CYCLOPS: Ένα έργο στη Λάρνακα που παρέχει εκπαίδευση, τεχνογνωσία στην ΕΕ και πιο πέρα για θέματα ασφάλειας [BINTEO]

Λίγους μήνες πριν την έναρξη της λειτουργίας του, το Κυπριακό Kέντρο για την Xερσαία και Θαλάσσια ασφάλεια και την Ασφάλεια Λιμένων CYCLOPS (Cyprus Center for Land, Open Seas and Port Security), που ανεγείρεται στη Λάρνακα στοχεύει να εξελιχθεί σε ένα περιφερειακό και κυπριακό έργο που θα παρέχει εκπαίδευση, τεχνογνωσία στην ΕΕ και τρίτες χώρες και χώρες εταίρους στην ανατολική Μεσόγειο.

Παράλληλα, θα διευρύνει τους τομείς εκπαίδευσης βάσει των αναγκών που έχει η Κυπριακή Δημοκρατία και η ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας και θα είναι καθαρά ένα έργο κυπριακής ιδιοκτησίας. Οι ΗΠΑ χρηματοδοτούν την ανέγερση των εγκαταστάσεων που υπολογίζονται σε 5 εκατομμύρια.

Το ΚΥΠΕ επισκέφθηκε πρόσφατα τον χώρο όπου ανεγείρεται το Κέντρο.

Η ανέγερση του κέντρου ξεκίνησε φέτος τον Ιανουάριο και αναμένεται να ολοκληρωθεί περί τα τέλη του χρόνου με πλήρη λειτουργία τον Ιανουάριο 2022.

Σύμφωνα με ενημέρωση του ΥΠΕΞ στο ΚΥΠΕ, υπήρξαν καθυστερήσεις λόγω του κορωνοϊού αλλά το έργο τώρα βρίσκεται σε καλό δρόμο. H ολοκλήρωση της συμφωνίας – πλαίσιο, διήρκεσε 2,5 χρόνια. Πρόκειται για «πλήρης κυπριακής ιδιοκτησίας έργο, που σημαίνει ότι η ΚΔ αποφασίζει για το κάθε τί».

Απολαμβάνει μεγάλης στήριξης από διάφορους εταίρους της Κύπρου, πρωτίστως από τις ΗΠΑ οι οποίες χρηματοδοτούν την ανέγερση και τον εξοπλισμό, και θα προσφέρουν επίσης στήριξη στην τεχνογνωσία, την εκπαίδευση σε ορισμένους τομείς.

Στόχοι

Σύμφωνα με το ΥΠΕΞ, στόχος και σκοπός της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι η διεύρυνση στους τομείς εκπαίδευσης βάσει δύο αρχών: τις ανάγκες που έχει η ΚΔ σε τομείς που αφορούν ασφάλεια και τις ανάγκες της ΕΕ στο θέμα ασφάλειας.
Το Υπουργείο Εξωτερικών αποτελεί την ομπρέλα κάτω από την οποία η κρατική μηχανή μπορεί να αξιοποιήσει το CYCLOPS για να αναπτυχθεί η εκπαίδευση.

Αναλύοντας το θέμα ασφάλεια για την ΚΔ, όπως ενημερώνεται το ΚΥΠΕ, αυτό αφορά κάθε πολίτη, τον κάθε δημόσιο υπάλληλο, τον κάθε ταξιδιώτη κλπ. «Αυτή είναι η τάση που βλέπουμε σε τομείς της ασφάλειας στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, όπου πολλοί τομείς δεν είναι ούτε απολύτως μη στρατιωτικοί ούτε απολύτως στρατιωτικοί», σύμφωνα με την ενημέρωση.

Δεύτερο, είναι και οι ανάγκες της ΕΕ στο θέμα της ασφάλειας, «με κύρια σκέψη και κατεύθυνση όπως το CYCLOPS εξελιχθεί σε ένα περιφερειακό και κυπριακό έργο που θα παρέχει εκπαίδευση, τεχνογνωσία στην ΕΕ και τρίτες χώρες και σε περιοχή της ανατολικής Μεσογείου σε φιλικές χώρες».

Εκπαίδευση

Το CYCLOPS θα προσφέρει τη δυνατότητα εκπαίδευσης σε διάφορα επίπεδα. «Ο μέσος πολίτης χρειάζεται ένα επίπεδο, ένας δήμος άλλο επίπεδο, οι τράπεζες άλλο επίπεδο, το ΥΠΑΜ άλλο, το ΥΠΕΞ άλλο, οι σχέσεις μας με άλλες χώρες άλλο. Όλα αυτά χρειάζονται τη δημιουργία πυρήνων με εκπαιδευτές», σύμφωνα με την ενημέρωση.

