Στόχος να αναδεικνύονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά παιδιών με δυσλεξία, λέει η ΓΓ του Παγκύπριου Συνδέσμου Δυσλεξίας στο ΚΥΠΕ

Έχει γίνει τεράστια δουλειά τα τελευταία 20 χρόνια όσον αφορά σε θέματα που αφορούν άτομα με δυσλεξία, όμως χρειάζεται ακόμη πολλή δουλειά, είπε στο ΚΥΠΕ η Ευγενία Στυλιανού, Γενική Γραμματέας του Παγκύπριου Συνδέσμου Δυσλεξίας.

Σημείωσε ότι επαναδραστηριοποιείται ο Σύνδεσμος, μετά από μια χρονική περίοδο παγώματος και στασιμότητας, με στόχο το εκπαιδευτικό σύστημα να λειτουργεί το ίδιο για παιδιά με δυσλεξία όπως και για τα υπόλοιπα, με τα ίδια ίσα δικαιώματα βοηθώντας τα να αναπτύξουν τα ιδιαίτερα τους χαρακτηριστικά.

Ο Σύνδεσμος διοργανώνει το Σάββατο διάλεξη με θέμα «Παιδί με μαθησιακές δυσκολίες: Προκλήσεις για την οικογένεια», στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου.

«Σκοπός είναι να έρθουμε κοντά στα άτομα με δυσλεξία και τις οικογένειές τους, πρωτίστως να τους ακούσουμε, να τους στηρίξουμε και να τους ενδυναμώσουμε», ανέφερε η κ. Στυλιανού στο ΚΥΠΕ. Πρόσθεσε ότι έχουν επιλέξει γι’ αυτό τον σκοπό «μια εξαιρετική ειδικό» την Διδάκτορα Παναγιώτα Μάμα Αγαπίου η οποία είναι παιδοψυχίατρος, συστημική θεραπεύτρια οικογένειας και ομάδας στο Κέντρο Ψυχοκοινωνικής Παρέμβασης Παιδιών και Εφήβων των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας η οποία ενδυναμώνει συστηματικά οικογένειες που αντιμετωπίζουν διάφορες προκλήσεις, μέσα σε αυτές κι οικογένειες που έχουν παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες.

Ο λόγος που η οικογένεια χρειάζεται ενδυνάμωση, εξήγησε η κ. Στυλιανού, είναι γιατί το εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου, και γενικώς η κοινωνία, σε πρώτο στάδιο, δεν εντοπίζει και δεν εκπαιδεύει σωστά τα άτομα με δυσλεξία, και σε δεύτερο στάδιο, «όχι μόνο δεν αναδεικνύει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ανθρώπων, αλλά τα απορρίπτει», ενώ παρατηρούνται περιστατικά κακοποίησης, και αυτό δυσκολεύει πάρα πολύ το άτομο με δυσλεξία και τις οικογένειές τους.

Ερωτηθείσα για το θέμα της κακοποίησης, σημείωσε ότι παιδιά με δυσλεξία δέχονται εκφοβισμό από πολλές πλευρές, «είτε από τους εκπαιδευτικούς, λόγω της άγνοιάς τους, είτε από τους συμμαθητές τους, πάλι λόγω της άγνοιάς τους, είτε από το ίδιο το μαθησιακό σύστημα της Κύπρου».

«Σκεφτείτε ένα παιδάκι της πέμπτης δημοτικού να προσπαθεί να κάνει ανάγνωση δυνατά στην τάξη του, και το επίπεδο ανάγνωσής του να είναι πρώτης δημοτικού, πόσο μάλλον όταν αγχωθεί», είπε, προσθέτοντας ότι οι ίδιοι οι δυσλεξικοί το περιγράφουν σαν να χορεύουν τα γράμματα μπροστά στα μάτια τους, όχι γιατί όντως χορεύουν, αλλά γιατί η εγκεφαλική λειτουργία εκείνη την στιγμή δεν ανταποκρίνεται σε αυτό που καλείται να κάνει. Αυτό, είπε, είναι ένα από τα χαρακτηριστικά δυσλεξίας.

Επίσης, πρόσθεσε, τα άτομα με δυσλεξία έχουν ένα ιδιαίτερο γραφικό χαρακτήρα κάποιες φορές, μπορεί να λείπουν συγκεκριμένα φωνήματα, γραφήματα, έχουν ορθογραφικά λάθη, γιατί δεν μπορούν να απομνημονεύσουν την οπτική απεικόνιση των λέξεων, δηλαδή πως αποτυπώνεται η ορθογραφία.

Τα δυσλεξικά άτομα, σημείωσε, «πολλές φορές δεν μπορούν να αποτυπώσουν πως γράφεται μια λέξη και να αφομοιωθεί ώστε να μην επαναλαμβάνουν ορθογραφικά λάθη». Που σημαίνει, πρόσθεσε, στην εκπαιδευτική τους πορεία τείνουν να βλέπουν συνεχώς τετράδια και διαγωνίσματα κόκκινα από σημειώσεις.

