Εναλλακτικό Θέατρο Σκιών και εκπαίδευση στο Νηπιαγωγείο

Το νηπιαγωγείο για τις προσχολικές ηλικίες κυρίως από τριών μέχρι έξι ετών, αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό στάδιο, στην ανάπτυξη των μικρών παιδιών πριν από την ένταξη στο σχολείο.

Αποτελεί την  πρώτη επαφή του παιδιού με τον έξω κόσμο και μέσα σε αυτό αποκτά περισσότερη ανεξαρτησία,  κοινωνικοποιείται. Στην νηπιακή ηλικία  ένα παιδί αναπτύσσεται σωματικά, διανοητικά, συναισθηματικά και κοινωνικά. Τα παιδιά μπορεί να μην γνωρίζουν ανάγνωση και γραφή σε αυτές τις ηλικίες και έτσι η μάθηση θα μπορούσε να επιτευχθεί ( υποστηριχθεί ),  μέσω εναλλακτικών τρόπων διδασκαλίας όπως το θέατρο σκιών.

Το θέατρο σκιών είναι από τα αρχαιότερα είδη θεατρικού θεάματος.  Από το τέλος του 17ου αιώνα μέχρι και σήμερα, το θέατρο σκιών διαδόθηκε μέσω Ιταλών καλλιτεχνών και σε διαφορετική μορφή (εκτός του Καραγκιόζη)  σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, η Αγγλία και η Γαλλία, με θέματα από παραμύθια, με ζώα και μύθους με ανθρώπινες και άλλες φιγούρες. Στη σύγχρονη αυτή μορφή παρουσιάζονται οι παραστάσεις του σύγχρονου παιδικού θεάτρου σκιών. Το θέατρο σκιών θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένας διδακτικός τρόπος  και ως  ένα εκπαιδευτικό εργαλείο στα παιδάκια των μικρών ηλικιών με του εξής τρόπους:

Να ταυτίζονται με τους χαρακτήρες- ήρωες φιγούρες των παραστάσεων

Υιοθετώντας το πρότυπο- ήρωα, τα παιδιά βιώνουν συναισθηματικές καταστάσεις που ενσαρκώνουν οι χαρακτήρες  και βιώνουν κοινωνικά αποδεκτές συμπεριφορές. Για παράδειγμα μέσα από μία ιστοριούλα μαθαίνουν ότι ποτέ δεν πρέπει να κοροϊδεύουν τα άλλα παιδιά για οποιοδήποτε λόγο. Μαθαίνουν να σέβονται το κάθε παιδί,  ενισχύοντας την ενσυναίσθηση τους. Επιπλέον, μέσω των παραστάσεων εξάγονται μηνύματα κατά  του παιδικού  εκφοβισμού.

Να διδάσκονται θεματικές ενότητες μέσα από τις παραστάσεις

Μέσα από την παράσταση, τα παιδάκια αφομοιώνουν πιο εύκολα την διδασκαλία ποικίλων θεματικών ενοτήτων όπως η συναισθηματική αγωγή, τα ζώα της φάρμας, τα αποδημητικά πουλιά, οι εποχές, η οικογένεια, τα παραδοσιακά επαγγέλματα.

Να αποδεσμεύουν τη φαντασία τους

Μέσα από το παιχνίδι και τις φιγούρες του θεάτρου σκιών,  δημιουργούν τους δικούς τους ρόλους δίνοντας ζωή σε μια άψυχη φιγούρα μέσα από την κίνηση και τον τονισμό της φωνής, ενδυναμώνοντας την δημιουργικότητα τους. Επιπρόσθετα, εξασκούν τις λεπτές κινήσεις  σε συνδυασμό με τη  σκέψη και την  κίνηση των  χεριών.  Όπως είχε πει ο νομπελίστας Άλμπερτ Αϊνστάιν, “η φαντασία είναι πιο σημαντική από τη γνώση”, θέλοντας να τονίσει ότι ενώ η γνώση είναι περιορισμένη, η φαντασία περικλείει ολόκληρο τον κόσμο ενισχύοντας τη δημιουργικότητα.

Να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματα τους.

Τα παιδιά  και ειδικά τα πιο ντροπαλά και επιφυλακτικά,  μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις φιγούρες του θεάτρου σκιών, για να εκφράσουν τις σκέψεις, τους φόβους και τα συναισθήματά τους κάτι που ίσως δυσκολεύονται να πράξουν σε άλλες περιστάσεις.

Να συμμετέχουν ενεργά μέσω μίας διαδραστικής παράστασης

Η παρακολούθηση μιας διδακτικής ιστορίας και η ενεργή συμμετοχή των παιδιών μέσω μιας διαδραστικής παράστασης μπορεί να συμβάλλει ουσιωδώς στην ενεργοποίηση τους.   Τα παιδιά μπορούν να έχουν διάλογο  με τις  φιγούρες, να μιμούνται φωνές ζώων, να τραγουδούν, να δίνουν  συμβουλές και λύσεις στους ήρωες, να εκφράζουν  τα συναισθήματα τους, να συμβάλλουν ενεργά στην θετική έκβαση  μιας ιστοριούλας.

Όπως πολύ ορθά  είχε δηλώσει η Ιταλίδα  παιδαγωγός φιλόσοφος και γιατρός Μαρία Μοντεσόρι,  «η πιο σημαντική περίοδος στη ζωή δεν είναι η ηλικία της πανεπιστημιακής μόρφωσης, αλλά η πρώτη, η περίοδος από τη γέννηση μέχρι τα έξι χρόνια», κάτι που παραμένει επίκαιρο μέχρι και σήμερα.

Ελένη Παπαχριστοφόρου

Νηπιαγωγός