Καθαρά Δευτέρα: Γιατί υψώνουμε χαρταετούς, τι συμβολίζει η λαγάνα
Η Καθαρά Δευτέρα πήρε το όνομά της από τους χριστιανούς και σηματοδοτεί την πνευματική και σωματική «κάθαρση». Σύμφωνα με άλλη εκδοχή ονομάστηκε έτσι επειδή οι νοικοκυρές καθάριζαν τα σκεύη τους από το φαγοπότι της αποκριάς. Επίσης μια λέξη που χρησιμοποιούμε είναι τα «Κούλουμα» που η ρίζα τους προέρχεται από τη λατινική λέξη «Culumus» και σηµαίνει αφθονία.
Η Καθαρά Δευτέρα είναι η πρώτη ημέρα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής (50 μέρες), της νηστείας του Πάσχα. Από τους λαογράφους θεωρείται ο επίλογος των βακχικών εορτών της Αποκριάς, οι οποίες ουσιαστικά αρχίζουν την Τσικνοπέμπτη και τελειώνουν την Καθαρά Δευτέρα.
Τα νηστίσιμα φαγητά συνοδεύονται από τη λαγάνα, ένα είδος ψωμιού χωρίς προζύμι, με ελλειπτικό σχήμα, πεπλατυσμένο για να ψήνεται εύκολα. Η ιστορία της έχει βαθιές τις ρίζες της στη διατροφική παράδοση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ο Αριστοφάνης στις «Εκκλησιάζουσες» λέει «Λαγάνα πέττεται» δηλαδή: «Λαγάνες γίνονται». Ο Οράτιος σε κείμενά του αναφέρει τη λαγάνα ως «Το γλύκισμα των φτωχών». Το έθιμο της λαγάνας παρέμεινε αναλλοίωτο ανά τους αιώνες.
Με ζύγια και ουρά πλουμιστή
Το ταξίδι του χαρταετού στο χρόνο άρχισε από τις χώρες της Ανατολής, και μάλλον όπως λέγεται από την Κίνα. Στην Ελλάδα οι πρώτοι χαρταετοί εμφανίζονται γύρω στο 400 π.Χ. Στην ελληνική χριστιανική παράδοση το πέταγμα του χαρταετού γίνεται την Καθαρά Δευτέρα που είναι η πρώτη μέρα της Σαρακοστής. Ο χριστιανικός συμβολισμός του πετάγματος του χαρταετού είναι το ανθρώπινο πνεύμα που είναι πλασμένο να πετάει στα ουράνια και έτσι με την ανύψωση του χαρταετού στον ουρανό το ανθρώπινο πνεύμα έρχεται κοντά στον Θεό.
Αρχικά το υλικό κατασκευής των χαρταετών δεν υπήρξε το χαρτί, αλλά το ξύλο. Οι λαοί της Ανατολής χρησιμοποιούσαν τους χαρταετούς σε μαγικές τελετές, θρησκευτικές εκδηλώσεις και σε τελετουργίες για τον εξορκισμό του κακού. Πίστευαν ότι όσο ψηλότερα ανεβεί ο αετός τόσο πιο τυχεροί θα είναι. Καλή τύχη σ’ όποιον «αμολύσει» τον αετό του, λοιπόν…
