Κύπρος & Air ambulance: Το κόστος αερομεταφοράς, οι συνεργασίες και προοπτικές

Την προοπτική απόκτησης της Κύπρου αερομεταφόρεων για διακομιδή ασθενών σε άλλα Νοσοκομειακά ιδρύματα του εξωτερικού, το κόστος μιας τέτοια μεταφοράς, αλλά και για τον ευρύτερο τεχνολογικό σχεδιασμό του Υπουργείου Υγείας, συζήτησε το SigmaLive με την Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου, Χριστίνα Γιαννάκη.

Παράλληλα, η κ. Γιαννάκη μίλησε για τις συνεργασίες που έχει η Κυπριακή Δημοκρατία με άλλα κράτη για τα αεροασθενοφόρα, σημειώνοντας ότι από το 2019 μέχρι τις 25 Μαΐου 2022, χρειάστηκε η αερομεταφορά 277 ασθενών.

Τι ισχύει στην Κύπρο με τους αερομεταφορείς – air ambulance;

Εξ όσων γνωρίζουμε στην Κύπρο αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει εταιρεία αερομεταφορών που να μπορεί να καλύψει πλήρως τις ανάγκες των επιδοτούμενων ασθενών του Υπουργείου Υγείας.

Ο Τομέας Επιδοτούμενων Ασθενών προβαίνει σε χρήση αεροασθενοφόρου για αποστολές κυρίως σε Ισραήλ, Ελλάδα και σε πολύ μικρότερο αριθμό στη Γερμανία.

Σε έκτακτες περιπτώσεις, όπου κρίθηκε αναγκαίο από τις αρμόδιες Επιτροπές Ειδικών, αποστάλθηκαν ασθενείς με αεροασθενοφόρο σε Ηνωμένες Πολιτείες, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία κλπ. Η επιλογή της εταιρείας αεροασθενοφόρου γίνεται κατόπιν διαδικασίας γραπτών προσφορών από δύο ή τρεις εταιρείες.

Το Υπουργείο Υγείας συνεργάζεται κυρίως με 4 εταιρείες:

• Aviometic η οποία εξυπηρετεί ΜΟΝΟ το νοσοκομείο Scheba- Telashomer στο Ισραήλ,
• Orange Aviation – Ισραηλιτική εταιρεία η οποία εξυπηρετεί όλα τα νοσοκομεία πλην Scheba – Telashomer,
• Greek Flyers – ελληνική εταιρεία η οποία εξυπηρετεί όλα τα νοσοκομεία πλην Scheba – Telashomer,
• Gamma Air – ελληνική εταιρεία η οποία εξυπηρετεί όλα τα νοσοκομεία πλην Scheba – Telashomer.

Η σοβαρότητα του περιστατικού, ο  αναγκαίος εξοπλισμός, η στελέχωση με ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό είναι στοιχεία απαραίτητα για την κατάλληλη αερομεταφορά.

Η διαδικασία αεροδιακομιδής ασθενών στο εξωτερικό είναι δύσκολη, καθώς σημαντικότατο ρόλο διαδραματίζει ο παράγοντας χρόνος, ώστε να μη δρα εις βάρος της υγείας των ασθενών. Πιο συγκεκριμένα επιβάλλεται η διεκπεραίωση μιας διαδικασίας, η οποία είναι καθοριστική για την επιβίωση ή/και την εξέλιξη της υγείας των ασθενών, σε ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα (εντός και εκτός ωρών εργασίας).

Τι προνοεί η εκάστοτε συμφωνία του Υπουργείου, πόσα κοστίζει και αν είναι σε ετήσια βάση;

Οι διαδικασίες γίνονται άμεσα ονομαστικά για κάθε ασθενή και σε συνεργασία με την υπηρεσία ασθενοφόρων. Η μεταφορά συνήθως πραγματοποιείται την ίδια μέρα, ανεξαρτήτως Σαββατοκύριακου και αργιών. Η διαδικασία εκτός ωρών εργασίας εξαρτάται από το ποιος θα ανταποκριθεί και αν υπάρχει άμεση διαθεσιμότητα.

