Ο πιο καταστροφικός σεισμός στην Τουρκία από το 1939 «έχει εγείρει μεγάλα ερωτήματα για το κατά πόσο μία τόσο μεγάλης κλίμακας τραγωδία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί και κατά πόσο η κυβέρνηση του προέδρου Ερντογάν θα μπορούσε να είχε κάνει περισσότερα για να σώσει ζωές», γράφει σε ανάλυσή του το BBC.
Όπως προσθέτει το δημοσίευμα στην ιστοσελίδα του βρετανικού ειδησεογραφικού οργανισμού, με τις εκλογές στον ορίζοντα το μέλλον του Τούρκου ηγέτη βρίσκεται σε κίνδυνο.
Σημειώνεται ότι παραδέχθηκε ολιγωρίες στην αντίδραση, αλλά φάνηκε να ρίχνει την ευθύνη στη μοίρα.
Ως προς την καθυστερημένη αντίδραση, το BBC αναφέρει ότι χρειάστηκαν ημέρες για να υπάρξει επαρκής κινητοποίηση και ότι κάποια χωριά ήταν αποκομμένα επί μέρες. Επισημαίνει δε ότι ο ιδρυτής μίας εκ των βασικών εθελοντικών ομάδων διάσωσης στη χώρα πιστεύει ότι οι καθυστερήσεις οφείλονται σε πολιτικούς παράγοντες.
Συγκεκριμένα, ο επικεφαλής της οργάνωσης Akut, Νασούχ Μαχρούκι, δηλώνει ότι ενώ σε όλο τον κόσμο το σώμα με τις περισσότερες δυνατότητες ανταπόκρισης σε μια φυσική καταστροφή είναι ο στρατός, στην Τουρκία χρειάστηκε να περιμένει εντολή από την κυβέρνηση, προκαλώντας καθυστέρηση στην έναρξη της επιχείρησης εντοπισμού και διάσωσης.
Το BBC παραθέτει στη συνέχεια δηλώσεις από ειδικούς που λένε ότι είχαν προειδοποιήσει τις τοπικές και κεντρικές αρχές για τον κίνδυνο μεγάλου σεισμού στην περιοχή, αλλά και στο ότι οι τεράστιες καταστροφές και οι πολλές απώλειες ανθρώπων οφείλονται στη μη τήρηση του οικοδομικού κώδικα, λόγω άγνοιας και ανικανότητας.
Σημειώνονται δε εκτενώς και οι καταστροφικές συνέπειες της κυβερνητικής αμνηστίας για παραβιάσεις του κώδικα αυτού.
Τίθεται δε ως ερώτημα, που έχει εγείρει η αντιπολίτευση, το τι έγιναν τα τεράστια ποσά που συγκεντρώθηκαν στα κρατικά ταμεία από τους φόρους αλληλεγγύης που άρχισαν να καταβάλλονται μετά από το σεισμό του 1999. Γίνεται λόγος για συνολικό ποσό ύψους 88 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών που προορίζονταν για ανθεκτικότερα κτίρια. «Αλλά η κυβέρνηση δεν έχει ποτέ εξηγήσει πλήρως πού δαπανήθηκαν τα χρήματα», σχολιάζεται.
Το δημοσίευμα του BBC σχολιάζει, τέλος, ότι μετά από 20 χρόνια στην εξουσία, εσχάτως ως όλο και πιο αυταρχικός πρόεδρος, ο Ερντογάν ηγείται μίας εξαιρετικά πολωμένης χώρας, με τον ίδιο να ανέχεται όλο και λιγότερο την κριτική και την οικονομία να βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση.
Ως εκ τούτου, ο τίτλος του δημοσιεύματος κάνει λόγο για μετασεισμικές «αποτυχίες» που αφήνουν τον Ερντογάν να μοιάζει «ευάλωτος».
Σε κύριο άρθρο του ο Observer, εξάλλου, θέτει ακριβώς τα ίδια ερωτήματα περί καθυστερήσεων, αμέλειας, αμνηστίας και πιθανής διασπάθισης χρημάτων.
Σχολιάζει δε ότι, όπως συνήθως κάνουν, οι Ερντογάν και Άσαντ προσπάθησαν να κατηγορήσουν άλλους «για μια καταστροφή που έχει εκθέσει τα διεφθαρμένα και αμελή καθεστώτα τους», τα οποία «δεν έχουν εντυπωσιάσει» με την αντίδρασή τους.
