Της Ειρήνης Αντωνίου
Το πανέμορφο χωριό Κάτω Δρυς βρίσκεται στα Νοτιοδυτικά της πόλης της Λάρνακας και συνορεύει με τα χωριά Πάνω Λεύκαρα, Κάτω Λεύκαρα και Βάβλα. Βρίσκεται στο μέσο τριών πόλεων, Λευκωσίς, Λάρνακας και Λεμεσού.
Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 520 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας.
Το λοφώδες ανάγλυφο του χωριού με τις στενές βαθιές κοιλάδες, είναι διαμελισμένο από τον ποταμό του Αγίου Μηνά.
Το LarnakaOnline έκανε τη βόλτα στο χωριό και μας το παρουσιάζει…..
Για το πως πήρε το όνομά του ο Κάτω Δρυς υπάρχουν δύο εκδοχές. H πρώτη εκδοχή λέει ότι πήρε το χωριό το όνομά του, από τους πολλούς Δρύες (βαλανιδιές) που υπήρχαν στο χωριό.
Mια δεύτερη εκδοχή αναφέρει ότι πριν πολλά χρόνια υπήρχαν δυο χωριά, ο Πάνω Δρυς και ο Κάτω Δρυς και ανάμεσα στα δυο χωριά υπήρχε ένας πελώριος Δρυς.
Το χωριό υπήρχε με την ίδια ονομασία κατά την περίοδο της φραγκοκρατίας και βρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες ως Catodi. Μερικοί ερευνητές θεωρούν πιθανό ότι το χωριό ταυτίζεται, προς το αναφερόμενο από τον Γεώργιο Βουστρώνιο χωριό Κακοτρύγητη, που μαζί με τα χωριά Βάβλα, Κορνόκηπο, Λύμπια και Άρσος Μεσαορίας, είχαν δοθεί από τον βασιλιά της Κύπρου Ιάκωβο Β’ στον ευγενή Μαρίτζιο ντε Κονστάντζο, όταν αυτός έγινε ναύαρχος της Κύπρου. Αναφέρεται επίσης ότι το χωριό είχε παραχωρηθεί σε άλλον ευγενή, τον Φαμπρίκιο Τσεντίλε, πατέρα του Γαβριήλ Τσεντίλε, που ήταν γιατρός του βασιλιά της Κύπρου Ιακώβου Β’ (1460 -1473), όμως λίγο αργότερα επανήλθε στην ιδιοκτησία του βασιλιά, κατά τον Ντε Μας Λατρί.
Ο πληθυσμός του χωριού που το 1881 ήταν 345 έφτασε το 1946 τους 536. Μετά το 1946 άρχισε να πλήττει το χωριό η αστυφιλία με αποτέλεσμα ο πληθυσμός του να μειώνεται συνεχώς. Σήμερα ο πληθυσμός του χωριού ανέρχεται στους 130 μόνιμους κατοίκους. Τα τελευταία χρόνια άρχισαν οι απόδημοι να αναπαλαιώνουν τα σπίτια τους ή και να κτίζουν καινούρια. Πολλοί ντόπιοι αγοράζουν παλιά σπίτια και τα αναπαλαιώνουν. Ο κάτω Δρυς σιγά-σιγά άρχισε να ξαναζωντανεύει.
Οι εκκλησίες του Κάτω Δρυ
Η Παλιά εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στην Παναγία την Ελεούσα (16ου αιώνα), ανακαινίστηκε από το Τμήμα αρχαιοτήτων. Σώζονται τεμάχια τοιχογραφιών στο εσωτερικό της. Η μεγάλη εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Άγιο Χαράλαμπο και κτίστηκε το 1897. Ο Άγιος Χαράλαμπος είναι ο Πολιούχος Άγιος της Κοινότητας. Στο χωριό υπάρχουν και τρία ξωκλήσια, του Αγίου Νεοφύτου στα Νότια του χωριού σε ένα λόφο και κτίστηκε το 1923 από δωρεά των κατοίκων της κοινότητας, του Αγίου Γεωργίου και του Τίμιου Προδρόμου.
Μεγάλες Μορφές του Κάτω Δρυ
Μεγάλη Μορφή του Κάτω Δρυ, είναι ο Άγιος Νεόφυτος, όπου γεννήθηκε στον Κάτω Δρυ το 1134. Το σπίτι που γεννήθηκε σώζεται μέχρι και σήμερα.
Σύμφωνα με την παράδοση, μεταξύ του Κάτω Δρυ και των Λευκάρων, υπήρχε ένας άλλος οικισμός που ονομαζόταν Απλίκι και εγκαταλείφθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα, εξαιτίας συχνών κατολισθήσεων και καθίζησης του εδάφους.
Από τον οικισμό αυτό, σύμφωνα πάντοτε με την παράδοση, κατάγονταν οι γονείς του Αγίου Νεοφύτου, που όμως μετακινήθηκαν και κατοίκησαν στον Κάτω Δρυ όπου γεννήθηκε ο Άγιος.
Σε ένα λόφο του χωριού βρίσκεται το ξωκλήσι του Αγίου, όπου τώρα γίνεται η επιδιόρθωσή του, δωρεά της Μονάχης Άννας.
Άλλη μεγάλη Μορφή του χωριού, ο Αείμνηστος Αργυρός Στάκης, γνωστός ως Reo Stakis, ο οποίος ήταν και ο μεγάλος ευεργέτης του Κάτω Δρυ.
Ο Αργυρός Στάκης γεννήθηκε στον Κάτω Δρυ. Βοηθούσε πάντα την Κοινότητα όποτε του το ζητούσαν.
Τα μεγαλύτερα έργα που έγιναν από τον αείμνηστο Ser Reo Staki, ήταν η μεταφορά του νερού στα σπίτια του χωριού κ.ά.
Το τελευταίο του έργο πριν κλείσει τα μάτια του, ήταν η ανέγερση των Κοινοτικών Κτιρίων και του Στάκιου Ιατρείου το 2000.