Κάθε περιστατικό είναι μοναδικό. Η μέχρι στιγμής εμπειρία κατέδειξε ότι οι ανάγκες τόσο σε ιατρικό εξοπλισμό όσο και σε ιατρονοσηλευτικό προσωπικό/συνοδό εν πτήσει, καθώς και το ύψος της πτήσης του αεροασθενοφόρου διαφέρουν για κάθε περιστατικό.  Ορισμένες φορές και εν τω μέσω της όλης διαδικασίας, γίνεται διαφοροποίηση της πτήσης λόγω απρόβλεπτων γεγονότων καθώς και με βάση την εξέλιξη της υγείας του ασθενούς.

Πολλές φορές λόγω του επείγοντος του περιστατικού και αν δεν υπάρχει η ευχέρεια για εκ των προτέρων έγκριση, προκειμένου να μην τεθούν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές, η Γενική Διευθύντρια Δρ. Χριστίνα Γιαννάκη μετά από τηλεφωνική ενημέρωση αναλαμβάνει η ίδια τη διαδικασία της αερομεταφοράς.

Είναι εφικτό η Κύπρος να αποκτήσει δικούς της αερομεταφορείς και αν υπάρχει στον ευρύτερο σχεδιασμό και τεχνολογικό εξοπλισμό του Υπουργείου Υγείας η ιδέα για απόκτηση δικών του αερομεταφορών;

Για να μπορέσει να αποκτήσει η Κύπρος αερομεταφορά θα πρέπει να εξεταστεί το θέμα και να γίνουν τεχνοοικονομικές μελέτες.

Το κόστος της αερομεταφοράς ποικίλει και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως είναι η απόσταση, ο προορισμός, η τιμή των καυσίμων, ο αριθμός του πληρώματος, αλλά και η ιατρική κατάσταση/ σοβαρότητα του ασθενούς.  Π.χ. €6.000 – €8.000 (Ελλάδα), €15.000 -€20.000 (Γερμανία).

Πότε κρίνεται απαραίτητο η μεταφορά ασθενή στο εξωτερικό;

Σύμφωνα με το Σχέδιο Παροχής Οικονομικής Αρωγής, τα περιστατικά που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν στην Κυπριακή Δημοκρατία (δημόσιο και ιδιωτικό τομέα), αποστέλλονται στο εξωτερικό μετά από εισήγηση του Ιατρικού Συμβουλίου.

Υπάρχουν περιπτώσεις που η μετάβαση του ασθενούς στο εξωτερικό λόγω της ιατρικής του κατάστασης, γίνεται με αερομεταφορά. Πρόκειται συνήθως για πολύ σοβαρά περιστατικά, περίπλοκα και επικίνδυνα που συνήθως χρήζουν επείγουσας/άμεσης μεταφοράς. Σε αρκετές περιπτώσεις  η αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών, όπως για παράδειγμα παιδοκαρδιοχειρουργικών, είναι ζήτημα ζωής και θανάτου και η μεταφορά σε κέντρα του εξωτερικού γίνεται αυθημερόν.Κύριες χώρες αποστολής ασθενών με αεροασθενοφόρο είναι το Ισραήλ, η Ελλάδα και η Γερμανία αλλά και σε λιγότερο βαθμό η Αγγλία, η Γαλλία κλπ.

Ενδεικτικά ανά έτος πόσα περιστατικά αεροδιακομιδής έχουμε στην Κύπρο;

Ο αριθμός των περιστατικών που στάλθηκαν με αεροασθενοφόρο τα τελευταία χρόνια, φαίνονται στον πιο κάτω πίνακα.

Υπάρχει αύξηση στα περιστατικά το 2020 και 2021 και αυτό οφείλεται στην πανδημία COVID-19.