει να παραμείνουν σε εγρήγορση και να παρακολουθούν και να προσαρμόζουν τα σενάρια κινδύνου τους, πρέπει να είναι ανοιχτές, να μπορούν να δουν ξεκάθαρα τυχόν τρωτά σημεία συνολικά στην οικονομία και να κατανοήσουν ότι λειτουργούν μέσα σε ένα μακροοικονομικό περιβάλλον που κινείται γρήγορα».

Επίσης, πρόσθεσε ότι η ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής ήταν πιο γρήγορη και πιο ισχυρή από ό,τι αναμενόταν. Οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων μειώθηκαν, ο ανταγωνισμός της αγοράς για χρηματοδότηση μπορεί να αυξηθεί περαιτέρω και οι τιμές των ακινήτων μειώνονται. Αυτά, είπε, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από τις τράπεζες στα σενάρια κινδύνου τους.

Η ΜακΚολ κατέληξε ότι ο τραπεζικός τομέας παραμένει ανθεκτικός στο τρέχον περιβάλλον αυξημένων επιτοκίων, «αλλά γνωρίζουμε επίσης ότι υπάρχει ασθενέστερη ζήτηση δανείων και βλέπουμε αύξηση του κόστους χρηματοδότησης και βλέπουμε την υποβάθμιση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων ως τομείς που ενδέχεται να θέτουν εξωτερικό κίνδυνο για την κερδοφορία των τραπεζών στο μέλλον», είπε.

Ερωτηθείσα εάν έχουν αντληθεί διδάγματα τόσο από τις εποπτικές αρχές όσο και από τις τράπεζες από την κρίση του 2010, είπε ότι τα διδάγματα έχουν ενσωματωθεί στο ρυθμιστικό πλαίσιο. «Το κλειδί είναι να μην ξεχάσουμε αυτά τα μαθήματα. Είναι σημαντικό να συνεχίσουμε να τηρούμε τις (εποπτικές) απαιτήσεις», σημείωσε.

Ο κυπριακός τραπεζικός τομέας στην ισχυρότερη θέση του εδώ και μια δεκαετία

Ο Βιμ Βαν Άκεν, επικεφαλής της αποστολής για την επιτήρηση μετά το πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας στην Κύπρο, είπε ότι οι περισσότερες προβλέψεις για τις οικονομικές προοπτικές έγιναν πριν από τις πρόσφατες εξελίξεις, οι οποίες προσθέτουν πίεση στον πληθωρισμό, επιβαρύνουν την οικονομικές προοπτικές και θα μπορούσαν να έχουν αντίκτυπο στην ανάπτυξη, σημειώνοντας ότι οι προβλέψεις έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω μέχρι στιγμής.

Παρά την αυξανόμενη οικονομική αβεβαιότητα, η οικονομία δείχνει ανθεκτική, είπε ο Βαν Άκεν, σημειώνοντας ότι αυτό ισχύει και για τη ζώνη του ευρώ και για την Κύπρο.

Είπε ότι η Κύπρος απολαμβάνει μια ισχυρή οικονομική επίδοση και οι οικονομικές προβλέψεις για την Κύπρο παραμένουν σχετικά εύρωστες. Είναι ψηλότερες, όσον αφορά την ανάπτυξη, από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ και ο μέσος πληθωρισμός προβλέπεται ότι θα μειωθεί σημαντικά το 2023, σε χαμηλότερα επίπεδα από τη ζώνη του ευρώ.

Η Κύπρος ήταν επίσης δημοσιονομικά συνετή και ικανή να δημιουργήσει δημοσιονομικό χώρο, σημείωσε ο Βαν Άκεν, προσθέτοντας ότι αυτό είναι αποτέλεσμα της προσεκτικής χρήσης των μέτρων για τη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων όσον αφορά την ενέργεια, ενώ σημείωσε επίσης ότι το δημόσιο χρέος στην Κύπρο συνεχίζει να μειώνεται. Τόνισε ότι ένας λόγος που η Κύπρος βρίσκεται σε τόσο καλή θέση σχετίζεται με τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες που έχουν γίνει την τελευταία δεκαετία.

Υπογράμμισε ότι στην Κύπρο, ο τραπεζικός τομέας παρουσίασε την ισχυρότερη θέση της τελευταίας δεκαετίας. Τα υψηλότερα επιτόκια έχουν ενισχύσει τα κέρδη, οδηγούν τους δείκτες φερεγγυότητας πάνω από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ και, μέχρι στιγμής, η ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων παρέμεινε ανθεκτική, είπε.

«Από την οικονομική κρίση, οι κυπριακές τράπεζες έχουν απομοχλεύσει σημαντικά τους ισολογισμούς τους», σημείωσε, προσθέτοντας ότι οι οίκοι αξιολόγησης έχουν αναβαθμίσει τις κυπριακές τράπεζες.

Ωστόσο, τόνισε ότι, ενώ η μείωση των ΜΕΧ στην Κύπρο ήταν σημαντική στους ισολογισμούς των τραπεζών, παραμένουν σε υψηλά επίπεδα σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ. Επιπλέον, είπε ότι οι ΜΕΧ εκτός τραπεζικού συστήματος παραμένουν σε πολύ υψηλά επίπεδα και επιβαρύνουν τις τράπεζες όσον αφορά νέες ευκαιρίες για δανεισμό και κερδοφορία, καθώς οι δανειολήπτες δεν μπορούν να επιστρέψουν στις τράπεζες ως βιώσιμοι πελάτες.

