Aνάλυση του Προγράμματος Περιβάλλοντος των ΗΕ (UNEP) για τις φυσικές καταστροφές και την κλιματική αλλαγή αναφέρει ότι τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ο κόσμος έχει δει περισσότερες από 2.500 καταστροφές και 40 μεγάλες συγκρούσεις που έχουν επηρεάσει περίπου 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους.
Ο καταστροφικός σεισμός στην Τουρκία και τη Συρία είναι ο τελευταίος στη σειρά με τα ΗΕ να προειδοποιούν ήδη για τις γιγαντιαίες συνέπειες του.
Τα ΗΕ τονίζουν ότι το Πακιστάν εξακολουθεί να παλεύει με τον απόηχο των πλημμυρών του περασμένου έτους που άφησαν σχεδόν 2.000 νεκρούς και 8 εκατομμύρια άστεγους.
Οι θανατηφόρες συγκρούσεις συνεχίζονται στην Ουκρανία, την Αιθιοπία, την Υεμένη και άλλες περιοχές. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει την απειλή για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια.
Το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των ΗΕ υπενθυμίζει δηλώσεις του ΓΓ των ΗΕ ότι οι συνέπειες της επίθεσης στον πλανήτη μας εμποδίζουν τις προσπάθειές μας να εξαλείψουμε τη φτώχεια και θέτουν σε κίνδυνο την επισιτιστική ασφάλεια.
Τι κάνει το UNEP-συντονισμός και δράσεις
Από τη δημιουργία του το 1994, ο κλάδος καταστροφών και συγκρούσεων του Προγράμματος του ΟΗΕ για το περιβάλλον (UNEP) συνεργάστηκε με τα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, βιομηχανικών ατυχημάτων και συγκρούσεων.
Η Σεσίλια Αϊπίρα, εκ μέρους του UNEP εξηγεί πως ακριβώς δρα το πρόγραμμα σε περιπτώσεις καταστροφών και συγκρούσεων.
Πρώτον, γίνεται συντονισμός μέσω της κοινής μονάδας UNEP/Γραφείου Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων (OCHA), η οποία εργάζεται για τις περιβαλλοντικές διαστάσεις των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Αυτή η μονάδα ενσωματώνει έναν ειδικό στο περιβάλλον στη μονάδα αξιολόγησης και συντονισμού καταστροφών του ΟΗΕ για την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών ζητημάτων από την αρχή. Επίσης αναπτύσσονται μέλη της ομάδας περιφέρειας για να υποστηρίξουν την ανάλυση περιβαλλοντικών επιπτώσεων μιας κρίσης.
Εξηγεί πως στην περίπτωση των πλημμυρών στο Πακιστάν, έγινε αξιολόγηση των αναγκών μετά την καταστροφή στο πλαίσιο συμφωνίας μεταξύ του ΟΗΕ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Η δουλειά μας είναι επίσης να παρέχουμε τεχνική βοήθεια στις εθνικές κυβερνήσεις, τις πληγείσες κοινότητες και τα συστήματα του ΟΗΕ για την ανάλυση και την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών παραγόντων και των επιπτώσεων των κρίσεων. Προτεραιότητά μας είναι να φέρουμε ανακούφιση στο περιβάλλον και τις κοινότητες που έχουν πληγεί», αναφέρει.
Προσθέτει πως προσπάθεια είναι η εξεύρεση λύσεων βασισμένων στη φύση που μειώνουν τους κινδύνους καταστροφών ή καθαρίζοντας μολυσμένες τοποθεσίες ή δημιουργώντας ξανά το πράσινο.
«Το έργο μας για την ασφάλεια του περιβάλλοντος αποσκοπεί επίσης στην αποκατάσταση και προστασία των πόρων (συμπεριλαμβανομένων των διασυνοριακών) για την οικοδόμηση της ειρήνης. Για παράδειγμα, συνεργαζόμαστε με τις Επιχειρήσεις του ΟΗΕ στη Σομαλία για την ενσωμάτωση του περιβάλλοντος στην ειρήνη και την ασφάλεια», αναφέρει η κ. Αιπίρα.
