Αρχαιότητες από την Κύπρο, την Κρήτη και τη Σαρδηνία σε έκθεση στο Μουσείο Fitzwilliam του Κέμπριτζ
Αρχαιότητες από τρία μεγάλα νησιά της Μεσογείου, περιλαμβανομένης της Κύπρου, πολλές από τις οποίες για πρώτη φορά εκτίθενται στο εξωτερικό, περιλαμβάνει έκθεση στο Μουσείο Fitzwilliam του Κέμπριτζ.
Η έκθεση με τίτλο ‘Islanders: The Making of the Mediterranean’ (Νησιώτες: Η Δημιουργία της Μεσογείου) φέρνει στη Βρετανία περισσότερα από 200 ιστορικά πολύτιμα αντικείμενα από την Κύπρο, την Κρήτη και τη Σαρδηνία.
Άνοιξε τις πύλες της στα τέλη Φεβρουαρίου και θα διαρκέσει ως τις 4 Ιουνίου και αποτελεί αποτέλεσμα της μακροχρόνιας έρευνας του βρετανικού πανεπιστημίου με τίτλο ‘Being an Islander’ (Το Να Είσαι Νησιώτης).
Η έκθεση εξετάζει τη μοναδική ταυτότητα των νησιωτών, μεταφέροντας τον επισκέπτη σε 4.000 χρόνια ιστορίας της νησιωτικής ζωής, από την αρχαία Μεσόγειο ως σήμερα. Στόχος είναι να τονιστεί πως η θάλασσα μπορεί να ενώνει αντί να χωρίζει, να δημιουργεί και να διατηρεί σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων της.
Η αφήγηση του πώς οι νησιώτες των τριών περιοχών έχουν προσαρμοστεί σε περιβαλλοντικές και πολιτισμικές αλλαγές, αφομοιώσεις και εισβολές γίνεται μέσω πρώτων υλών, αντικειμένων καθημερινής χρήσης, αντικειμένων τελετουργιών, συμβολισμού και θρησκευτικών τελετών, κειμένων και εμπορευμάτων.
Συνολικά παραθέτουν την ιστορία του πώς έχει διαμορφωθεί η καθημερινότητα, η τέχνη, οι κοινότητες και τα λαϊκά κινήματα στα τρία νησιά – δηλαδή η ταυτότητα του νησιώτη.
Τα αντικείμενα, που έχουν δανειστεί στο Μουσείο Fitzwilliam προέρχονται μεταξύ άλλων από το Μουσείο Ηρακλείου και τις εφορείες αρχαιοτήτων στην Κρήτη, τον αρχαιολογικό χώρο της Εποχής του Χαλκού Su Nuraxi di Barumini στη Μαρμίλα της νότιας Σαρδηνίας, αλλά και από το ιερό της Αγίας Ειρήνης στη βορειοδυτική ακτή της Κύπρου.
Επίσης, για πρώτη φορά εκτίθενται μαζί ευρήματα από το κοιμητήριο της πρώιμης Εποχής του Χαλκού στο Πέλλαπαϊς – Βουνοί, που βρίσκονται στις συλλογές του Fitzwilliam, του Μουσείου Αρχαιολογίας και Ανθρωπολογίας του Κέμπριτζ και του κυπριακού Τμήματος Αρχαιολογίας.
Επιμελήτρια της έκθεσης και κύρια ερευνήτρια του προγράμματος Islanders είναι η Δρ Αναστασία Χριστοφιλοπούλου. «Βλέπουμε την ταυτότητα ως μία μορφή κοινωνικής έκφρασης, ως την αίσθηση του ανήκειν σε μία ομάδα που έχει κάποιος στη βάση ομοιοτήτων και διαφορών. Τα αντικείμενα που παρουσιάζονται σε αυτή την έκθεση αποκαλύπτουν ότι ‘το να είσαι νησιώτης’ είναι μία εξαιρετικά ρευστή κατάσταση ύπαρξης, είτε συνειδητά είτε όχι, τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν», δήλωσε. Οι νησιώτες, πρόσθεσε, «θεωρούν όλες τις εκδοχές της ζωής ως αναπόσπαστα κομμάτια του ποιοι είναι. Οι ταυτότητές τους είναι πάντοτε σε μια κατάσταση εξέλιξης, ένα ταξίδι στο οποίο ποτέ δεν φτάνουμε κάπου. Η πολιτισμική ταυτότητα είναι μια διαδικασία, όχι προϊόν».
Η κα Χριστοφιλοπούλου σημείωσε πως η έκθεση συνοψίζει μια έρευνα τριάμισι ετών έρευνας.
Τελεί υπό την αιγίδα του Πρέσβη της Ελλάδας και του Υπάτου Αρμοστή της Κύπρου στο Ηνωμένο Βασίλειο και διοργανώνεται σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας, το Τμήμα Αρχαιοτήτων της Κύπρου και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο του Κάλιαρι.
Η κα Χριστοφιλοπούλου έκανε ιδιαίτερη αναφορά σε ορισμένα εκθέματα από την Κύπρο, όπως ένα ψηλό κύπελλο με περίτεχνη διακόσμηση από το νεκροταφείο στη θέση Βουνοί κοντά στο Πέλλαπαϊς. Η παρουσία των περίτεχνων και μη χρηστικών αυτών αγγείων στους τάφους των Βουνών, σε συνδυασμό με τεκμήρια ταφικών γευμάτων και τελετουργικού χώρου, επιβεβαιώνουν ότι οι ταφικές πρακτικές ήταν ιδιαίτερες, σχολίασε η επιμελήτρια της έκθεσης.
Αναφέρθηκε επίσης σε πήλινο αναθηματικό ειδώλιο (750-600 π.Χ.) με ανθρώπινες μορφές σε ιππήλατο άρμα από το υπαίθριο ιερό της Αγίας Ειρήνης που ανασκάφηκε μετά από τυχαία ανακάλυψη από τη Σουηδική Αποστολή στην Κύπρο το 1929, αλλά και την «Αφροδίτη της Σαλαμίνος», μαρμάρινο άγαλμα (300-100 π.Χ.) που απεικονίζει τη θεά «αναδυόμενη».
