Οι δημόσιες μεταφορές στη Λάρνακα

( Ομιλία που δόθηκε στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στη Λάρνακα)

Η ύπαρξη πολλών εργαστασίων και εμπορικών καταστημάτων στη Λάρνακα από τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα είχαν σαν αποτέλεσμα την πύκνωση των συγκοινωνιών με τις πόλεις και τα χωριά. Καταρχή χρησιμοποιούσαν ως μέσα συγκοινωνίας τα αμάξια, τις καμήλες και τα μουλάρια. Από το 1878 χρησιμοποιούσαν άμαξες για την καθημερινή μεταφορά του ταχυδρομείου μεταξύ Λευκωσίας και Λάρνακας.

Σε κάποια φάση ιδρύθησαν και εταιρείες μεταφορών με άμαξες με τακτικά δρομολόγια και αργότερα τα αυτοκίνητα πήραν τη θέση τους.

Σε αγγλική έκδοση του 1907 γίνεται αναφορά στις μεταφορές και συγκρίσεις των κομίστρων . Το ημερήσιο κόστος για μεταφορές με μούλα ήταν μεταξύ 8 και 10 σελίνια.

Στις 8 Δεκεμβρίου της ίδιας χρονιάς, καταφθάνει στη Λάρνακα με ατμόπλοιο ο γιατρός Ιωάννης Πιερής από τη Λεμεσό και φέρνει μαζί του ένα μικρό διθέσεο κόκκινο αυτοκίνητο μάρκας Peugeot. Όπως πληροφορούμεθα ο Γαστών Μαυροϊδης, ένας μεγάλος και πολυμήχανος επιχειρηματίας και εισαγωγέας της εποχής στην Λάρνακα, βρήκε την ευκαιρία και αποφάσισε να εισάξει τα αυτοκίνητα Peugeot στην Κύπρο.

Να πούμε εδω ότι αντί ταξί υπήρχαν άμαξες πολυτελείας ( λαντώ) για την αριστοκρατία. Οι κοινοί θνητοί πήγαιναν με τα πόδια και οι λίγο πιο τυχεροί με ποδήλατο.

Η εταιρεία Α.Λ.Μαντοβάνη, διοργάνωνε μονοήμερες ξεναγήσεις τουριστών που έφταναν στο λιμάνι της Λάρνακας καθοδόν για τους Άγιους Τόπους. Τα ταξί περίμεναν τους τουρίστες μπροστά από το Μουσείο Πιερίδη και τα γραφεία της Εταιρείας. Αυτό συνεχίστηκε μέχρι το 1939, με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου.

ΛΕΩΦΟΡΕΙΑ-ΦΟΡΤΗΓΑ

Μια από τις πιο ισχυρές και μακρόβιες εταιρείες μεταφορών ξεκίνησε από τη Λάρνακα. Η μακρά ιστορία της έχει να κάνει με πολλά θέματα, κυρίως όμως με τη διαδοχή και τη συνεχή συνεργασία πέντε οικογενειών.

Οι δραστηριότητες της εταιρίας ΛΕΥΚΑΡΙΤΗ κάλυψαν πολλούς τομείς και όλη την Κύπρο. Το 1946, τα πέντε αδέρφια Λευκαρίτη, ο Νίκος, ο Τάκης, ο Καλλής, ο Κίκης και ο Νάκης, με καθοδηγητή τον πατέρα τους Κώστα, ίδρυσαν το συνεταιρισμό Lefkaritis Bros General Partnership με αρχικό τομέα λειτουργίας του τις γενικές μεταφορές. Σε μικρό χρονικό διάστημα ο συνεταιρισμός επεκτάθηκε στην εισαγωγή και εμπορία οχημάτων και εξαρτημάτων. Σύντομα ο μικρός συνεταιρισμός έγινε ο μεγαλύτερος οργανισμός χερσαίων μεταφορών της Κύπρου, με αποτέλεσμα την ίδρυση της πρώτης εταιρείας του Ομίλου με την επωνυμία Α/φοί Λευκαρίτη Λτδ.