Σκοπός είναι οι εκπαιδευτές, στο τέλος της διαδικασίας, να είναι Κύπριοι. Γι’ αυτό το πρόγραμμα του CYCLOPS περιέχει το Train the trainers όπου θα τυγχάνουν εκπαίδευσης άτομα τα οποία έχουν τη δυνατότητα για να γίνουν εκπαιδευτές και παράλληλα να μπορέσουν να αναλάβουν οι ίδιοι ως εκπαιδευτές. «Για μας ως ΚΔ που είμαστε μικρή κοινωνία με συγκεκριμένο ανθρώπινο δυναμικό, η δυνατότητα να μεταφέρουμε τεχνογνωσία, και υιοθετώντας μεθόδους καλής πρακτικής σ’ ένα ευρύτερο κοινό που θα πρέπει να αντιμετωπίσει διάφορες προκλήσεις, θα είναι μια τεράστια αναβάθμιση των δυνατοτήτων μας για να παρέχουμε ασφάλεια στους Κύπριους, και φυσικά στους εταίρους μας στην ΕΕ», σύμφωνα με το ΥΠΕΞ.

Συνεργασία με κράτη

Ενδιαφέρον για το κέντρο έχουν εκφράσει διάφορες χώρες. Διεξάγονται επαφές με αριθμό κρατών στην περιοχή που έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για συνεργασία και συμμετοχή σε διάφορους τομείς του Cyclops όπως η Αίγυπτος, τα ΗΑΕ, Ιορδανία, Ισραήλ, Ομάν.

Cybersecurity

Ο τομέας του Cybersecurity είναι ένας τομέας όπου το CYCLOPS έχει ήδη διοργανώσει δύο σεμινάρια μέσω videoconference σε τομείς όπως οι εξειδικευμένες αναλύσεις και έρευνες στο διαδίκτυο για αντιμετώπιση του εγκλήματος, τρομοκρατίας μέσω του dark web που είναι ένας τομέας με εξειδικευμένη τεχνογνωσία.

«Το θέμα της ασφάλειας το βλέπουμε με ευρύ τρόπο», σύμφωνα με την ενημέρωση από το ΥΠΕΞ, η οποία επισημαίνει ότι στόχος είναι να αναδειχθεί το κέντρο ως «ένας χώρος όπου υπάρχει αντιμετώπιση οριζοντίων προκλήσεων. Δηλαδή το θέμα του Cybersecurity δεν είναι θέμα που αφορά μόνο μίαν υπηρεσία αλλά αφορά τον πολίτη, την τράπεζα, τον ιδιωτικό τομέα, αφορά το κράτος και τις σχέσεις του κράτους με άλλες χώρες. Συνεπώς όλοι αυτοί οι παράγοντες σε κάποιο στάδιο πρέπει να έχουν κοινό παρανομαστή ούτως ώστε να μπορέσει τουλάχιστον να υπάρξει ένας κοινός διάλογος, κοινή αναγνώριση γλώσσας, κοινή εκπαίδευση και αυτό είναι κάτι το οποίο το Cyclops στόχος είναι να προσφέρει».

Στο CYCLOPS θα μπορεί να προωθηθεί ένας διάλογος μεταξύ του κυβερνητικού, του μη κυβερνητικού και του ιδιωτικού τομέα «ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις πολυδιάστατες προκλήσεις, τις υβριδικές προκλήσεις που έχουμε ενώπιον μας”.

Συνεπώς, στόχος είναι να εμπλέξουμε δήμους ώστε να μπορέσει να έχει περισσότερη αντίληψη ο δημότης για το τί σημαίνει υβριδική απειλή, πώς μπορεί να είναι ευάλωτος σε διάφορες ‘επιθέσεις’ που ενδεχομένως να δεχθεί το άτομό του, είτε ο τραπεζικός του λογαριασμός, αναφέρθηκε στο ΚΥΠΕ χαρακτηριστικά.

Επίσης ένας άλλος τομέας που είναι πολύ σημαντικός για ένα κράτος όπως είναι η Κύπρος, είναι η θαλάσσια και η λιμενική ασφάλεια.  Εδώ εμπλέκεται και το Υφυπουργείο Ναυτιλίας.

