Έλενα Στασή: “Τι άλλο μπορώ να πω παρά μόνο ότι το γράψιμο είναι μοναχικό”
Συνέντευξη στον Αντρέα Πολυκάρπου
Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου της Έλενας Κυπριανού – Στασή “30+1 Εγκλεισμού Μικρές Ιστορίες – Ημερολόγιο Ψυχής” που θα λάβει χώρα την Τετάρτη 30 Μαρτίου στις 07:30 μ.μ. στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Λάρνακας, το Larnakaonline ζήτησε από τη συγγραφέα να μας παραχωρήσει μία συνέντευξη.
Ποια είναι η Έλενα Στασή
Γεννήθηκα πριν 57 χρόνια μέσα στην κάψα του καλοκαιριού, Ιούλιο μήνα. Στο σπίτι με τη μαμμού (μαία) να ξεγεννά τη μάνα μου. Άλλες εποχές… Από τότε πορεύομαι. Συνήθως στα δύσκολα! Ο καθένας και ο δρόμος του.
Για πάνω από 30 χρόνια υπηρετώ από διάφορες θέσεις τα μέσα ενημέρωσης. Πέρασα απ’ όλα τα στάδια. Από απλή αναγνώστρια, στη συνέχεια δαχτυλογράφος, μετά στη φωτογραφία και στο θαυμαστό κόσμο του διαχωρισμού των χρωμάτων και τέλος στο σχεδιαστήριο. Σε πολλές εφημερίδες. Και σε περιοδικά. Έτσι έκλεισα αυτόν τον κύκλο της ζωής μου. Σχεδιάστρια σε περιοδικά. Με διπλώματα για την τυπογραφία και τον κόσμο της αλλά χωρίς βαρύτητα για την αληθινή ζωή παρά μόνο όσον αφορά στον βιοπορισμό.
Τα μεγαλύτερά μου διπλώματα αυτό της θυγατέρας, συντρόφου, μάνας, αδελφής, γιαγιάς, φίλης. Τίτλοι τιμής ανεκτίμητοι. Δεν ανταλλάσονται με τίποτα. Μ’ αυτούς επιλέγω να με μάθετε όσοι δεν με γνωρίζετε και μ’ αυτούς να με θυμάστε όσοι με γνωρίσατε.
1/ Τι ακριβώς πραγματεύεται το βιβλίο σας;
Το βιβλίο δεν είναι θεματικό. Ούτε μυθιστόρημα είναι. Είναι ημερολόγιο και σαν τέτοιο ξεκινά στις 20 Μαρτίου 2020 και τελειώνει στις 19 Απριλίου του 2020.Με την πανδημία του κορωνοϊού και τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνησή μας για αναχαίτισή της βρέθηκα στο σπίτι με ένα από τα σχέδια στήριξης επιχειρήσεων και εργαζομένων. Και όπως λέμε «ουδέν μονιμότερον του προσωρινού»…
Έτσι, μου δόθηκε ο χρόνος και άρχισα να γράφω. Πάντα έγραφα. Μικρά κείμεναγια μεγάλα θέματα… Και τα διαβάζαμε στο σπίτι ή ακόμα και σε κάποιες φιλικές συγκεντρώσεις. Και πάντα όλοι μου έλεγαν παροτρύνοντάς με: «σταμάτα ό,τι κάνεις και στρώσου στο γράψιμο». Ε, δεν θέλει και πολύ το πράγμα… Έτσι, άρχισα να γράφω με αφορμή την πανδημία και τον εγκλεισμό. Αγγίζοντας όμως διάφορα θέματα. Χωρίς να το καταλάβω κάθε μέρα γινότανε και μια ιστορία. Μια ιστορία, όμως πέρα για πέρα αληθινή. Είπαμε, ημερολόγιο έγραφα. Για την οικογένεια και τους καλούς μου φίλους. Οι ιστορίες όμως σιγά σιγά απλώθηκαν και πραγματεύτηκαν θέματα που πιστεύω ότι απασχολούν και τον κάθε έναν από εμάς. Την οικογένεια με τις έγνοιες και της αγωνίες της. Τη φιλία, αυτή που είναι χειροπιαστή και μετριέται με μια σφιχτή αγκαλιά κι όχι την άλλη την εικονική του φατσοβιβλίου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης -χωρίς όμως να παραγνωρίζεται ο ρόλος που αυτά παίζουν στη ζωή μας-.Τους ηλικιωμένους που με τρόμο παρακολουθούσαμε να χάνονται κλεισμένοι στα ιδρύματα μακριά από τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Τα παιδιά με την αθωότητά τους. Μεγάλο θέμα αυτό. Είτε είναι στο σπίτι και μαγευόμαστε από την αγάπη και τις αγκαλιές και την αθωότητά τους είτε τα βλέπουμε να κλείνονται ασυνόδευτα σε δομές είτε να χάνονται στη θάλασσα, αφού η βάρκα που τα μετέφερε ήταν σάπια. Είτε…Πραγματεύεται, όμως, και τη βία στην οικογένεια, τους βιασμούς. Λίγο μετά ξέσπασε σάλος με τις Ελληνίδες αθλήτριες, με τους ανθρώπους του θεάτρου. Άνοιξαν τα στόματα. Όλα αυτά συμβαίνουν γύρω μας. Ψάξτε τον μύθο της χελιδόνας. Θα καταλάβετε.
