Μια δίαιτα που μπαίνει συνεχώς σε λίστα αναμονής… Η δίαιτα που ενώ ξεκινάει με ενθουσιασμό εντούτοις σταματά και θα ξεκινήσει ξανά την επόμενη Δευτέρα. Γιατί δεν τα καταφέρνουμε; Τι είναι αυτό που μας κρατάει πίσω; Είναι και κάποιες μέρες που το φαγητό ή το γλυκό είναι τρόποι διαφυγής μιας δύσκολης ημέρας. Σκέψεις όπως μια σοκολάτα είναι αυτό που χρειάζομαι αλλά τελικά δεν μου έκανε καλό μόνο μια σοκολάτα.
Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται ένας δεσμός με το φαγητό ως ευχαρίστηση αλλά ταυτόχρονα η ευχαρίστηση και η ανακούφιση αποτελούν προσωρινές καταστάσεις. Τα περιττά κιλά, τα οποία προστίθενται στο σώμα γίνονται η αιτία να ξεκινούν οι ενοχές και να δημιουργούνται άσχημα συναισθήματα αλλά και έλλειψη αυτοεκτίμησης.
Τι είναι η συναισθηματική υπερφαγία;
Χαρακτηρίζεται ως η κατάσταση, όπου η κατανάλωση φαγητού συνάδει με την αίσθηση έλλειψης ελέγχου (δηλ. το άτομο νιώθει ότι δεν μπορεί να ελέγξει την ποσότητα του φαγητού που τρώει ή δεν μπορεί να σταματήσει να τρώει) . Ταυτόχρονα η κατανάλωση του φαγητού είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι θα μπορούσαν να καταναλώσουν οι περισσότεροι άνθρωποι κάτω από παρόμοιες περιστάσεις.
Η συναισθηματική υπερφαγία, προκύπτει όταν υπάρχουν δύσκολες ψυχολογικές καταστάσεις. Τα επεισόδια υπερφαγίας συνίστανται σε κατανάλωση τροφών με μεγάλη θερμιδική αξία, ενώ μπορεί να φτάσει κανείς σε σημείο να τρώει ακόμα και κρυφά, λόγω ντροπής ή αποφυγής κριτικής.
Τα επεισόδια υπερφαγίας συνδέονται με τις δύσκολες συναισθηματικές καταστάσεις. Συναισθήματα όπως λύπη, άγχος, θυμός, μοναξιά, τα οποία προσπαθεί ένα άτομο να τα καταπιέσει, καταστάσεις όπως το συνεχόμενο καθημερινό «τρέξιμο» που φέρνει την κούραση, οδηγούν στην υπερφαγία. Αδήριτες ατομικές ανάγκες που μπαίνουν σε λήθαργο καλούν το άτομο να αποκτήσει σχέση με το φαγητό. Η αναζήτηση ευχαρίστησης προκαλεί την κατανάλωση φαγητού.
Πως δημιουργείται ο αρνητικός φαύλο κύκλος;
Η εκκίνηση δίνεται όταν ένα άτομο έχει συναισθηματική δυσκολία, την οποία είτε δεν αναγνωρίζει είτε αρνείται να διαχειριστεί και την καταπιέζει. Σε δεύτερο στάδιο το άτομο αρχίζει να καταναλώνει τροφές, συνήθως γλυκά ή αλμυρά με μεγάλη θερμιδική αξία για να νιώσει ευχαρίστηση και ανακούφιση, από το πρόβλημα. Η σκυτάλη δίνεται στο σημείο όπου αφού καταναλώσει τις τροφές αντιλαμβάνεται ότι το αρχικό πρόβλημα δεν έχει λυθεί. Παράλληλα ξεκινούν καταστάσεις όπως να νιώθει ενοχές που δεν έλυσε το πρόβλημα αλλά και το ότι αρχίζει να αλλοιώνεται η εξωτερική εμφάνιση αφού προστίθενται περιττά κιλά. Επιπλέον ο περίγυρος αρχίζει να σχολιάζει και να ασκεί κριτική σε «όσα βλέπει» δηλαδή στην προσθήκη των περιττών κιλών. Αυτό δημιουργεί ακόμη περισσότερες ενοχές, άγχος, απογοήτευση και έλλειψη αυτοπεποίθησης και οδηγεί το άτομο να καταναλώνει κρυφά φαγητό.
Ποιες λύσεις υπάρχουν;
Οι λύσεις οπωσδήποτε υπάρχουν. Με τη βοήθεια κάποιου ειδικού το άτομο θα είναι σε θέση να έρθει σε επαφή με τις εσωτερικές του ανάγκες ακόμη και με αρνητικά συναισθήματα με σκοπό να τα επαναπροσδιορίσει με θετικό τρόπο. Επίσης μέσα από τη ψυχοθεραπεία το άτομο θα μπορεί να βρει νέους τρόπους διαχείρισης των καταστάσεων και των συναισθημάτων που τον δυσκολεύουν και να αποκτήσει αυτοπεποίθηση και να μπορεί να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα διατροφής.
Πέραν της βοήθειας από ειδικό μπορεί κάποιος:
- Να αναρωτηθεί κάποιος πεινάω πραγματικά; Αν έχω φάει λίγη ώρα προηγουμένως μπορώ να απασχοληθώ με κάτι άλλο παρά να φάω.
- Μπορώ να επιλέξω πιο υγιεινά σνακ παρά την κατανάλωση ανθυγιεινών φαγητών.
- Η καθημερινή άσκηση βοηθά να αποφορτιστεί κάποιος από το άγχος ενώ παράλληλα βοηθά σε μια καλή φυσική κατάσταση.
- Προσπαθώ να βρω νέα ενδιαφέροντα και να συναντήσω φίλους.
- Ο καλός ύπνος βοηθά στην ανάπτυξη της ευεξίας.
Κατερίνα Μιχαήλ Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια, Συμβουλευτική Ζευγαριών, Συμβουλευτική Γονέων, Ψυχοθεραπεία Παιδιών και Εφήβων, EFTA / ECP
Συνεργάτης Κέντρου Οικογενειακής Θεραπείας Συστημικού Ινστιτούτο Κύπρου
Αριθμός τηλεφώνου: 96409488
Email: [email protected]
Facebook Page: Katerina Michael