Αργότερα μετέφεραν τις υπηρεσίες τους στη Λάρνακα και οι εταιρείες ΚΑΡΥΔΑΣ και ΚΕΜ. Προυπήρξε μια μικρή επιχείρηση με την επωνυμία ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ.

ΤΑ ΤΑΞΙ ΣΤΗ ΛΑΡΝΑΚΑ

Τα ταξί στη Λάρνακα σε παλαιότερες εποχές. Κύριο σημείο (πιάτσα) και τα γραφεία τους ήταν στο παραλιακό μέτωπο των Φοινικούδων. Οι αριθμοί τηλεφώνου τους ήταν…διψήφιοι ( 37,61) με κωδικό πόλης το 22. Γνωστοί ταξιτζήδες οι Αρτέμης (Κλεοβούλου), Αναστάσης , Δημήτρης , Βάσος Σελάς, Σιεμπής (CMP, Cyprus Military Police!), Ευάγγελος ( Τσοκολάτος), Μασούρας, Αντώνης Κύπαρης και άλλοι. Το 1939 η ενοικίαση ταξί Λάρνακα-Λεμεσός μετ’ επιστροφής κόστιζε 12 σελίνια ( δηλ. 1 ευρώ). Σε γνωστές φωτογραφίες της παραλίας πολλές φορές βλέπουμε τα ταξί σταθμευμένα να περιμένουν τους πελάτες.

Ο Ανδρέας Μακρής με φίλους του λειτούργησαν το γραφείο ταξί «Πέντε φίλοι» ( Five Friends) ( με τηλέφωνο 444 και 333), στο χώρο μπροστά από τα γραφεία του ΚΟΤ και αργότερα δίπλα από το κτήριο της Οθωμανικής Τράπεζας. Το 1962-63 ο Ανδρέας Μακρής μαζί με τους Αναστάση Σιακαλλή και τον Κόκο ( 61) δημιούργησε τη δική του εταιρία, που λειτουργεί μέχρι σήμερα. Χαρακτηριστικό του γραφείου αυτού ήταν ότι οι ταξιτζήδες είχαν ισχυρούς οικογενειακούς δεσμούς που ακόμη κρατούν.

ΓΡΑΦΕΙΑ ΤΑΞΙ-ΤΑΞΙΤΖΗΔΕΣ

Σαλούστης, Σοκολάτας ή Σοκολάτος, Ευάγγελος, «ΕΘΝΙΚΟΝ» ή Καρτανίση, Σελλάς Βάσος, «ΟΜΟΝΟΙΑ», Τούρκοι ( δεν έχουμε ονόματα), Μαππούρας, ¨ΚΟΛΩΝΑΚΙ», Δημήτρης Ξυλοτυμπιώτης, Στραός Κώστας. Σταυράκης, «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ», Τάκης Γεωργιάδης, Γιώτης Φράγκος, Γραφείο ταξί των Παντελή, Κυριακίδη, Γεωργιάδη και Αρτέμη ( Ο Παντελής και ο Αρτέμης δεν οδηγούσαν), Γιάννης Ζαχαρκάς.

Οι πιο πάνω προφορικές πληροφορίες μερικές φορές έχουν ερωτηματικά. Αυτό συμβαίνει λόγω του ότι μερικά γραφεία ταξί άλλαζαν χέρια ή συνεταίρους ή ακόμη και διεύθυνση.

Ευχαριστώ όσους μου έδωσαν τις πιο πάνω πληροφορίες, κυρίως την οικογένεια Μακρή, Κύπρου Οικονομίδη, Μάρω Γεωργιάδου. Αν υπάρχουν λάθη ή παραλήψεις απολογούμαι. Επίσης ευχαριστώ ιδιαιτέρως τον όμιλο εταιρειών Λευκαρίτη για την παραχώρηση των σημαντικών φωτογραφιών και πληροφοριών από το πολύτιμο αρχείο τους.

Λούης Περεντός