Ποιες αλλαγές φέρνει η πανδημία στην αγορά ακινήτων
Αλλαγές στην αγορά ακινήτων έφερε η πανδημία του κορωνοϊού, η οποία παρουσίαζε επιβράδυνση πριν την υγειονομική κρίση. Το Οικονομικό Δελτίο της Κεντρικής Τράπεζας (Ιούνιος 2020) σκιαγραφεί την κατάσταση στον χώρο της κτηματαγοράς βλέποντας θετικές προοπτικές και ανάκαμψη στον κατασκευαστικό τομέα.
Ως γενική αναφορά επισημαίνεται ότι παρατηρείται ανατροπή της αυξητικής πορείας της αγοράς ακινήτων λόγω της πανδημίας, η οποία παρουσίαζε ενδείξεις επιβράδυνσης ήδη πριν την εμφάνιση της πανδημίας. Η εξέλιξη αυτή αντανακλάται στη ζήτηση για ακίνητα και στην παραχώρηση νέου δανεισμού για αγορά κατοικίας, καθώς και στην κατασκευαστική δραστηριότητα.
Σύμφωνα με την Κεντρική, ερωτηματικό για το μέλλον παραμένει σε ποιο βαθμό παράγοντες που είχαν υποβοηθήσει σημαντικά στην ανάκαμψη του τομέα στο παρελθόν, όπως η ζήτηση για ακίνητα από το εξωτερικό, ο νέος εγχώριος δανεισμός και η πορεία της ανεργίας, θα συνεχίσουν να τροφοδοτούν την αγορά ακινήτων μετά και την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας.
Η Κεντρική Τράπεζα αναφέρει ότι η πανδημία είχε σημαντική επίπτωση και στις επενδύσεις, με διάφορους δείκτες που άπτονται του τομέα ακινήτων να καταδεικνύουν ότι η δραστηριότητα στον κατασκευαστικό τομέα καθώς και η ζήτηση για ακίνητα παρουσίασαν σημαντική κάμψη μετά και το ξέσπασμα της πανδημίας.
Σημειώνεται ότι, με την πρώτη φάση άρσης περιορισμών σε σχέση με διάφορες οικονομικές δραστηριότητες, επαναλειτούργησαν τα εργοτάξια. Παρόλο που ο αριθμός εγκεκριμένων αδειών οικοδομής κατέγραψε ετήσια αύξηση τους πρώτους δύο μήνες του 2020 κατά 5,6%, αναμένεται ότι οι επιπτώσεις της πανδημίας θα επηρεάσουν τη δραστηριότητα στον κατασκευαστικό τομέα μεσοπρόθεσμα, αφού κάποια έργα πιθανόν να αναβληθούν. Ενδέχεται επίσης αρκετοί δυνητικοί αγοραστές να μεταθέσουν την απόφαση αγοράς ακινήτου για το μέλλον λόγω της αβεβαιότητας που υπάρχει στην αγορά, κάτι που αναπόφευκτα θα έχει επίδραση στον τομέα.
Η Κεντρική Τράπεζα εκτιμά ότι, συνολικά, η δραστηριότητα στον κατασκευαστικό τομέα δύναται να ανακάμψει σχετικά γρήγορα λόγω των μεγάλων και μακροχρόνιας διάρκειας έργων που έχουν ήδη ξεκινήσει και εκ των οποίων κάποια είναι ξένων συμφερόντων. Τα εν λόγω έργα περιλαμβάνουν υποδομές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, διάφορες οικιστικές, εμπορικές και μικτές αναπτύξεις, μαρίνες, ξενοδοχειακές μονάδες και το καζίνο-θέρετρο.
Στο Οικονομικό Δελτίο η Κεντρική αναφέρει ότι ο τομέας των ακινήτων στην Κύπρο παρουσιάζει επιβράδυνση της ανοδικής πορείας που κατέγραψε τα προηγούμενα χρόνια. Η επιβράδυνση στη ζήτηση για ακίνητα ξεκίνησε από το δεύτερο μισό του 2019 και συγκεκριμένα μετά την εφαρμογή των αυστηρότερων κριτηρίων για το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, συνεχίστηκε κατά τους πρώτους μήνες του 2020 και επιδεινώθηκε τον Μάρτιο και Απρίλιο λόγω της πανδημίας. Από τα περιοριστικά μέτρα επηρεάστηκε επίσης η κατασκευαστική δραστηριότητα καθώς και οι προσδοκίες των συμμετεχόντων στην αγορά ακινήτων.
Οι τιμές των οικιστικών ακινήτων μέχρι και το τέλος του 2019 παρουσιάζουν συγκρατημένες αυξήσεις, με εξαίρεση περιοχές που επηρεάζονται από συγκεκριμένους παράγοντες, όπως το παραλιακό μέτωπο Λεμεσού και Λάρνακας. Εντούτοις, σύμφωνα με προκαταρκτικά μη δημοσιευμένα στοιχεία της ΚΤΚ, οι αυξήσεις στις τιμές κατοικιών επιβραδύνθηκαν περαιτέρω και το πρώτο τρίμηνο του 2020.
Ερωτηματικό για το μέλλον παραμένει σε ποιο βαθμό παράγοντες που είχαν υποβοηθήσει σημαντικά στην ανάκαμψη του τομέα στο παρελθόν, όπως η ζήτηση για ακίνητα από το εξωτερικό, ο νέος εγχώριος δανεισμός και η πορεία της ανεργίας, θα συνεχίσουν να τροφοδοτούν την αγορά ακινήτων μετά και την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας. Η συνεισφορά του κατασκευαστικού τομέα στη μεγέθυνση του ΑΕΠ της Κύπρου καταγράφει επιβράδυνση.
Συγκεκριμένα, ανήλθε στις 1,3 και 0,8 ποσοστιαίες μονάδες το 2018 και το 2019, αντίστοιχα, ενώ οι δραστηριότητες που αφορούν στη διαχείριση ακίνητης περιουσίας ανήλθαν στις 0,8 και 0,1 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ το 2018 και 2019, αντίστοιχα.