Άλλος τομέας αφορά «συνοριακούς ελέγχους, τελωνειακούς ελέγχους που για την Κύπρο είναι σίγουρα σημαντικοί. Έχουμε τεράστιο ενδιαφέρον να αποτρέψουμε τη διασπορά διαφόρων τεχνολογιών, υλικών διττής χρήσης και των υβριδικών απειλών, μας ανέφερε το ΥΠΕΞ.

Καινοτομία

Ένας τρίτος τομέας που μας ενδιαφέρει, σημείωσε, είναι η προσφορά στον τομέα της καινοτομίας και όχι μόνο. Σκοπός είναι πέραν του διαλόγου να υπάρξει και η δυνατότητα δημιουργίας συνεργιών ώστε να έχουμε και προϊόντα στους τομείς της ασφάλειας, είτε είναι θέματα κυβερνοασφάλειας, είτε φυσικής ασφάλειας, είτε θέματα που αφορούν για πχ, πυρόσβεση.

Δεν θα λειτουργήσει ως ένα θερμοκήπιο incubator start ups «αλλά σίγουρα θα είναι ένας χώρος όπου θα μπορέσει να υπάρξει συνεργία μεταξύ του ιδιωτικού τομέα και του κρατικού τομέα».

ΥΠΕΞ

Το CYCLOPS παρόλο που υπάγεται ως έργο στο ΥΠΕΞ και διατηρεί το χαρτοφυλάκιο εντούτοις για να δουλέψει χρειάζεται την εμπλοκή και των άλλων Υπουργείων και Υφυπουργείων τα οποία θεωρεί εμπλεκόμενους φορείς στο έργο.

“Σίγουρα η Κύπρος έχει τις δυνατότητες και τα Υπουργεία έχουν τα άτομα για να το πάρουμε πάρα κάτω. Είναι ίσως και ο τρόπος ο οποίος θέλουμε να λειτουργήσει στη διαχείριση”, σημείωσε. Στόχος είναι να υπάρξει μια τριάδα από το ΥΠΕΞ, το ΥΠΑΜ και την Πολιτική Άμυνα οι οποίοι θα είναι οι διαχειριστές της καθημερινότητας, της ανάπτυξης προγραμμάτων αλλά και συντονιστές. Θα υπάρχουν  ξεχωριστές ομάδες με διάφορους τομείς για να αναπτύσσουν εκπαιδευτικά προγράμματα, να διοργανώνουν τις διάφορες εκπαιδεύσεις,  να διευρύνουν  τις σχέσεις με τα διάφορα όργανα της ΕΕ και άλλων εταίρων με τρίτες χώρες ή οργανισμούς.

Κατά το Υπουργείο Εξωτερικών, πολύ σημαντικό είναι ότι όλη η κρατική μηχανή είναι εμπλεκόμενος φορέας σε αυτό το έργο και το έργο βασίζεται πάνω σε αυτή για τη δημιουργία ενός πυρήνα Κύπριων εκπαιδευτών οι οποίοι θα αναλάβουν τις εκπαιδεύσεις πάρα κάτω.  Στο αρχικό στάδιο σε συγκεκριμένα θέματα θα υπάρχουν εκπαιδεύσεις από ειδικούς από το εξωτερικό, αλλά στη συνέχεια, επιλεγμένα άτομα, Κύπριοι θα αναλάβουν την εκπαίδευση. Αυτό είναι πολύ σημαντικό πέραν της αναβάθμισης των εσωτερικών δυνατοτήτων της ασφάλειας της Κύπρου στο εξωτερικό,  θα αναδείξει ουσιαστικά την Κύπρο ως ένα κέντρο το οποίο παρέχει τη σταθερότητα και την ασφάλεια ως πηγή σταθερότητας.

Τα προγράμματα στο CYCLOPS θα διεξάγονται για αυτούς που το κέντρο θα καλεί. Ένα παράδειγμα είναι στο πλαίσιο συμφωνίας συνεργασίας με διάφορα κράτη, η σύναψη μνημονίου συνεργασίας για θέματα κυβερνοασφάλεας (cybersecurity) με το Ομάν.
Tον τομέα αυτό θα διαχειρίζεται η Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας με το Υφυπουργείο Καινοτομίας σε συνεργασία με το  CYCLOPS και θα αποφασίζεται η διοργάνωση ενός συγκεκριμένου εργαστηρίου εκπαίδευσης με μίαν ομάδα είτε με το Ομάν ή μια μικτή ομάδα από τον Κόλπο. Το CYCLOPS είναι ένα ακόμα εργαλείο που έχει η ΚΔ για να προσφέρει ουσιώδες πλαίσιο συνεργασίας. Επίσης θα μπορούν να λάβουν μέρος και τρίτες χώρες όπως πχ, ο Καναδάς, οι ΗΠΑ