«Μπορεί να έχουν ένα διαγώνισμα μαθηματικών στο οποίο να πήγαν πάρα πολύ καλά και να έχουν μέσα διορθωμένα ορθογραφικά λάθη, ή παρατηρήσεις οι οποίες ήταν συνέπεια της όλης προσπάθειας», είπε.

Αν υποχρεώσει κάποιος ένα δυσλεξικό άτομο να εστιάσει πάρα πολύ στα ορθογραφικά, πρόσθεσε, «θα χάσει από τη σύνταξη, από το νόημα, ενδεχομένως, οπότε δέχονται bullying από πολλές πλευρές, είτε από τους εκπαιδευτικούς, λόγω της άγνοιάς τους, είτε από τους συμμαθητές τους, πάλι λόγω της άγνοιάς τους, είτε από το ίδιο το μαθησιακό σύστημα της Κύπρου».

Ερωτηθείσα αν τα πράγματα είναι καλύτερα σήμερα σε σύγκριση με πριν 20 χρόνια, απάντησε θετικά, λέγοντας ότι έχει γίνει «τεράστια δουλειά», όπως και η δημιουργία του Νόμου περί ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης. Σε όλες αυτές τις προσπάθειες, είπε, έχει συμβάλει ο Σύνδεσμος, ο οποίος δημιουργήθηκε το 1993 και ιδρύθηκε το 1994. «Δεν υπήρχε κατανόηση τι είναι δυσλεξία, ο κόσμος νόμιζε ότι μιλούμε για κάποιον που δεν μπορούσε να μιλήσει, που έχει προφορική ανεπάρκεια», είπε η κ. Στυλιανού.

«Έχει γίνει τεράστια δουλειά, και γίνονται προσπάθειες και υπάρχει τεράστια ενημέρωση απλά, χρειάζεται ακόμη πολλή δουλειά», είπε, θέτοντας και το θέμα της έλλειψης προφορικής εξέτασης στα σχολεία για αυτά τα παιδιά.

«Αν αναλογιστούμε ότι το άτομο με δυσλεξία συνήθως έχει ψηλή λεκτική απόδοση και χαμηλή πρακτική απόδοση, αυτό σημαίνει ότι όταν κληθεί να αποτυπώσει προφορικά τις απαντήσεις διαγωνισμάτων για παράδειγμα, μπορεί να το κάνει με επάρκεια. Όταν χρειαστεί να τις καταγράψει θα έχει δυσλειτουργία γραφικού χαρακτήρα, σύνταξης, γραμματικών φαινομένων», είπε.

Σημείωσε ότι, στην προσπάθεια του να τα βάλει όλα αυτά στη σωστή σειρά, χάνει τεράστια απόδοση και στην προσπάθεια του να γράψει, τελικά δυσκολεύεται να ανακαλέσει και τις πραγματικές πληροφορίες τις οποίες καλείται να απαντήσει, για παράδειγμα σε ένα διαγώνισμα ιστορίας.

«Οπόταν, η προφορική αξιολόγηση συμβάλλει πάρα πολύ στο να μπορέσει να αποδώσει με επάρκεια τις γνώσεις του. Όχι να πάρει κάποια προνομιακή μεταχείριση, δεν συζητούμε ποτέ για κάτι τέτοιo, αλλά για να παρουσιάσει με επάρκεια τις γνώσεις για τις οποίες έχει μοχθήσει και ο ίδιος όπως και όλοι οι άλλοι μαθητές», είπε η κ. Στυλιανού. Στην Κύπρο, σημείωσε, δεν εξετάζεται προφορικά ο μαθητής ούτε σε διαγωνίσματα εξαμήνων, ούτε σε εξετάσεις.

Πρόσθεσε ότι δίνεται μεταγραφέας, ως προσπάθεια να υποστηριχθεί ο μαθητής, αλλά ελάχιστες φορές παρέχεται αυτό στα παιδιά με δυσλεξία. Εξήγησε ότι μεταγραφέας είναι καθηγητής ο οποίος καταγράφει ό,τι λέει ο μαθητής σε γραπτό κείμενο και ότι αυτό συνήθως παρέχεται στα παιδιά που έχουν κινητικά προβλήματα ή πολύ σοβαρή δυσγραφία.

Σύμφωνα με την κ. Στυλιανού, ακόμη και αν δινόταν μεταγραφέας σε άτομα με δυσλεξία, «που πολύ δύσκολα δίνεται», αυτά τα άτομα είναι χωρίς εκπαίδευση, εξηγώντας ότι, αυτό που ο μαθητής διατυπώνει σε προφορικό λόγο θα πρέπει να το πάρει κάποιος να το αξιολογήσει σε γραπτό κείμενο.