Ουκρανία, επισιτιστική κρίση, καταστροφή περιβάλλοντος
Για την Ουκρανία εξηγεί ότι η χώρα είχε ήδη επιβαρυνθεί από μια σειρά κληρονομικών περιβαλλοντικών προκλήσεων στο παρελθόν, και αυτή η σύγκρουση είτε έχει επιδεινώσει τα υπάρχοντα ζητήματα, είτε έχει προσθέσει νέα.
Η Ουκρανία είναι μια εξαιρετικά βιομηχανοποιημένη χώρα με καλά ανεπτυγμένες υποδομές χημικών, ορυχείων και γεωργίας και η ζημιά σε αυτές τις εγκαταστάσεις απελευθερώνει ρύπους στο νερό, τον αέρα και το έδαφος, οι οποίοι θα μπορούσαν να διαρκέσουν για τις επόμενες δεκαετίες.
«Η χημική μόλυνση δεν παραμένει πάντα εντός της χώρας. Η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να ταξιδέψει και η ρύπανση των υδάτων μπορεί να επηρεάσει τις γειτονικές χώρες. Έτσι, όχι μόνο πρέπει να κατανοήσουμε τον αντίκτυπο της σύγκρουσης στην Ουκρανία, πρέπει επίσης να εξετάσουμε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην περιοχή», τονίζει.
Αναφέρει ακόμη ότι η σύγκρουση στην Ουκρανία έφερε πραγματικά στο προσκήνιο τη διασύνδεση του παγκοσμιοποιημένου κόσμου μας και το πόσο εξαρτημένες είναι πολλές αναπτυσσόμενες χώρες από εξωτερικούς παράγοντες για την επισιτιστική τους ασφάλεια.
Σύμφωνα με την ανάλυση, η Ουκρανία και η Ρωσία μαζί είναι μερικοί από τους μεγαλύτερους παραγωγούς και προμηθευτές σιταριού και καλαμποκιού καθώς και οι μεγαλύτεροι παραγωγοί λιπασμάτων. Οι επιπτώσεις της σύγκρουσης έχουν και θα συνεχίσουν να έχουν αντίκτυπο σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η Ουκρανία προβλέπεται να μειώσει τη γεωργική της παραγωγή κατά 20 τοις εκατό το 2023. Αυτή η μείωση, σε συνδυασμό με τις παγκόσμιες ελλείψεις λιπασμάτων, την τρέχουσα ενεργειακή κρίση και το αυξανόμενο κόστος ζωής, θα μπορούσε να δημιουργήσει μια τέλεια καταιγίδα για μια κολοσσιαία επισιτιστική κρίση για τις ευάλωτες χώρες.
Στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης
Στην μελέτη εξηγείται επίσης η σχέση μεταξύ καταστροφών και συγκρούσεων και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ). Η μείωση του κινδύνου καταστροφών και η ειρήνη και η ασφάλεια είναι απολύτως απαραίτητα για την επίτευξη όλων των ΣΒΑ. Κάθε ένας από τους ΣΒΑ, είτε είναι μείωση της φτώχειας, καλύτερη υγεία, μηδενική πείνα, βιώσιμες πόλεις και ισότητα των φύλων, δεν μπορεί να επιτευχθεί αποτελεσματικά εάν δεν υπάρχει ειρήνη.
Αναφορά γίνεται και στην COVID-19 που χαρακτηρίζεται μια παγκόσμια καταστροφή που ανέτρεψε την τροχιά της ανθρώπινης ανάπτυξης και ώθησε ένα μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού στη φτώχεια. Σημειώνεται ότι η επένδυση στη μείωση του κινδύνου για το κλίμα και τις καταστροφές είναι απαραίτητη για την επίτευξη των ΣΒΑ.
Η κ. Αϊπίρα αναφέρει επίσης ότι η περιβαλλοντική διαχείριση περιορίζεται στους ανθρώπους.
«Είμαστε η αιτία της κλιματικής κρίσης. Είμαστε η αιτία της υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Είμαστε η αιτία των συγκρούσεων. Στην πραγματικότητα, στη μείωση του κινδύνου καταστροφών, λέμε ότι δεν υπάρχουν φυσικές καταστροφές, αλλά μόνο φυσικοί κίνδυνοι και είναι η επαφή μεταξύ ενός κινδύνου και των ανθρώπων που δημιουργούν μια καταστροφή», αναφέρει.