Αλλά και οι ανισότητες και η κοινωνική δικαιοσύνη είναι μέρος του βιβλίου. Θα βρείτε τους ππαραδόπιστους. Αυτούς που με οικονομική διαπλοκή στοιβάζουν χρήμα για να αυγατίσει… Και που στο τέλος, κακά τα ψέματα, με τον τρόπο τους διαφεντεύουν τις ζωές των ανθρώπων.
Το βιβλίο ακόμα πραγματεύεται την αξία και την έννοια της Δημοκρατίας, την οικολογική καταστροφή του πλανήτη, τον δρόμο μας προς την Ιθάκη. Τον δρόμο της ανθρωπότητας προς την Ιθάκη. Δέστε και πάλιν τι γίνεται γύρω μας. Σταμάτησε ο πόλεμος στη Συρία; Σταμάτησε να χύνεται αίμα στο Αφγανιστάν και δεν ξέρω κι εγώ πού αλλού; Αυτό με φέρνει και στο τώρα, παρ’ όλον που αυτός ο νέος πόλεμος δεν συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο μου. Αλήθεια, τι παιχνίδια παίχτηκαν και φτάσαμε στον πόλεμο στην Ουκρανία; Αλήθεια, πότε θα σταματήσει αυτή η αυτοχειρία της ανθρωπότητας; Αυτόπεριλαμβάνεται στο βιβλίο. Οι τραγικές συνέπειες του πολέμου. Του όποιου πολέμου. Εξάλλου το βιβλίοπραγματεύεται τη σκλαβιάτης μισής μας πατρίδας, την τύχη των αγνοουμένων μας, τον πόνο των οικογενειών τους, τους ομαδικούς τάφους. Και όλα τούτα μέσα από μια συνομιλία κάθε φορά με έναν ποιητή ή έναν στιχουργό. Ήταν, είναι και θα είναι για πάντα σωτήρια για μένα η ποίηση. Και οι στίχοι που παντρεύονται με τη μουσική και που φτάνουν στα χείλη των ανθρώπων και τους συντροφεύουν στα εύκολα μα και στα δύσκολα. Εξάλλου, «εν αρχή ει ο λόγος». Αλλά και ο μύθος. Μαγεύομαι από τους μύθους. Τους φέρνω στο σήμερα, σε μένα και συνομιλώ μαζί τους. Είναι έρωτας η ποίηση, η μουσική και η μυθολογία. Με συντροφεύουν πάντα.Kαι ξέρετε, ο έρωτας, πολλές φορές, πονά. Οι μύθοι δεν είναι τόσο «διασκεδαστικοί» όπως πολλοί από μας φανταζόμαστε. Πολλές φορές ομολογούν σκληρές αλήθειες. Γενικά η τέχνη το κάνει αυτό.
