Η Κύπρος στην 18η θέση στην ΕΕ σε οδικούς θανάτους

Η Κύπρος κατατάσσεται στην 18η θέση στην ΕΕ σε οδικούς θανάτους, σύμφωνα με την 14η ετήσια έκθεση Road Safety PIN Report που δημοσιεύει σήμερα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC), στα πλαίσια του προγράμματος Road Safety PIN (Performance Index).

Συγκεκριμένα, το 2019 κατέγραψε αύξηση 6,1% στους οδικούς θανάτους. Καταγράφηκαν 52 οδικοί θάνατοι, που ήταν 3 περισσότεροι από το 2018. Σημειώνεται πως τα τελευταία 8 χρόνια παρατηρείται στη χώρα μας μια συνεχής αυξομείωση στους οδικούς θανάτους, με μέσο όρο τους 50 περίπου. Με την περσινή αύξηση, η Κύπρος έπεσε ένα σκαλί, από τη 17η στη 18η θέση στην ΕΕ27, στους θανάτους κατ’ αναλογία πληθυσμού.

Όπως αναφέρεται, το 2019 ήταν η έκτη συνεχής χρονιά με αργή πρόοδο για την οδική ασφάλεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού πέρυσι καταγράφηκε μόνο μικρή μείωση 3% στους οδικούς θανάτους και τις προηγούμενες 5 χρονιές σημειώθηκαν, από αμελητέες μειώσεις 1-2%, μέχρι και αύξηση 1% το 2015.

Πλέον κρίνεται ανέφικτη η επίτευξη του στόχου για μείωση κατά 50% των οδικών θανάτων από το 2010 μέχρι το 2020, αφού τώρα απαιτείται μείωση 34,5% κατά το τρέχον έτος, σε σχέση με το 2019. Αναμένεται βέβαια, μια μείωση στους οδικούς θανάτους φέτος, λόγω των περιοριστικών μέτρων που λήφθηκαν για αντιμετώπιση της πανδημίας του Covid-19, αλλά θεωρείται απίθανο να είναι τόσο μεγάλη που θα επιφέρει την επίτευξη του στόχου. Ακόμα όμως και να συμβεί αυτό, δεν μπορεί να θεωρηθεί επίτευγμα.

Η μείωση στους οδικούς θανάτους στην ΕΕ27 από το 2010 μέχρι το 2019 περιορίστηκε στο 24%, αντί του 46% που ήταν αναγκαίο για την επίτευξη του στόχου του 50% μέχρι το 2020. Κανένα κράτος μέλος της ΕΕ27 δεν έχει πετύχει μέχρι σήμερα την αναγκαία μείωση, με την Ελλάδα να είναι η πλησιέστερη με 44% και ακολουθούν η Λετονία με 40% και η Λιθουανία με 39%. Επίσης η Νορβηγία, που είναι εκτός ΕΕ, κατέγραψε μείωση 49% στους οδικούς θανάτους από το 2010. Η Κύπρος, στο ίδιο διάστημα, κατέγραψε μείωση μόνο 13,3%.

Στην έκθεση αναφέρεται πως θα σώζονταν ακόμα 29.660 ζωές σε ολόκληρη την ΕΕ27, αν είχε επιτευχθεί ο στόχος μέχρι σήμερα. Η απώλεια σε οικονομικό όφελος για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, από τη μέχρι σήμερα αποτυχία στην επίτευξη του στόχου, ανέρχεται περίπου στα 87 δισεκατομμύρια ευρώ, αφού η χρηματική αξία της αποτροπής ενός οδικού θανάτου, υπολογίζεται στα € 2,96 εκατομμύρια.

Πέραν, όμως, της αποτυχίας στο στόχο για τους οδικούς θανάτους, παρατηρείται μια σχεδόν απόλυτη αποτυχία της ΕΕ27 στη μείωση των σοβαρών οδικών τραυματισμών, αφού από το 2010 μέχρι το 2019, καταγράφηκε μια ελάχιστη μείωση 2,0%. Σημειώνεται πως μεγάλο ποσοστό των σοβαρών οδικών τραυματισμών, επιφέρουν μόνιμες αναπηρίες. Επισημαίνεται όμως, ότι η Κύπρος έχει καταγράψει πολύ σημαντική επιτυχία στη μείωση των σοβαρών τραυματισμών από το 2010 μέχρι το 2019, με ποσοστό 42,0%, που ήταν η 2η μεγαλύτερη μείωση στην ΕΕ27, μετά από αυτή που κατέγραψε η Ελλάδα με 62,8%.

Η έκθεση αναφέρεται και στη δημοσιοποίηση τον Ιούνιο 2019 του Πλαισίου Πολιτικής 2021-2030 της ΕΕ για την Οδική Ασφάλεια, που, μεταξύ άλλων, εισάγει αριθμό Βασικών Δεικτών Αποδοτικότητας, για την παρακολούθηση της προόδου των κρατών μελών σε διάφορους τομείς. Για το σκοπό αυτό τα κράτη μέλη οφείλουν να συλλέγουν τα σχετικά στοιχεία και να τα διαθέτουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Γίνεται επίσης αναφορά στο Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Σχέδιο Δράσεων για την Οδική Ασφάλεια 2021-2030, που περιλαμβάνει πρόνοιες για τη δραστική αναβάθμιση του επιπέδου ασφάλειας των οχημάτων, των οδικών υποδομών, αλλά και αναφορικά με τα “αυτο-οδηγούμενα” οχήματα.

