Η Κύπρος κατέγραψε μείωση 18% στους οδικούς θανάτους το 2022, που ήταν η τρίτη μεγαλύτερη μείωση στην ΕΕ, αναφέρεται στην 17η ετήσια έκθεση του προγράμματος Road Safety PIΝ, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC).
Η έκθεση παρουσιάζει τα γενικά δεδομένα οδικής ασφάλειας κατά το τέλος του 2022 στα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ27), καθώς και στην Ελβετία, στο Ισραήλ, στη Νορβηγία, στη Σερβία και στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Σύμφωνα με την έκθεση, 20.678 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στους δρόμους της ΕΕ το 2022 και σημειώθηκε αύξηση κατά 4% σε σχέση με το 2021.
Μεταξύ 2021 και 2022 καταγράφηκε αύξηση στους οδικούς θανάτους σε 19 από τα κράτη μέλη της ΕΕ και πιστεύεται πως η αύξηση οφείλεται στη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων που είχαν εφαρμοστεί το 2020 και το 2021 για περιορισμό της πανδημίας COVID-19.
Όμως, παρά την απογοητευτική αύξηση στους οδικούς θανάτους το 2022, αν οι αριθμοί κατά την τελευταία δεκαετία παρέμεναν στο επίπεδο του 2012, θα καταγράφονταν αυτά τα δέκα χρόνια 39.553 περισσότεροι οδικοί θάνατοι. Το ETSC υπολογίζει το οικονομικό όφελος για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες από αυτή τη μείωση στα € 104 δισεκατομμύρια.
Τα στοιχεία για Κύπρο
Σε ό,τι αφορά τους οδικούς θανάτους κατ’ αναλογία πληθυσμού, η Κύπρος ανέβηκε το 2022 στη 9η θέση ανάμεσα στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, από την 17η θέση που κατέλαβε το 2021, με μια μεγάλη μείωση στους οδικούς θανάτους, από τους 45 στους 37.
Η Κύπρος κατέγραψε το 2022 δείκτη οδικών θανάτων κατ’ αναλογία πληθυσμού 41, ενώ ο δείκτης της ΕΕ27 ήταν 46 .
Η μείωση των σοβαρών οδικών τραυματισμών στην ΕΕ27 τη δεκαετία 2012-2022 ήταν πολύ φτωχή. Καταγράφηκε μείωση μόνο 14%, ενώ η αντίστοιχη μείωση στους θανάτους ήταν 22%.
Επισημαίνεται όμως, ότι η Κύπρος έχει καταγράψει σημαντική επιτυχία στη μείωση των σοβαρών τραυματισμών από το 2012 μέχρι το 2022, με ποσοστό 54,1%, που ήταν το 3ο ψηλότερο στην ΕΕ27, μετά από αυτά της Ελλάδας και της Ρουμανίας.
Μεγάλη πρόοδος για Πολωνία
Το ετήσιο βραβείο “2023 Road Safety PIN Award” απονέμεται στην Πολωνία, για τη μεγάλη πρόοδο που κατέγραψε κατά τη δεκαετία 2012-2022 στην οδική ασφάλεια.
Η Πολωνία μείωσε κατά 47% τους οδικούς θανάτους κατά τη δεκαετία αυτή, που είναι η 2η καλύτερη επίδοση μετά από αυτή της Λιθουανίας, που βραβεύτηκε το 2022.
Πέραν της σημαντικής μείωσης στους οδικούς θανάτους, οι 5 πρόσθετοι βασικοί λόγοι για τη βράβευση αυτή, ήταν η εφαρμογή περιεκτικού εθνικού προγράμματος οδικής ασφάλειας με στόχο τη μείωση των οδικών θανάτων και σοβαρών τραυματισμών κατά 50% μέχρι το 2030, η εφαρμογή μεγάλης κλίμακας 4ετούς προγράμματος αναβάθμισης του επιπέδου ασφάλειας των οδικών υποδομών, η επέκταση του συστήματος φωτοεπισήμανσης με κάμερες ταχύτητας και μέσης ταχύτητας (“time-over-distance”), σημαντική αύξηση, κατά 19% ετήσια, των ελέγχων για την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, από το 2010 μέχρι το 2019 και εισαγωγή του συστήματος «Διάδρομος Έκτακτης Ανάγκης» στους αυτοκινητοδρόμους, για την αποτελεσματική πρόσβαση των οχημάτων έκτακτης ανάγκης στα σημεία οδικών συγκρούσεων.
Εισηγήσεις του ETSC προς τα κράτη μέλη και προς τα θεσμικά όργανα της ΕΕ
Η έκθεση καταγράφει εισηγήσεις προς τα ΚΜ μεταξύ αυτών η υιοθέτηση και εφαρμογή της προσέγγισης του «Ασφαλούς Συστήματος» (“Safe System” approach) για την Οδική Ασφάλεια, με τη διαχείριση όλων των στοιχείων του συστήματος οδικών μεταφορών με ένα ολοκληρωμένο τρόπο και υιοθετώντας μια προσέγγιση κοινής συνολικής ευθύνης και λογοδοσίας, μεταξύ των σχεδιαστών του συστήματος και των χρηστών των δρόμων.