«Η επίλυση των ΜΕΧ στην Κύπρο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αποτελεσματικότητα του πλαισίου εκποιήσεων. Είναι ανησυχητικές οι πολυάριθμες νομοθετικές προτάσεις που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την αποτελεσματικότητα του πλαισίου εκποιήσεων και τη μη εφαρμογή του», σημείωσε.

Από την άλλη, επισήμανε ως θετική είδηση ​​την επιστροφή της Κύπρου στην επενδυτική βαθμίδα από όλους τους μεγάλους οίκους αξιολόγησης. «Αυτό είναι ένα μεγάλο επίτευγμα και μια στιγμή πανηγυρισμού για τη χώρα, γιατί σηματοδοτεί τις πολλές προσπάθειες του λαού της Κύπρου για να φτάσει εδώ», είπε, προσθέτοντας ότι για τον EMS αυτό αντικατοπτρίζει τις προσπάθειες που έχουν γίνει και είναι ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός.

Σημείωσε, ωστόσο, ότι αυτή η θετική δυναμική είναι μόνο το πρώτο βήμα. Σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις της Κύπρου πρέπει να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν αυτόν τον χώρο για να διατηρήσουν τη θετική δυναμική. Αυτό σημαίνει συνεχείς προσπάθειες δημοσιονομικής υπευθυνότητας, σταθερό χρηματοπιστωτικό τομέα και εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του μεταρρυθμιστικού σχεδίου της χώρας.

Ο Βαν Άκεν είπε ότι μεσοπρόθεσμα, η Κύπρος μπορεί να συνεχίσει να εστιάζει στη δημοσιονομική σύνεση και να εμφανίζει δημοσιονομικά αποθέματα ασφαλείας και αυτό θα μπορούσε να μετριάσει την αναμενόμενη επιβράδυνση της οικονομίας στην τρέχουσα αβεβαιότητα. Μακροπρόθεσμα, η επένδυση στον εκσυγχρονισμό της οικονομίας, μέσω επενδύσεων σε ψηφιακές τεχνολογίες και καινοτομίες είναι απαραίτητη, είπε. Για τη διατήρηση της μελλοντικής οικονομικής ανάπτυξης στην Κύπρο, σημείωσε ότι οι ενέργειες έγκαιρης προσαρμογής με μέτρα για την κλιματική αλλαγή είναι σημαντικές για την ανθεκτικότητα της οικονομίας.

Κορεσμένος ο τραπεζικός τομέας της Κύπρου, η κερδοφορία δεν θα διαρκέσει

Ο Σάιμον Έινσγουορθ, συνυπεύθυνος για αξιολογήσεις της Moody’s, είπε ότι ο αυξημένος δομικός πληθωρισμός σημαίνει ότι οι κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν ακόμη να είναι σίγουρες ότι έχουν επιτύχει την αποστολή τους και επομένως «αναμένουμε να διατηρηθεί η περιοριστική πολιτική καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου». Σημείωσε ότι μέχρι στιγμής η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ ήταν αποτελεσματική, με τις καταθέσεις και τα επιτόκια δανεισμού να οδηγούν τις τράπεζες να αυστηροποιήσουν τα κριτήρια δανεισμού τους. Τα υψηλά επιτόκια αναμένεται να οδηγήσουν σε μείωση της ζήτησης δανείων, είπε.

Συμφώνησε ότι η κυπριακή οικονομία παραμένει ανθεκτική, παρά τα εξωτερικά σοκ. «Ο Moody’s αναμένει αύξηση του ΑΕΠ της τάξης του 2,8% το επόμενο έτος», είπε. Ωστόσο, σημείωσε ότι ο μικρός και κορεσμένος τραπεζικός τομέας της Κύπρου, το μικρό χαρτοφυλάκιο δανείων των τραπεζών και τα χαμηλά έσοδα από προμήθειες και χρεώσεις θα περιορίσουν τις μακροπρόθεσμες επιχειρηματικές ευκαιρίες και τις ευκαιρίες ανάπτυξης κερδών στην εγχώρια αγορά.

Από την άλλη, σημείωσε στα θετικά ότι στην Κύπρο οι αρχικές ενδείξεις δείχνουν περιορισμένο αντίκτυπο στην ποιότητα του ενεργητικού των κυπριακών τραπεζών.

Πρόσθεσε ότι οι τράπεζες προστατεύονται από ισχυρά κεφαλαιακά αποθέματα, τα οποία αυξήθηκαν μετά τις μεταρρυθμίσεις που ακολούθησαν την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Το πιο σημαντικό, είπε, είναι ότι αυτά τα κεφάλαια αποτελούνται πλέον κυρίως από κοινά μετοχικά κεφάλαια πολύ υψηλής ποιότητας.

Σημείωσε ότι η Τράπεζα Κύπρου δημοσίευσε δείκτη CET1 16% και δείκτη μόχλευσης 7,2%, πολύ πάνω από τις ελάχιστες απαιτήσεις και τον μέσο όρο των χωρών του ευρώ. Η Ελληνική Τράπεζα έχει ακόμη πιο αξιόλογους δείκτες 20% και 10% αντίστοιχα, είπε.

«Η βελτιωμένη κερδοφορία, η οποία πιστεύουμε ότι είναι πιθανό να κορυφωθεί το επόμενο έτος, θα εξασθενίσει με την πάροδο του χρόνου», είπε, επισημαίνοντας ότι η συντηρητική ζήτηση δανείων μπορεί να περιορίσει τον ρόλο που μπορούν να παίξουν οι τράπεζες στην ανάπτυξη.