Της Κατερίνας Μιχαήλ
Η κατάθλιψη, μια από τις πλέον διαταραχές του συναισθήματος, εντοπίζεται σε μεγάλα ποσοστά ανθρώπων σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα με την κατάθλιψη είναι ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος επανεμφάνισης της. Ως διαταραχή δεν έχει να κάνει με την ηλικία του κάθε ανθρώπου.
Η κατάθλιψη προέρχεται από τις λέξεις κάτω και συνθλίβω και έτσι ακριβώς έρχεται και το νόημα μιας υπέρμετρης θλίψης. Ο άνθρωπος που υποφέρει από κατάθλιψη νιώθει αδυναμία απόλαυσης και ευχαρίστησης. Τα συμπτώματα της κατάθλιψης αποτελούν ένα κράμα των συναισθημάτων, της αντίληψης καθώς και των σωματικών αντιδράσεων. Η κατάθλιψη ως έννοια σκιαγραφεί ένα πεδίο βαμμένο με μαύρο χρώμα μέσα στο οποίο ζει ένα απελπισμένο, θλιμμένο άτομο, το οποίο είναι απομονωμένο από όλα τα ερεθίσματα. Ένα άτομο, το οποίο με μεγάλη πιθανότητα είναι κρυμμένο μέσα σε ένα κρεβάτι με βρεγμένο το μαξιλάρι από το κλάμα, χωρίς κανένα ενδιαφέρον εάν έξω είναι ημέρα είτε νύχτα. Ένα άτομο, το οποίο πιθανότατα να σκέφτεται ακόμη και τον τρόπο με τον οποίο να θέσει ένα τέρμα στη ζωή του για να τελειώσει έτσι το βασανιστήριο που ζει.
Aνάμεσα στα συμπτώματα, τα οποία περιγράφονται στα Διαγνωστικά Κριτήρια, DSM-5, είναι και το να υπάρχει καταθλιπτική διάθεση στο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας είτε από υποκειμενική είτε από παρατήρηση άλλων, η έντονη ελάττωση του ενδιαφέροντος ή της ευχαρίστησης σε όλες, ή σχεδόν όλες, τις δραστηριότητες της ημέρας, αϋπνία ή υπερύπνια καθημερινά, ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση, κόπωση ή απώλεια της ενεργητικότητας σχεδόν καθημερινά, ελαττωμένη ικανότητα να σκεφτεί ή να συγκεντρωθεί, επανερχόμενες σκέψεις θανάτου.
Χαρακτηριστικό σε σχέση με τις σωματικές αντιδράσεις είναι η δυσκολία στην κίνηση. Περιγράφουν πολλές φορές ότι ζουν σε πολύ αργό ρυθμό αφού κουβαλούν ένα βάρος, το οποίο τους δυσχεραίνει τη ζωή τους. Έτσι δεν έχουν τη δύναμη να ολοκληρώσουν αυτό που ήδη ξεκίνησαν ακόμη πολλές φορές και τις προτάσεις τους. Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω οι άνθρωποι που υποφέρουν από την κατάθλιψη έχουν τρομερή δυσκολία στον ύπνο καθώς είτε δυσκολεύονται να κοιμηθούν, είτε κοιμούνται πολλές ώρες, είτε ξυπνάνε νωρίς χωρίς να μπορούν να ξανακοιμηθούν ή ακόμη δυσκολεύονται να ξυπνήσουν. Επίσης στην κατάθλιψη διαταράσσεται η σχέση με το φαγητό που είτε υπάρχει μειωμένη όρεξη για φαγητό είτε υπερβολική κατανάλωση του. Έτσι ταυτόχρονα μειώνεται ή αυξάνεται το βάρος τους σε έντονο βαθμό. Παράλληλα χάνουν ή μειώνουν την απώλεια της ερωτικής τους διάθεσης.
Όσον αφορά το συναισθηματικό επίπεδο οι άνθρωποι που υποφέρουν από κατάθλιψη αισθάνονται μόνα και απομονωμένα ζώντας μια ζωή χωρίς ελπίδα αλλά με πολλή οδύνη. Οι άνθρωποι αυτοί δυσκολεύονται να έρθουν σε επαφή με τον περίγυρο τους , δυσκολεύονται να συσχετιστούν αλλά και να νιώσουν την αγάπη. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο χάνουν το χιούμορ και ταυτόχρονα το γέλιο τους.
Παράλληλα η αρνητική οπτική είναι αυτή που κυριαρχεί στις ζωές τους. Σε άτομα που επαναλαμβάνονται τα επεισόδια κατάθλιψης νιώθουν να είναι ανεπαρκείς στη ζωή τους και αντικρύζουν με απαισιοδοξία οποιοδήποτε σενάριο που αφορά το μέλλον τους. Με αυτόν τον τρόπο κλείνονται σε ένα φαύλο κύκλο και δυσκολεύονται να ζητήσουν βοήθεια.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι άνθρωποι ζουν μέσα σε σχέσεις, ένας άνθρωπος ο οποίος υποφέρει από κατάθλιψη δυσκολεύεται να συσχετιστεί με οποιοδήποτε. Ταυτόχρονα δέχονται συχνά επικρίσεις σχετικά με τη συμπεριφορά τους χωρίς να υπάρχει είτε η ενσυναίσθηση από τη μια πλευρά ενώ πολλές φορές ντρέπονται οι ίδιοι να εξηγήσουν τι είναι αυτό που πραγματικά τους συμβαίνει. Αυτό που πολλοί βλέπουν είναι άτομα να βαριούνται, να είναι σκληρά, επικριτικά και να μην δίνουν ιδιαίτερη σημασία σε ότι συμβαίνει γύρω τους.
Η έγκαιρη διάγνωση της κατάθλιψης αποτελεί ουσιαστική πηγή της θεραπείας. Ο δρόμος της θεραπείας δεν είναι ένας εύκολος δρόμος όμως είναι κατορθωτός. Στόχος μέσα από τη θεραπεία είναι αυτό που χαρακτηριστικά είπε και ο Carl Jung «η κατάθλιψη είναι σαν μια μαυροντυμένη γυναίκα. Αν βρεθεί στον δρόμο σας, μην την διώξετε. Προσκαλέστε τη μέσα, προσφέρετε της μια θέση, συμπεριφερθείτε της όπως στους φιλοξενούμενους σας και ακούστε αυτά που έχει να σας πει».
Κατερίνα Μιχαήλ
Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια, Συμβουλευτική Ζευγαριών, Συμβουλευτική Γονέων, Ψυχοθεραπεία Παιδιών και Εφήβων, EFTA / ECP
Συνεργάτης Κέντρου Οικογενειακής Θεραπείας Συστημικού Ινστιτούτο Κύπρου
Αριθμός τηλεφώνου: 96409488 Facebook Page: Katerina Michael
Email: [email protected]