«Πού θα πάει, πώς θα εξελιχθεί, είναι κάτι το οποίο εμείς είμαστε όσον πιο ανοικτοί γίνεται με συγκεκριμένους στόχους, και ο κύριος στόχος είναι αυτό το πράγμα που λέγεται CYCLOPS να γίνει ένα brand name στην περιοχή και στην Ευρώπη, ένα κυπριακό κέντρο αριστείας αν θέλετε, σε θέματα ασφάλειας, στο πλαίσιο του οποίου σκοπός μας είναι να αναπτύξουμε και νέους τομείς», όπως αναφέρει η ενημέρωση.

Άλλος τομέας που έχει πολύ ενδιαφέρον και η Κύπρος είναι ιδανική, είναι το HEAT (Hostile Environment Awareness Training)  με τη συμμετοχή διπλωματών, στρατιωτικών,  ομάδες ανθρωπιστικής βοήθειας σε περιοχές όπου υπάρχει κίνδυνος τρομοκρατίας, απαγωγής κλπ, όπου και διδάσκονται ορισμένες βασικές συμπεριφορές.

Πολλά HEAT training που γίνονται στην Ευρώπη, εξήγησε,  γίνονται σε συνθήκες που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. «Η Κύπρος τους ενδιαφέρει πάρα πολύ και εμάς μας ενδιαφέρει να αναπτύξουμε αυτήν την δυνατότητα. Υπάρχουν πολλές οργανώσεις με δεκάδες χιλιάδες υπαλλήλους ανά τον κόσμο που κάνουν αυτά τα trainings και ενδιαφέρονται να τα φέρουν στην Κύπρο και στην Μέση Ανατολή και το CYCLOPS, μαζί με την Πολιτική Άμυνα, την Στρατιωτική Ακαδημία, αναμένεται να αναπτύξουν αυτόν τον τομέα σύντομα, ίσως και το επόμενο καλοκαίρι, ανέφερε η ενημέρωση.

Εμπλοκή ΗΠΑ

Ερωτηθέν ποια θα είναι η ανάμιξη των ΗΠΑ στο μέλλον, το ΥΠΕΞ σημειώνει ότι αυτή θα είναι στη διοργάνωση ομάδων.
Αλλά είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα στη σχέση μας στους τομείς ασφάλειας με τις ΗΠΑ, σημείωσε και μια μεγάλη επένδυση που κάνουν εδώ με την οποία «δείχνουν την εμπιστοσύνη προς την ΚΔ και το τί σημαίνει ΚΔ σε αυτή τη δύσκολη περιοχή της Μεσογείου.

Εγκαταστάσεις

Στο χώρο ανεγείρεται ένα μόνιμο εργαστήριο όπου θα γίνονται εκπαιδεύσεις για την διαχείριση κυρίως γενικής χρήσης, χημικών, βιολογικών ραδιολογικών υλικών.

Επίσης, εμπορευματοκιβώτια έχουν τοποθετηθεί για ειδική εκπαίδευση για το πώς ελέγχεται ένα container ship. Συγκεκριμένα, στο «Ship in a Βox», θα γίνεται εκπαίδευση για τα διάφορα στάδια ελέγχου, όπως όταν υπάρχουν πληροφορίες ότι κοντέινερ έχουν παράνομο υλικό, θα  υπάρχουν κινητά μηχανήματα για ανίχνευση στα οποία θα εκπαιδευτούν άτομα να τα χρησιμοποιούν αλλά θα μπορεί να γίνει επίσης, εκπαίδευση της ομάδας τελωνείου και αστυνομίας για το πώς προσεγγίζεις τέτοιο επικίνδυνο φορτίο.

Το εκπαιδευτικό κέντρο περιλαμβάνει γραφεία, αίθουσες διδασκαλίας, εργαστήριο χημείας/βιολογίας για εκπαιδευτικό σκοπό, αίθουσες εκπαίδευσης, βοηθητικούς χώρους, χώρο επιθεώρησης οχημάτων κ.α. Θα είναι χωρητικότητας 100 ατόμων.