Καταληκτικά η έκθεση, παραθέτει σειρά εισηγήσεων του ETSC προς τα κράτη μέλη και προς τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, οι πιο σημαντικές από τις οποίες είναι για την Κύπρο, είναι οι ακόλουθες:

Προς τα κράτη μέλη

Επιδίωξη επιτάχυνσης της προόδου με όλα τα διαθέσιμα μέσα, περιλαμβανομένης της εφαρμογής αποδεδειγμένα αποτελεσματικών στρατηγικών επιβολής των σχετικών νόμων, σύμφωνα με τη Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Επιβολή του Νόμου.
Υιοθέτηση και εφαρμογή της προσέγγισης του “Ασφαλούς Συστήματος” (“Safe System” approach) για την Οδική Ασφάλεια, με τη διαχείριση όλων των στοιχείων του συστήματος οδικών μεταφορών με ένα ολοκληρωμένο τρόπο και υιοθετώντας μια προσέγγιση κοινής συνολικής ευθύνης και λογοδοσίας, μεταξύ των σχεδιαστών του συστήματος και των χρηστών των δρόμων.

Διάθεση επαρκούς κρατικής χρηματοδότησης, που να επιτρέπει και να ενθαρρύνει την εφαρμογή στοχευμένων μέτρων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

Υιοθέτηση σχεδίων οδικής ασφάλειας για την περίοδο μετά το 2020, που θα περιλαμβάνουν εθνικούς στόχους για τη μείωση των σοβαρών τραυματισμών με βάση τη νοσοκομειακή κατηγοριοποίηση MAIS 3+, παράλληλα με τη μείωση των οδικών θανάτων. Καθορισμός επιμέρους ποσοτικών στόχων, βασισμένων σε δείκτες αποδοτικότητας..

Χρήση των στοιχείων που συλλέγονται, για το σχεδιασμό και επικαιροποίηση των σχετικών πολιτικών, με βάση στοιχεία και δεδομένα. Επιλογή των μέτρων με βάση αξιόπιστες μελέτες αξιολόγησης, που να περιλαμβάνουν αξιολόγηση κόστους-οφέλους, όπου αυτό αρμόζει. Συμπερίληψη των σοβαρών τραυματισμών στις αναλύσεις της αποτελεσματικότητας των μέτρων.

Διενέργεια μιας ενδελεχούς ποιοτικής αξιολόγησης των υφισταμένων στρατηγικών οδικής ασφάλειας, για να αξιολογηθούν τα επίπεδα εφαρμογής των προβλεπομένων μέτρων και η αποτελεσματικότητα τους στην επίτευξη των καθορισμένων στόχων.

Συλλογή και διάθεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοιχείων σχετικά με τους Βασικούς Δείκτες Αποδοτικότητας, που περιλαμβάνονται στο Πλαίσιο Πολιτικής 2021-2030 της ΕΕ για την Οδική Ασφάλεια.

Συμπερίληψη του μέγιστου αριθμού δρόμων πρωταρχικής σημασίας στο πλαίσιο εφαρμογής της νέας ευρωπαϊκής Οδηγίας, για τη Διαχείριση Ασφάλειας των Οδικών Υποδομών, για την ευρύτερη αξιοποίηση της Οδηγίας προς όφελος της Οδικής Ασφάλειας.

Προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Επαναδέσμευση στους φιλόδοξους στόχους για την Οδική Ασφάλεια στην επερχόμενη Στρατηγική για τη Βιώσιμη και Ευφυή Κινητικότητα.
Να κληθούν τα κράτη μέλη να συμβάλουν στη μείωση των οδικών θανάτων κατά τουλάχιστον 50% από το 2020 μέχρι το 2030, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.

Στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Στρατηγικού Σχεδίου Οδικής Ασφάλειας :

Ολοκλήρωση του καθορισμού ενός καταλόγου με βασικούς δείκτες αποδοτικότητας για την παρακολούθηση της προόδου και έναρξη της συλλογής των στοιχείων μαζί με τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Υιοθέτηση ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου δράσεων για το 2030, που να περιλαμβάνει επενδύσεις σε μέτρα, καθώς και χρονοδιάγραμμα και διαδικασίες για την επίτευξη των δύο στόχων που υιοθετήθηκαν για τους οδικούς θανάτους και τους σοβαρούς τραυματισμούς.
Ένταξη της Στρατηγικής Οδικής Ασφάλειας στα πλαίσια των αλλαγών στα μοντέλα κινητικότητας, που περιλαμβάνουν νέες τάσεις, όπως η αυτοματοποιημένη οδήγηση (χωρίς την παρέμβαση οδηγού), και η αύξηση στις διακινήσεις πεζή και με ποδήλατο.
Επέκταση της εφαρμογής των εργαλείων της Οδηγίας για τη Διαχείριση Ασφάλειας των Οδικών Υποδομών, για να καλύπτονται όλοι οι συγχρηματοδοτούμενοι δρόμοι και όλοι οι δρόμοι πρωταρχικής σημασίας, τόσο αστικοί όσο και επαρχιακοί.
Αξιοποίηση των προβλέψεων για σοβαρή μείωση των οδικών θανάτων και σοβαρών τραυματισμών από την εφαρμογή του Κανονισμού για τη Γενική Ασφάλεια των Μηχανοκινήτων Οχημάτων (“General Safety Regulation”) , με τη θέσπιση ενισχυτικής δευτερεύουσας νομοθεσίας.

Στα πλαίσια της στρατηγικής της ΕΕ για την αυτοματοποιημένη διακίνηση (“automated mobility”) :

Ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου κανονιστικού πλαισίου για την ασφαλή διακίνηση των “αυτο-οδηγούμενων” οχημάτων.
Αναθεώρηση των προτύπων έγκρισης τύπου, για κάλυψη όλων των νέων λειτουργιών ασφάλειας των “αυτο-οδηγούμενων” οχημάτων.

Η αυτούσια έκθεση βρίσκεται στο σύνδεσμο www.etsc.eu/pin14