«Η ευθύνη σταματά σε αυτόν (στον Ερντογάν)», γράφει η εφημερίδα, αμφιβάλλοντας ωστόσο αν ο Τούρκος ηγέτης θα αναλάβει αυτή την ευθύνη.
«Η έλλειψη δημοκρατικής λογοδοσίας είναι το σήμα κατατεθέν της αυταρχικής διακυβέρνησης του Ερντογάν. Αυτή η καταστροφή έχει καταστήσει πρόδηλες σε όλους τις διαβρωτικές επιπτώσεις της», σχολιάζει ο Observer.
Ένα καυστικότατο άρθρο κατά του Ερντογάν έχει δημοσιεύσει στους Financial Times και η γνωστή Τουρκοβρετανή συγγραφέας Ελίφ Σαφάκ.
Όπως γράφει, αυτό που έκανε τη συγκεκριμένη φυσική καταστροφή τόσο θανατηφόρα δεν ήταν η φύση, αλλά τα «φτιαγμένα από ανθρώπους συστήματα της ανισότητας και της διαφθοράς».
Μεταξύ άλλων αναφέρεται σε υποσχέσεις περί αυστηρότερων όρων οικοδόμησης κτιρίων μετά από το σεισμό του 1999 που ποτέ δεν υλοποιήθηκαν πλήρως. Τονίζει ότι η ευθύνη είναι μοιρασμένη μεταξύ των εργολάβων και της κυβέρνησης, η οποία χορήγησε αμνηστία στους πρώτους και δεν έχει εξηγήσει πού κατέληξαν τα χρήματα που συλλέγονταν ακριβώς για τη σεισμική προστασία.
Η κ. Σαφάκ επισημαίνει την έλλειψη λογοδοσίας της εξουσίας και το έλλειμμα δημοκρατίας στην Τουρκία ως παράγοντες που έχουν συντελέσει στο μέγεθος της φυσικής καταστροφής. «Όπου δεν υπάρχει δημοκρατία, είναι βέβαιο ότι θα υπάρχει μεγαλύτερος ανθρώπινος πόνος», γράφει.
Επικρίνει επίσης την καθυστερημένη και ελλιπή αντίδραση του κρατικού μηχανισμού, όπως και το μπλοκάρισμα του Twitter την ώρα που η μετάδοση πληροφοριών ήταν κρίσιμη για να σωθούν ζωές.
«Υπάρχει τόσος θυμός, τόση πολλή θλίψη», σημειώνει η κ. Σαφάκ, εκτιμώντας ότι αυτός ο σεισμός έχει συντρίψει κάτι στον συλλογικό ψυχισμό των Τούρκων.
«Εν τω μεταξύ, ο Ερντογάν κάνει αυτό που κάνει πάντα: επιτίθεται στους επικριτές του και κατασιγάζει τις φωνές τους», συνεχίζει. «Στο όνομα της ‘εθνικής ενότητας’ υποτίθεται ότι πρέπει να μείνουμε σιωπηλοί και πειθήνιοι».
Σχολιάζει επίσης ότι δεν προκαλεί έκπληξη πως οι Τούρκοι πολίτες εμπιστεύονται τις οργανώσεις των πολιτών και των εθελοντών περισσότερο από τις κρατικές υπηρεσίες.
Στέκεται δε ιδιαίτερα στην άμεση αντίδραση και προσφορά βοήθειας της Ελλάδας. Γράφει ότι τα ελληνικά τηλεοπτικά κανάλια άρχισαν δελτία ειδήσεων με ένα τραγούδι αγαπητό και στις δύο όχθες του Αιγαίου.
«Δεν γνωρίζω κανέναν που θα μπορούσε να το παρακολουθήσει αυτό χωρίς να ξεσπάσει σε δάκρυα», γράφει η Ελίφ Σαφάκ. Προσθέτει δε ότι σε ένα ζευγάρι γάντια που εστάλη από την Ελλάδα, μαζί με πολύτιμο εξοπλισμό, υπήρχε ένα χειρόγραφο σημείωμα στα ελληνικά και τουρκικά: «Σύντομα περαστικά komsu-γείτονα».