Η κ. Στυλιανού σημείωσε ότι τα πιο πολλά ευρωπαϊκά κράτη έχουν υιοθετήσει την προφορική εξέταση, ενώ σε συνάντηση που είχαν προ δύο μηνών με τον τότε  Υπουργό Παιδείας, Πρόδρομο Προδρόμου, ο ίδιος εξέφρασε την έκπληξή του όταν τον ενημέρωσαν ότι δεν υπήρχε η δυνατότητα στην Κύπρο για προφορική εξέταση.

Είπε ότι ο κ. Προδρόμου τους είχε στείλει μια επιστολή ότι συμφωνεί απόλυτα ότι πρέπει να υιοθετηθεί προφορική εξέταση, και ότι θα ενημερώνονταν οι λειτουργοί να προβούν σε ενέργειες. Προέκυψε όμως η αλλαγή Κυβέρνησης, πρόσθεσε, και αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο να έχουν συναντήσεις με την νέα Υπουργό.

Προσπάθεια επαναδραστηριοποίησης του Συνδέσμου

———————-

Η κ. Στυλιανού σημείωσε ότι ο Σύνδεσμος ιδρύθηκε το 1994 και μέχρι και το 2010, έφτασε να έχει τέσσερα άτομα προσωπικό, να λειτουργεί κέντρο διάγνωσης και ερευνών για τη δυσλεξία, έγινε ιδρυτικό μέλος του δικτύου μαθησιακών δυσκολιών της Κύπρου, είχε επαφές με Υπουργεία, το Πανεπιστήμιο Κύπρου για διαγνωστικά εργαλεία, και είχε επιτελέσει «ένα πολύ μεγάλο έργο», ωστόσο, η εισαγωγή νέων διαδικασιών από τον Έφορο Σωματείων, ως μια διαδικασία προσαρμογής του συστήματος στην Κύπρο για τα φιλανθρωπικά ιδρύματα, οδήγησε στην στέρηση των χορηγιών που λάμβαναν ως Σύνδεσμος.

Είπε ότι υποχρεώθηκαν να κλείσουν το Κέντρο Αξιολόγησης στο οποίο έκαναν αξιολογήσεις με πολύ χαμηλό κόστος, στο 1/7 της τιμής που υπήρχε στον ιδιωτικό τομέα, επειδή θεωρήθηκε ως λειτουργία που αποφέρει έσοδα.

«Κλείσαμε πρωτίστως λόγω οικονομικών δυσκολίων», είπε, σημειώνοντας ότι μετά ήρθε και η πανδημία, που δυσκόλεψε ακόμη περισσότερο τα πράγματα.

Αυτό που συμβαίνει σήμερα, είπε, είναι ότι προσπαθεί η μαγιά των ανθρώπων που πρωτοστάτησαν στην ίδρυση του Συνδέσμου, τα παιδιά τους, και άλλοι άνθρωποι, που τους «ξαναενώνει το αίσθημα ότι τα παιδιά μας κακοποιούνται στα σχολεία, ενώ σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη τα παιδιά αναδεικνύονται ως παιδιά με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά», για την επαναδραστηριοποίηση του Συνδέσμου.

«Κι αυτό το πιστεύουμε και το ζούμε, ότι τα παιδιά με δυσλεξία είναι παιδιά με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά,» είπε, αναφερόμενη και στον ορισμό δυσλεξικός τρόπος σκέψης (dyslexic thinking) του dictionary.com ο οποίος αναφέρει ότι ο τρόπος σκέψης των δυσλεξικών ατόμων είναι μια προσέγγιση ως προς την επίλυση των προβλημάτων και την επεξεργασία των πληροφοριών που περιλαμβάνει αναγνώριση προτύπων, χωρική λογική, πλευρική σκέψη και διαπροσωπική επικοινωνία.

«Μας έχει ενώσει αυτή η προσπάθεια, να δούμε όλα τα παιδιά με δυσλεξία να μην κακοποιούνται στο εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου, να αναδειχτούν τα ιδιαίτερα τους χαρακτηριστικά και να ενδυναμωθούν», είπε.

Γι΄ αυτό τον λόγο, πρόσθεσε, χωρίς επαρκείς πόρους, και, χωρίς προσωπικό αρχικά, αναλώνουν τεράστιο χρόνο και αγώνα, «για να ξαναέρθουμε στο ότι δικαιούνται τα παιδιά αυτά, όχι να παίρνουν δικαιώματα επειδή μειονεκτούν», αλλά να λειτουργεί το εκπαιδευτικό σύστημα για αυτά τα παιδιά όπως και για τα υπόλοιπα, με τα ίδια ίσα δικαιώματα και να τα βοηθήσει να αναπτύξουν τα ιδιαίτερα τους χαρακτηριστικά.

Η διάλεξη με θέμα «Παιδί με μαθησιακές δυσκολίες: Προκλήσεις για την οικογένεια», θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο, 11 Μαρτίου, στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, μεταξύ 16.00-17.00 στην αίθουσα Auditorium Beta (AUB).