Έτσι θα πρασινίσουν τα σχολεία – Οικολογικά πακέτα στους μαθητές
Αρχίζουν να πρασινίζουν από αυτή τη χρονιά τα σχολεία της Κύπρου μέσα από διάφορα προγράμματα που περιλαμβάνουν την αξιοποίηση χώρων πρασίνου, την εξοικονόμηση ενέργειας και μέσα από διάφορες δράσεις κατά της κλιματικής αλλαγής. Τα διάφορα μέτρα προωθούνται, από το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας μέσα από την ανά έτος επικαιροποίηση του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδιασμού για την περιβαλλοντική εκπαίδευση, με επίκεντρο την εκπαίδευση και την αειφόρο ανάπτυξη στη βάση των εθνικών προτεραιοτήτων και διεθνών υποδείξεων. Αναφορικά με τις δράσεις και τα μέτρα εφαρμογής και υλοποίησης ενημερώθηκαν πρόσφατα τα μέλη των κοινοβουλευτικών Επιτροπών Περιβάλλοντος και Παιδείας από τον υπουργό Παιδείας Κώστα Χαμπιαούρη και την Αραβέλλα Ζαχαρίου, υπεύθυνη της Μονάδας «Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη» του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου.
Το πρόγραμμα Πρασινίζω τα σχολεία-Πρασινίζω τη γειτονιά μου θα εφαρμοσθεί σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, τη χρονιά 2019-2020 με τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων μερών και στοχεύει ξεκινώντας από το σχολείο και εκτεινόμενο στην Κοινότητα, να ενισχύσει το πράσινο σε τοπικό επίπεδο, συμβάλλοντας στη βελτίωση του μικροκλίματος, στην αύξηση του αστικού πράσινου και όχι μόνο, στην ανάπτυξη του εθελοντισμού, στην περαιτέρω ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης, αλλά κυρίως της περιβαλλοντικής δράσης όλων μας, μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες αλληλεπιδραστικού τύπου, όπου μαθητές/τριες, γονείς, εκπαιδευτικοί και το σύνολο της κοινωνίας των πολιτών θα προσθέσουν το δικό τους λιθαράκι στον αγώνα που διεξάγει η ανθρωπότητα για το πρασίνισμα του πλανήτη και την προστασία των δασών μας, ως βασικού παράγοντα κατά της κλιματικής κρίσης.
Μέσα από έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό τα σχολεία να αποτελέσουν «φυτώρια» ανάπτυξης πρασίνου, όπου οι περιφράξεις θα φυτευτούν με δέντρα ή αναρριχητικά φυτά, δημιουργώντας συνάμα ένα φυσικό ηχοπέτασμα, οι σχολικές αυλές όπου είναι δυνατό θα μετασχηματισθούν σε μικρά δασύλλια και μικρούς βοτανόκηπους.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας ζητούμενο δεν είναι η απλή δεντροφύτευση, αλλά η υιοθεσία και η φροντίδα του πράσινου που θα δημιουργηθεί, από εθελοντικές ομάδες αποτελούμενες από μαθητές/τριες, γονείς, εκπαιδευτικούς και όλους όσοι θέλουν οργανωμένα να συνδράμουν στην προσπάθεια αυτή. Στις περιπτώσεις όπου η σχολική μονάδα δεν διαθέτει τον ανάλογο χώρο για να καταστεί η ίδια χώρος πρασίνου, σε συνεργασία με τους Δήμους και τις Κοινότητες θα υποδειχθούν χώροι φύτευσης, την «υιοθεσία» των οποίων θα αναλάβει το σύνολο των εμπλεκομένων στη σχολική κοινότητα, η τοπική αυτοδιοίκηση και οι λοιποί εταίροι.
Επομένως στόχος του υπουργείου Παιδείας δεν είναι η δημιουργία ακόμα μερικών χώρων πρασίνου, αφού σχεδόν σε κάθε γειτονιά μπορούμε να εντοπίσουμε ένα πάρκο, αλλά να δεσμευτούν κάποιοι να αναλάβουν τη φροντίδα τους και να μην εγκαταλειφθούν λόγω αδιαφορίας σε μερικά χρόνια.