Για χώρες που δεν το έχουν πράξει ήδη, εισηγείται υιοθέτηση σχεδίων οδικής ασφάλειας που θα περιλαμβάνουν εθνικούς στόχους για τη μείωση των σοβαρών τραυματισμών με βάση τη νοσοκομειακή κατηγοριοποίηση MAIS 3+, παράλληλα με τη μείωση των οδικών θανάτων. Επίσης εισηγείται τον καθορισμό επιμέρους ποσοτικών στόχων, βασισμένων σε δείκτες αποδοτικότητας.
Άλλη εισήγηση αφορά την επιδίωξη επιτάχυνσης της προόδου με όλα τα διαθέσιμα μέσα, περιλαμβανομένης της εφαρμογής αποδεδειγμένα αποτελεσματικών στρατηγικών επιβολής των σχετικών νόμων, σύμφωνα με τη Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Επιβολή του Νόμου ( 2004/345) και καθορισμό ασφαλών ορίων ταχύτητας, σύμφωνα με την προσέγγιση του ασφαλούς συστήματος, για τις διάφορες κατηγορίες δρόμων, όπως τα 30 χιλ/ώρα για αστικούς δρόμους, 70 χιλ/ώρα για επαρχιακούς δρόμους χωρίς διαχωριστική νησίδα και ανώτατη ταχύτητα 120 χιλ/ώρα ή μικρότερη σε αυτοκινητόδρομους.
Επίσης καταγράφεται εισήγηση για αναζήτηση συνεργειών μεταξύ των στόχων ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης της ταχύτητας, και των στόχων για την εξοικονόμηση ενέργειας και το κλίμα, διάθεση επαρκούς κρατικής χρηματοδότησης, που να επιτρέπει και να ενθαρρύνει την εφαρμογή στοχευμένων μέτρων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και χρήση των στοιχείων που συλλέγονται, για το σχεδιασμό και επικαιροποίηση των σχετικών πολιτικών.
Εισηγήσεις περιλαμβάνονται επίσης για επιλογή των μέτρων με βάση αξιόπιστες μελέτες αξιολόγησης, που να περιλαμβάνουν αξιολόγηση κόστους-οφέλους, όπου αυτό αρμόζει. Συμπερίληψη των σοβαρών τραυματισμών στις αναλύσεις της αποτελεσματικότητας των μέτρων και διενέργεια μιας ενδελεχούς ποιοτικής αξιολόγησης των υφισταμένων στρατηγικών οδικής ασφάλειας, για να αξιολογηθούν τα επίπεδα εφαρμογής των προβλεπομένων μέτρων και η αποτελεσματικότητα τους στην επίτευξη των καθορισμένων στόχων.
Καλούνται τα ΚΜ για ταχεία συλλογή και διάθεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοιχείων σχετικά με τους Βασικούς Δείκτες Αποδοτικότητας, που περιλαμβάνονται στο Πλαίσιο Πολιτικής 2021-2030 της ΕΕ για την Οδική Ασφάλεια, προετοιμασία για την εφαρμογή αξιολόγησης του επιπέδου οδικής ασφάλειας σε κλίμακα οδικού δικτύου και συμμόρφωση με την προθεσμία του 2024, που καθορίστηκε με την Οδηγία για τη Διαχείριση Ασφάλειας των Οδικών Υποδομών του 2019 και παροχή υποστήριξης προς τις πόλεις στις προσπάθειες τους για την ανάπτυξη σχεδίων βιώσιμης αστικής κινητικότητας (ΣΒΑΚ), που θα περιλαμβάνουν μέτρα και στόχους για την οδική ασφάλεια.
Προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή απευθύνονται εισηγήσεις για να δημιουργηθεί μια νέα ευρωπαϊκή υπηρεσία για την υποστήριξη ασφαλών, ευφυών και βιώσιμων μεταφορών και στο πλαίσιο της εφαρμογής του Πλαισίου Πολιτικής 2021-2030 της ΕΕ για την Οδική Ασφάλεια να υπάρξει πολλαπλασιασμός των δράσεων για την οδική ασφάλεια υπό το πρίσμα της ενδιάμεσης αξιολόγησης του πλαισίου, που αναμένεται το 2025 καθώς και συνέχιση της στήριξης των κρατών μελών στη συλλογή εναρμονισμένων δεδομένων για τους βασικούς δείκτες αποδοτικότητας.
Αυτούσια η έκθεση βρίσκεται αναρτημένη στο σύνδεσμο www.etsc.eu/pin17.
