Τι περιλαμβάνει η πιθανή ειρηνευτική συμφωνία Ρωσίας-Ουκρανίας

Οι απαιτήσεις της Ουκρανίας απαιτούν συμφωνία από άλλα κράτη συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ, για «παροχή όπλων» ή «ζώνη απαγόρευσης πτήσεων» σε περίπτωση επίθεσης. Δημοσίευμα της βρετανικής Telegraph παραθέτει πληροφορίες για το πιθανό σχέδιο συμφωνίας μεταξύ Ρωσίας-Ουκρανίας αλλά και τα εμπόδια για μια ολιστική συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.

Αρχικά σημειώνεται ότι η Ουκρανία προσφέρθηκε να εγκαταλείψει τις φιλοδοξίες της για ένταξη στο ΝΑΤΟ την Τρίτη – αλλά μόνο με αντάλλαγμα εγγυήσεις ασφαλείας «ισχυρότερες από αυτές του ΝΑΤΟ».

Στις ειρηνευτικές συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη, οι Ουκρανοί δήλωσαν ότι το Κίεβο ήταν έτοιμο να ενδώσει σε ένα από τα βασικά αιτήματα του Βλαντιμίρ Πούτιν και να εγκαταλείψει την προσπάθειά του να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.

Αλλά σε αντάλλαγμα η Ουκρανία θέλει μια δέσμευση από χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ να σπεύσουν σε βοήθειά της σε περίπτωση επίθεσης.

Με άλλα λόγια, θέλει την ίδια προστασία που παρέχει η ένταξη στο ΝΑΤΟ βάσει του άρθρου 5 των συνθηκών του, το οποίο ορίζει ότι η επίθεση σε έναν είναι επίθεση εναντίον όλων.

«Θέλουμε έναν διεθνή μηχανισμό εγγυήσεων ασφάλειας όπου οι εγγυήτριες χώρες θα ενεργούν με παρόμοιο τρόπο με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ – και ακόμη πιο σταθερά», δήλωσε ο Ντέιβιντ Αραχαμία, ένας από τους Ουκρανούς διαπραγματευτές.

Ζώνη απαγόρευσης πτήσεων

Σύμφωνα με τα σχέδια που πρότειναν οι Ουκρανοί, ορισμένες χώρες θα εγγραφούν για να ενεργήσουν ως «άνευ όρων εγγυητές».

Η Ουκρανία κατονόμασε τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Κίνα, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τον Καναδά, το Ισραήλ, την Ιταλία, την Πολωνία και την Τουρκία ως πιθανούς εγγυητές.

Θα δεσμευτούν ότι θα βοηθήσουν την Ουκρανία εντός τριών ημερών εάν δεχόταν μια οποιοδήποτε είδους επίθεσης, συμπεριλαμβανομένου του υβριδικού πολέμου.

«Αυτό είναι στην πραγματικότητα πιο σκληρό από το Άρθρο V του ΝΑΤΟ, το οποίο δεν περιέχει προθεσμία για δράση», σημειώνει η Telegraph

Ούτε διευκρινίζει τι είδους δράση θα πρέπει να λάβουν τα μέλη, ενώ η Ουκρανία διευκρίνισε ορισμένες επιλογές για τους εγγυητές της.

«Θα μπορούσαν να παράσχουν όπλα ή να επιβάλουν μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία», δήλωσε ο Mykhailo Podolyak, ένας από τους διαπραγματευτές.

«Αλλά αυτή η τελευταία επιλογή κατέστησε σαφές ένα πιθανό ελάττωμα του σχεδίου: ακόμη και αν η Ρωσία συμφωνήσει, η Ουκρανία θα πρέπει να πείσει τις εγγυήτριες χώρες να υπογράψουν τη συμφωνία», σημειώνεται.

Η Δύση έχει αρνηθεί τις ουκρανικές εκκλήσεις για ζώνη απαγόρευσης πτήσεων από την έναρξη του πολέμου, από φόβο ότι η κατάρριψη ρωσικών αεροσκαφών θα μπορούσε να οδηγήσει σε Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Χώρες όπως το Ισραήλ και η Κίνα μπορεί να είναι ακόμη πιο απρόθυμες αποκτήσουν καθεστώς εγγύησης. Ακόμη και πριν από τις συνομιλίες, οι αμερικανοί διπλωμάτες προειδοποιούσαν ότι οι εγγυήσεις ασφαλείας θα μπορούσαν να είναι το “πιο δύσκολο κομμάτι να καταλήξουν”.

Ένταξη στην ΕΕ

Το ίδιο θέμα ισχύει και για μια άλλη βασική ουκρανική απαίτηση. Οι Ουκρανοί λένε ότι είναι έτοιμοι να συμφωνήσουν να γίνουν ένα αδέσμευτο, μη πυρηνικό κράτος χωρίς ξένες στρατιωτικές βάσεις στο έδαφός τους.

Αλλά σε αντάλλαγμα θέλουν η Ρωσία να συμφωνήσει να μην αντιταχθεί στην ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο Βλαντιμίρ Μεντίνσκι, ο επικεφαλής Ρώσος διαπραγματευτής, φάνηκε να λέει ότι η Μόσχα μπορεί να είναι έτοιμη να συμφωνήσει την Τρίτη, μόνο για να δείξουν οι Ρώσοι διπλωματική ευελιξία.

