Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ της Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων και του Φορέα Ελέγχου Διαφήμισης

Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ της Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων και του Φορέα Ελέγχου Διαφήμισης (ΦΕΔ) υπογράφηκε στις 22 Ιουνίου 2020, με στόχο την προαγωγή και αναβάθμιση της μεταξύ τους συνεργασίας. Το Μνημόνιο υπέγραψαν η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων, κα Ιωσηφίνα Αντωνίου και η Πρόεδρος του ΦΕΔ, κα Δέσπω Λευκαρίτη.

H κα Αντωνίου τόνισε ότι «η υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας με το Φορέα Ελέγχου Διαφήμισης είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα για την καταπολέμηση και την εξάλειψη σεξιστικών φαινομένων ή στερεοτύπων με βάση το φύλο σε διαφημιστικές εκστρατείες.
Η ελεύθερη έκφραση είναι δικαίωμα κάθε διαφημιστή/καλλιτέχνη το οποίο είναι αναφαίρετο. Όταν όμως σε μια διαφήμιση, όσο έξυπνα και ευφυή μπορεί να ακούγονται τα μηνύματα τους, αν αυτά παράγουν πρότυπα και κοινωνικές αντιλήψεις που η ίδια η κοινωνία κάνει τεράστιες προσπάθειες να απαλλαγεί, οφείλουμε ως φορείς να θέσουμε τα σωστά πλαίσια. Άλλωστε είναι αρμοδιότητά μας η καλλιέργεια μίας νέας κουλτούρας απαλλαγμένης από τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις.
Προσβλέπουμε, ότι μέσα από αυτή τη συνεργασία με το Φορέα Ελέγχου Διαφήμισης δεν θα παρατηρηθούν τέτοια φαινόμενα στο μέλλον και θα έχουμε διαφημίσεις δεοντολογικά σωστές».

Εκ μέρους του ΦΕΔ η κα Λευκαρίτη ανέφερε ότι «Η υπογραφή του Μνημονίου με την Επίτροπο Ισότητας των Φύλων ενδυναμώνει την ήδη ισχύουσα αγαστή συνεργασία μεταξύ του Γραφείου της Επιτρόπου και του ΦΕΔ. Διαφημιστές και διαφημιζόμενοι οφείλουμε να κατανοήσουμε το αυξανόμενο κοινωνικό ενδιαφέρον για την παρουσίαση των φύλων στις διαφημίσεις και να φροντίσουμε ώστε οι διαφημίσεις μας να μην περιλαμβάνουν στερεότυπα φύλου που είναι πιθανό να προκαλέσουν βλάβη ή να προσβάλουν βίαια το κοινωνικό σύνολο ή μια κοινωνική ομάδα. Όλοι αναγνωρίζουμε ότι η συζήτηση αυτή βρίσκεται σε εξέλιξη και ότι τα όρια του αποδεκτού τροποποιούνται. Αυτό που έχει σημασία είναι να υπάρχει συνειδητή μέριμνα ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι κοινωνικές ευαισθησίες, ακόμη κι αν αυτές διαφέρουν από εκείνες με τις οποίες εμείς ενδεχομένως μεγαλώσαμε».

Μεταξύ άλλων, το Μνημόνιο προβλέπει τα εξής:

Α) Οι δύο οργανισμοί συμφωνούν ότι οι διαφημίσεις δεν πρέπει να περιλαμβάνουν στερεότυπα φύλων που είναι πιθανό να προκαλέσουν βλάβη, ή να προσβάλουν βίαια το κοινωνικό σύνολο ή μια συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα. Ειδικότερα:

I. Οι διαφημίσεις δεν πρέπει να εισηγούνται ή να υπονοούν ότι συγκεκριμένοι ρόλοι, επαγγέλματα ή χαρακτηριστικά προσωπικότητας είναι πάντοτε συνδεδεμένα με ένα συγκεκριμένο φύλο, αποτελούν τις μόνες επιλογές για το εν λόγω φύλο, ή δεν εκφράζονται ποτέ από κάποιο άλλο φύλο.
II. Οι διαφημίσεις δεν πρέπει να εισηγούνται ή να υπονοούν ότι η ευτυχία, ευημερία ή επαγγελματική αποκατάσταση ενός ατόμου εξαρτάται από το κατά πόσον το άτομο αυτό έχει έναν συγκεκριμένο σωματότυπο ή φυσικά χαρακτηριστικά.
III. Οι διαφημίσεις δεν πρέπει να ειρωνεύονται ή να απεικονίζουν με μειωτικό τρόπο άτομα που δεν πληρούν κάποιο συγκεκριμένο πρότυπο φύλου, ακόμη κι αν αυτό γίνεται σε πλαίσιο ή/και με πρόθεση χιουμοριστική.
IV. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται οι διαφημίσεις να ασκούν πίεση για συμμόρφωση με συγκεκριμένα πρότυπα φύλου ή σωματικά χαρακτηριστικά ή να παρουσιάζουν ως ενδεδειγμένο τρόπο συμπεριφοράς την αποφυγή ανθρώπων που δεν πληρούν τα συγκεκριμένα πρότυπα ή σωματικά χαρακτηριστικά.

Β) Σε περίπτωση υποβολής παραπόνου στον ΦΕΔ για θέματα που άπτονται του τρόπου παρουσίασης των φύλων σε μία διαφήμιση, ο ΦΕΔ θα μπορεί –κατόπιν σχετικού αιτήματος της αρμόδιας Επιτροπής του- να απευθύνεται στην Επίτροπο για την Ισότητα των Φύλων για τη δική της τοποθέτηση σχετικά με τη διαφήμιση, ώστε αυτή να ληφθεί υπόψη από την Πρωτοβάθμια/Δευτεροβάθμια Επιτροπή κατά την έκδοση της απόφασής της.

Γ) Η διεύθυνση του ΦΕΔ παρέχει δωρεάν υπηρεσίες συμβουλευτικού προελέγχου των διαφημίσεων (copy advice) στα μέλη του. Στην τοποθέτησή της προς το ενδιαφερόμενο μέλος, λαμβάνει υπόψη και τον τρόπο παρουσίασης των φύλων, ακόμη κι αν αυτό δεν έχει ζητηθεί από τον υποβάλλοντα το αίτημα. Η υπηρεσία παρέχεται με απόλυτη εμπιστευτικότητα και έχει χαρακτήρα μη δεσμευτικής γνωμοδότησης.

Δ) Σε περίπτωση που προτείνεται ή διαμορφώνεται νομοθεσία ή άλλος κανονισμός για θέματα διαφημιστικής επικοινωνίας από το Γραφείο Επιτρόπου για την Ισότητα των Φύλων, ο ΦΕΔ θα καλείται στο πλαίσιο της σχετικής διαβούλευσης να τοποθετηθεί επί του προτεινόμενου κειμένου.

Ε) Σε περίπτωση που ζητηθεί από το Γραφείο Επιτρόπου για την Ισότητα των Φύλων, ο ΦΕΔ θα συμμετάσχει σε εκπαιδευτικά σεμινάρια ή και άλλες εκδηλώσεις σχετικά με τη δεοντολογία στη διαφημιστική επικοινωνία αναφορικά με θέματα φύλου, παρουσιάζοντας παραδείγματα από Κύπρο αλλά και άλλες χώρες μέλη της European Advertising Standards Alliance.

ΣΤ) Ο ΦΕΔ έχει την ευθύνη δημιουργίας συνοπτικών και εύχρηστων κειμένων που θα κωδικοποιούν τις πρόνοιες των αποφάσεων των Επιτροπών του, ώστε επιχειρήσεις και άλλοι φορείς να βοηθηθούν στη διαμόρφωση της επικοινωνίας τους σε σχέση με την παρουσίαση των φύλων. Το πρώτο σχετικό σημείωμα εκδόθηκε το Σεπτέμβριο του 2018 και θα επικαιροποιηθεί το 2020.