Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η συζήτηση για τις προκλήσεις και ευκαιρίες των Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών, την Τετάρτη 1 Νοεμβρίου 2023 στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, στη παρουσία του Υπουργού Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, Αλέξη Βαφεάδη και του Πρόεδρου του ΕΤΕΚ Κωνσταντίνου Κωνσταντή. Η εκδήλωση, πρωτοβουλία του Ερευνητικού Εργαστηρίου SURF – Society and Urban Form το οποίο διευθύνει η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νάτια Χαραλάμπους, έφερε σε συζήτηση τους Ηρακλή Παπαχρίστου – Αρχιτέκτονα, Νεφυτούλλα Αγγελίδου – Δημοτικό Μηχανικό του Δήμου Λάρνακας, Χρίστο Χριστοδούλου – Αρχιτέκτονα και Μέλος ΔΣ του ΚΟΑΓ και Χριστίνα Ζαχαριάδου Σιερεπεκλή – Ανώτερη Αρχιτέκτονα στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Τη συζήτηση συντόνισε ο Αντρέας Παπαλλάς, Αρχιτέκτονας.
Ο Υπουργός στο χαιρετισμό του υπογράμμισε τις προσπάθειες που γίνονται για διασφάλιση της διαδικασίας του Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού στα σημαντικά Κυβερνητικά έργα ως την πρώτη επιλογή που θα ακολουθείται. Κατά τη συζήτηση, τονίστηκε τόσο από όσους διετέλεσαν αγωνοθέτες αλλά και όσο από όσους διετέλεσαν διαγωνιζόμενοι,η σημαντικότητα της μεθόδου του Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού ως η καταλληλότερη μέθοδος για την διασφάλιση της ποιότητας του δημόσιου χώρου και της ανταπόκρισης του στις ανάγκες του αγωνοθέτη και κατ’ επέκταση του δημοσίου συμφέροντος.
Ένα θέμα που απασχόλησε ιδιαίτερα την συζήτηση, είναι το θέμα της ορθής προετοιμασίας του προϋπολογισμού κόστους των έργων που προχωρούν με την μέθοδο του Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού. Η εντύπωση που επικρατεί ότι τα περισσότερα έργα προκηρύσσονται με προϋπολογισμούς κόστους που δεν ανταποκρίνονται στη περιγραφή των έργων και των χώρων, οδηγεί τους μελετητές που θέλουν να βραβευθούν να επικεντρώνονται σε άλλα στοιχεία των όρων του διαγωνισμού και όχι στον προϋπολογισμό. Η συγγραφή των όρων και των απαιτήσεων του αγωνοθέτη είναι από τα σημαντικότερα στάδια προετοιμασίας στη διαδικασία του Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού. Εκεί οι αγωνοθέτες βασίζονται στην εμπλοκή του ΕΤΕΚ για να παρέχει την απαραίτητη τεχνογνωσία και υποστήριξη.
Η διαδικασία της κρίσης και αξιολόγησης των συμμετοχών των Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών αποτελεί επίσης μια μεγάλη πρόκληση. Η συζήτηση κατέδειξε ότιγια να μπορεί η αξιολόγηση να είναι αντικειμενική και η διαδικασία να παρέχει ασφάλεια στους διαγωνιζόμενους, χρειάζεται ορθή επιμόρφωση και εκπαίδευση των κριτών, αλλά και καλύτερη τυποποίηση των εργασιών της κριτικής επιτροπής.
Ακόμη ένα σημαντικό θέμα, το οποίο συζητήθηκε βέβαια και ευρύτερα στη δημόσια σφαίρα τελευταία, είναι οι μικτής διαδικασίας διαγωνισμοί όπου το ένα μέρος αποτελείται από τον Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό και το άλλο μέροςαποτελείται απότην Μελέτη-Κατασκευή (Design and Build). Κάποιοι χαιρετίζουν θετικά την προσέγγιση αυτή ως μια συμβιβαστική ενδιάμεση λύση ή ευκαιρία να διαχωριστεί το μέρος της μελέτης (Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός) από την κατασκευή, η οποία μπορεί να ακολουθήσει άλλες διαδικασίες. Ωστόσο έντονη ήταν επίσης η άποψη ότι η διαδικασία του Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού, ο ρόλος και εμπλοκή του μελετητή δεν μπορεί να διαχωριστεί από τη κατασκευή καθώς είναι αλληλένδετα και συνδεόμενα.
Η συζήτηση που διεξήχθη κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ήταν εποικοδομητική και βοήθησε στην αποσαφήνιση ορισμένων προκλήσεων και ευκαιριών που παρουσιάζουν οι Αρχιτεκτονικοί Διαγωνισμοί, τόσο για τους αγωνοθέτες όσο και για τους μελετητές, και ιδιαίτερα τους νέους αρχιτέκτονες.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι απόψεις όσων συμμετείχαν στη συζήτηση είναι προσωπικές.Ωστόσο, οι απόψεις αυτές παρέχουν μια χρήσιμη βάση για τη συζήτηση της περαιτέρω εξέλιξηςτων Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών στην Κύπρο.
Αντρέας Παπαλλάς, Αρχιτέκτονας