Αυτό που τονίζεται είναι ότι το CYCLOPS είναι κυπριακής ιδιοκτησίας. «Έχουμε λάβει χρηματοδότηση για ανέγερσή του και συγκεκριμένα προγράμματα εκπαίδευσης αλλά όταν ολοκληρωθεί το έργο, και αναπτυχθεί συνεργασία με τους Ευρωπαίους εταίρους μας και με τις χώρες τις οποίες συνεργαζόμαστε στενά, το CYCLOPS θα είναι κυπριακής ιδιοκτησίας».

Αμερικάνικη στήριξη

Οι ΗΠΑ είναι δεσμευμένες να εργάζονται με τους εταίρους τους παγκόσμια για επίτευξη κοινών στόχων στα θέματα ασφάλειας και ευημερίας των λαών, σύμφωνα με δήλωση στο ΚΥΠΕ εκπροσώπου της Πρεσβείας των ΗΠΑ στη Λευκωσία.

“Η απόφαση για χρηματοδότηση του CYCLOPS είναι ως αποτέλεσμα της ισχυρής σχέσης μεταξύ ΗΠΑ και της Κυπριακής Δημοκρατίας και τις συνεχείς προσπάθειες των ΗΠΑ στην περιοχή για ασφάλεια στο χώρο της ανατολικής Μεσογείου.  Με την έναρξη της λειτουργίας του, το CΥCLOPS θα στηρίξει τις προσπάθειές μας για περιορισμό των κινδύνων διάδοσης που ενέχουν οι κακοήθεις περιφερειακοί παράγοντες και βίαιες εξτρεμιστικές οργανώσεις”.

Κληθείς να αναφερθεί στη σημασία για την Κύπρο και την περιοχή από τη λειτουργία ενός κέντρου όπως το CΥCLOPS, o εκπρόσωπος της αμερικανικής Πρεσβείας στην Κύπρο, δήλωσε ότι το CΥCLOPS δεν θα διευρύνει μόνο τη συνεργασία σε θέματα ασφάλειας μεταξύ ΗΠΑ και Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά θα έχουν την ευχέρεια εταίροι από την περιοχή να εκπαιδεύονται σε μια εξειδικευμένη, πρωτοποριακή εγκατάσταση και να υποστηρίξουν την ανάπτυξη ικανοτήτων σε χώρες όπου η εσωτερική τους κατάσταση δεν το επιτρέπει

Στο χώρο, ανέφερε, «εμπειρογνώμονες από όλη την περιοχή θα τυγχάνουν προηγμένης εκπαίδευσης σε θέματα όπως η ασφάλεια των συνόρων, οι τελωνειακοί και εξαγωγικοί έλεγχοι, η λιμενική και θαλάσσια ασφάλεια και η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Ένα κινητό εργαστήριο εκπαίδευσης στον τομέα της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο θα επιτρέψει στους περιφερειακούς εταίρους να μάθουν βέλτιστες πρακτικές για να προστατεύσουν την υποδομή τους και να συμμετάσχουν σε διασυνοριακές διαδικτυακές έρευνες. Αυτές οι πλατφόρμες κατάρτισης θα λειτουργήσουν ως κόμβος που θα επιτρέπει τη στενή συνεργασία με εταίρους στη Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και αλλού».

Ερωτηθείς πώς μπορούν οι ΗΠΑ να συνεισφέρουν όταν αρχίσει την λειτουργία του το κέντρο, ο εκπρόσωπος της Πρεσβείας δήλωσε στο ΚΥΠΕ ότι η συνεχής στήριξη στο CYCLOPS θα αποτελεί πραγματικά μια ειλικρινή συνεργασία. ΟΙ ΗΠΑ θα προσφέρουν το υλικό και τους εκπαιδευτές όπως επίσης και άλλη στήριξη που χρειάζεται το κτίριο ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία προσέφερε τη γη, θα διευκολύνει τα ταξίδια και θα παρέχει εκπαιδευτές.

Η εγκατάσταση, πρόσθεσε, “θα περιλαμβάνει μια σειρά από διαφορετικές πλατφόρμες πρακτικής κατάρτισης όπως επίσης και μια εικονική χερσαία διέλευση συνόρων, μια περιοχή ελέγχου επιβατών και ένα κινητό εργαστήριο εκπαίδευσης στον τομέα της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο το οποίο θα επιτρέπει στους εταίρους στην περιοχή να λαμβάνουν εκπαίδευση για την εξασφάλιση υποδομών ζωτικής σημασίας και να συμμετέχουν σε διασυνοριακές έρευνες στον κυβερνοχώρο”.