Η ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ θα ήταν δύσκολο υπόθεση για το Κρεμλίνο. Άλλωστε, ήταν η προοπτική της υπογραφής μιας συμφωνίας σύνδεσης από την Ουκρανία με το μπλοκ που ώθησε για πρώτη φορά τον Πούτιν να παρέμβει το 2013.

Αυτό οδήγησε στις διαδηλώσεις του Euromaidan, τις οποίες ακολούθησε η κατάληψη της Κριμαίας από τη Ρωσία και η έναρξη του πολέμου το 2014.

Ακόμα κι αν η Ρωσία συμφωνήσει, τα εμπόδια παραμένουν στις Βρυξέλλες.

Η αντίδραση όταν το Κίεβο υπέβαλε μια επείγουσα αίτηση για ένταξη στην αρχή του πολέμου τα είπε όλα. Υπήρχε ο αρχικός ενθουσιασμός και η επιθυμία για αλληλεγγύη.

Όμως λίγες μέρες αργότερα οι Βρυξέλλες ξεκαθάρισαν ότι δεν θα υπήρχε γρήγορη είσοδος. Ορισμένα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, είναι γνωστό ότι έχουν επιφυλάξεις σχετικά με την εσπευσμένη εισαγωγή της Ουκρανίας στο μπλοκ.

Υπάρχουν δύο χώρες στις συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη, αλλά τα βασικά αιτήματα της Ουκρανίας απαιτούν συμφωνία από άλλους, και δεν είναι καθόλου σαφές ότι θα είναι επικείμενη.

Μέχρι στιγμής η Δύση έχει ενωθεί στην υποστήριξη της Ουκρανίας ενάντια στη ρωσική εισβολή, αλλά η δοκιμασία αυτής της ενότητας θα είναι στο πόσο είναι έτοιμη να στηρίξει το ειρηνευτικό σχέδιο του Κιέβου.

Κριμαία

Ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι είχε ήδη επισημάνει ότι η Ουκρανία είναι έτοιμη να εγκαταλείψει τις ελπίδες της ένταξης στο ΝΑΤΟ και να συμφωνήσει στην ουδετερότητα για να εξασφαλίσει την ειρήνη.

Αλλά μέχρι τώρα η εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας ήταν μια κόκκινη γραμμή που δεν ήταν διατεθειμένος να περάσει. Η κυβέρνησή του έχει πει ότι δεν θα εγκαταλείψει «μια ίντσα» της ουκρανικής επικράτειας.

Για πρώτη φορά, το Κίεβο στέλνει το μήνυμα  ότι είναι έτοιμο τουλάχιστον να μιλήσει για έδαφος. Δεν είναι διατεθειμένη να αναγνωρίσει την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014. Αντίθετα, θέλει μακροχρόνιες νέες διαπραγματεύσεις για την περιοχή.

Έχει προτείνει διμερείς συνομιλίες διάρκειας 15 ετών για τον καθορισμό του τελικού καθεστώτος της Κριμαίας, με δέσμευση και από τις δύο πλευρές να μην επιχειρήσουν να το αποφασίσουν με τη βία.

O Zελένσκι γνωρίζει ότι οι Ουκρανοί δεν θα τον συγχωρήσουν αν παραχωρήσει τη Ρωσία. Δεκαπέντε χρόνια συνομιλιών θα είναι αρκετά για να παραμείνει ανοιχτό το καθεστώς της Κριμαίας, ενώ συμφωνεί σιωπηρά να παραμείνουν τα ρωσικά στρατεύματα προς το παρόν.

Ντονμπάς

Το ζήτημα της περιοχής του Ντονμπάς είναι ακόμη πιο δύσκολο. Η Ρωσία ανακοίνωσε ότι μετατοπίζει τους πολεμικούς της στόχους για να επικεντρωθεί στο Ντόνετσκ και το Λουχάνσκ.

Η στάση της Ρωσίας σε άλλες πόλεις  έχει σκληρύνει τις συμπεριφορές και οι Ουκρανοί θα απεχθάνονταν να παραδώσουν οποιοδήποτε έδαφος τη στιγμή που πολλοί πιστεύουν ότι κερδίζουν τον πόλεμο.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι διαπραγματευτές του Κιέβου προσπάθησαν να ρίξουν το θέμα ακόμη πιο μακριά, λέγοντας ότι μπορεί να συζητηθεί μόνο από τον κ. Ζελένσκι και τον Πούτιν πρόσωπο με πρόσωπο.

Η κυβέρνησή Ζελένσκι λέει ότι θέλει να διεξαγάγει δημοψήφισμα για μια συμφωνία και οποιαδήποτε συμφωνία για την παραχώρηση εδάφους θα είναι δύσκολο να πουληθεί στο ουκρανικό κοινό

Ο Πούτιν πάντως δεν θα είναι ικανοποιημένος με μια συμφωνία που δεν περιλαμβάνει το σύνολο του Ντονμπάς. Το Κίεβο θα μπορούσε πιο εύκολα να αντέξει μια συμφωνία που ωθούσε τη Ρωσία πίσω από τη γραμμή ελέγχου που δημιουργήθηκε μετά την εισβολή του 2014.

Σε κάθε περίπτωση, η Τelegraph εκτιμά ότι ο κ. Ζελένσκι μπορεί να αντιμετωπίσει το πικρό καθήκον να πείσει τους Ουκρανούς να συμφωνήσουν σε απώλεια εδάφους για τον τερματισμό του πολέμου.