2/ Ποια η πορεία σας στον χώρο της λογοτεχνίας;
Για να πω την αλήθεια, πριν την έκδοση του βιβλίου δεν μπήκαν οι σκέψεις και οι όποιες φιλοδοξίες μου στον πειρασμό να πω ότι θα γράψω κάτι ακόμα ή ότι αυτό θα κάνω από τώρα και στο εξής. Είναι μια δύσκολη διαδικασία. Ειδικά αυτό το είδος, το ημερολογιακό. Γιατί είναι εσωτερική γραφή. Και αυτού του είδους -του δικού μου- η εσωτερική γραφή πονάει… Όμως βρέθηκαν στο δρόμο μου αξιόλογοι άνθρωποι οι οποίοι επιμένουν ότι αξίζει και πρέπει να συνεχίσω να γράφω και με έβαλαν σε σκέψεις. Και μιλάω πρώτα και κύρια για τον άνθρωπο μου, το άλλο μου μισό, τον Χρίστο Στασή, για τονΕλλάδιοΧανδριώτη, που ήταν και ο επιμελητής του βιβλίου μου και επέμενε πολύ για να το εκδόσω και τον Μητροπολίτη Μεσαορίας Γρηγόριο.
Τώρα έχω κάτι σχεδόν έτοιμο. Δεν ξέρω πώς θα πάει. Είναι και το κόστος μιας έκδοσης. Δεν είναι εύκολα τα πράγματα. Χρειάζεσαι πόρους. Κι αυτή τη στιγμή είναι κάτι που δεν έχω. Βλέπεις η πανδημία με έστειλε στην ανεργία. Έτσι δεν μπορώ να το χρηματοδοτήσω. Να σου πω μόνο ότι βασίζεται στην ποίηση αλλά και σε πεζά δοκίμια. Έχει ήδη εικονογραφηθεί, επειδή ζωγραφίζω κιόλας κι έτσι 22 πίνακες μου θα περιλαμβάνονται στην έκδοση. Γράφω ακόμα. Δεν έχει ολοκληρωθεί. Απλά θέλει το χρόνο του και φυσικά να βρεθούν οι πόροι.
3/ Είναι η λογοτεχνία ένας δρόμος προς την κάθαρση;
Σαφώς. Περί ιλασμού ψυχής πρόκειται.
4/ Πώς υποδέχεται το κυπριακό κοινό τη λογοτεχνική παραγωγή της Κύπρου;
Εδώ είναι δύσκολα τα πράγματα. Αυτό το έβλεπα πάντα,όταν πήγαινα στις παρουσιάσεις βιβλίων φίλων μου ή ιδρυμάτων και σωματείων που πραγματοποιούσαν μια έκδοση. Πρέπει να το παλέψεις πολύ. Τουλάχιστον μέχρι να γίνεις γνωστός. Αλλά και πάλιν εξαρτάται από το είδος. Αν είναι μυθιστόρημα είναι λιγάκι πιο εύκολα τα πράγματα. Τα άλλα είδη όμως υποφέρουν.
5/ Ποιοι συγγραφείς σας επηρέασαν;
Τώρα τι να σου πω. Από τον Όμηρο, τον Θουκυδίδη, τον Σοφοκλή… ως τον Καζαντζάκη, τον Λουντέμη, τον Ελύτη, τον Σεφέρη, τον Ρίτσο, τον Λιασίδη, τον Βασίλη Μιχαηλίδη, την Πολυδούρη, την Μποβουάρ, τον Μάρκες, τον Σεπούλβεδα, τον Γκιμπράν, τον Σολωμό, τον Παλαμά…Στρατιά ολόκληρη. Είναι ατέλειωτοι οι επηρεασμοί κάθε φορά. Πάντα κάτι νέο βρίσκεις όταν μελετάς.Φτάνει να πάρεις τις λέξεις, να τις αφήσεις να ακουστούν και να σου πουν τα δικά τους. Kαι στη συνέχεια να τις κάνεις ψυχές. Γιατί οι λέξεις είναι ψυχές. Έτσι νιώθω.
6/ Τι θα θέλατε να πείτε στους νέους συγγραφείς;
Κι εγώ σ’ αυτούς ανήκω οπότε, τι άλλο μπορώ να πω παρά μόνο ότι το γράψιμο είναι μοναχικό. Είναι ανάσες δικές μας. Και θέλουν μοναξιά. Και μελέτη. Πολλή μελέτη. Και μάτια ανοιχτά και άγρυπνα…