Η επιλογή των χώρων πρασίνου που θα αξιοποιηθούν θα γίνει με συγκεκριμένα κριτήρια. Τα ενδιαφερόμενα σχολεία θα πρέπει να αιτηθούν σε ειδική πλατφόρμα, αν έχουν χώρο στο σχολείο τους που θα ήθελαν να τον μετατρέψουν σε χώρο πρασίνου και την έκτασή του, αν θα ήθελαν να ασχοληθούν με την περίφραξη ή αν θα υιοθετήσουν τον δικό τους χώρο που θα τους υποδειχθεί από τον Δήμο/Κοινότητα. Αφού συλλεγούν τα στοιχεία των σχολείων θα γίνει ανάλυσή τους σε σχέση: Με το πόσα σχολεία θα δημιουργήσουν χώρο πρασίνου και πόσα δέντρα, τι είδους δέντρα χρειάζονται κ.λπ., πόσα σχολεία θα δραστηριοποιηθούν στον Δήμο ή στην Κοινότητα, ώστε ανά Δήμο να καθορισθούν οι περιοχές, δημιουργίας χώρων πρασίνου από τους/τις μαθητές/τριες. Συνεργαζόμενοι φορείς δεν είναι μόνο οι Δήμοι, αλλά το σύνολο των φορέων που μπορούν να συνεισφέρουν σε αυτή την προσπάθεια.
Ενδεικτικά αναφέρονται ως συνεργαζόμενοι φορείς οι Σύνδεσμοι Γονέων, η Συνομοσπονδία Γονέων, Συνδικαλιστικές Οργανώσεις, Δήμοι και Κοινότητες, το Τμήμα Δασών, το Τμήμα Περιβάλλοντος, η Επίτροπος Περιβάλλοντος, ο Επίτροπος Εθελοντισμού, Σχολικές Εφορείες, Ιδιώτες (γεωπόνοι, φυτώρια κ.λπ.), το ΡΙΚ κ.ά. Μπορεί να συμμετέχει όλο το σχολείο με οργάνωση ομάδων δράσης που μπορούν να ονομασθούν Επιθεωρητές Πρασίνου και να αναληφθούν δράσεις, όπως η δημιουργία του χώρου πρασίνου από τους/τις μαθητές/τριες σε συνεργασία με τους γονείς, εκπαιδευτικούς, κ.λπ.
ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΕΥΘΥΝΩΝ ΚΑΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΩΝ
Στη συνέχεια, θα καθορίζεται αν θα εμπλακεί όλο το σχολείο, θα κατανέμονται οι αρμοδιότητες ανά τάξη και θα ορίζεται η χρονική περίοδος (π.χ. τα παιδιά των μικρών τάξεων θα αναλάβουν τον καθαρισμό, οι πιο μεγάλες τάξεις θα χωρισθούν σε ομάδες και θα αναλάβουν την παρακολούθηση της συντήρησης του πρασίνου ανά μήνα, κάποιοι το ξεχόρτισμα, άλλοι το πότισμα, άλλοι θα παρακολουθούν αν κάποια φυτά έχουν πρόβλημα κ.λπ. Κάποιες ομάδες μπορούν να αναλάβουν την παρακολούθηση της προόδου του χώρου πρασίνου τους και να καταγράφουν τις παρατηρήσεις τους. Σε όλα τα στάδια, θα εμπλακεί ο σύνδεσμος γονέων, η σχολική εφορεία και οι λοιποί εταίροι για να οργανώσουν μαζί με το σχολείο ένα πρόγραμμα συντήρησης και προστασίας του χώρου πρασίνου που έχουν υιοθετήσει στο σχολείο ή στο δήμο.
Οικολογικά πακέτα στους 110.000 μαθητές
Στο πλαίσιο του προγράμματος «Εσύ πιο ‘’Π’’ υιοθετείς; Το Πλαστικό ή τον Πλανήτη;», ο κάθε μαθητής/τρια θα εφοδιαστεί με μία ειδική τσάντα, ένα φιλοπεριβαλλοντικό καλαμάκι και ένα ειδικό ποτήρι (ή παγουρίνο για παιδιά μικρότερων ηλικιών), τα οποία θα χρησιμοποιούν στο σχολείο και στην καθημερινότητά τους σε αντικατάσταση της πλαστικής σακούλας, του πλαστικού καλαμιού και της πλαστικής μπουκάλας/ποτηριού. Επιδίωξη του Υπουργείου Παιδείας είναι όλοι οι μαθητές/τριες του τόπου μας, περίπου 110.000 στον αριθμό, να έχουν το δικό τους «οπλοστάσιο» κατά του πλαστικού, το οποίο θα τους συντροφεύει καθημερινά. Η συγκεκριμένη πολιτική θα συνοδευθεί με ενημερώσεις, όπως επίσης και καταμέτρηση μείωσης του πλαστικού στον σχολικό χώρο, με συγκεκριμένα μέτρα ανταποδοτικού περιβαλλοντικού οφέλους για το σχολείο και τους/τις μαθητές/τριες. Σημειώνεται ότι την προηγούμενη χρονιά είχε σχεδιασθεί και υλοποιηθεί η περιβαλλοντική δράση «Λέμε όχι στις πλαστικές σακούλες».
Στο πρόγραμμα συμμετείχαν πέραν των 2.000 μαθητών/τριών από όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Βασικός σκοπός της περιβαλλοντικής δράσης ήταν η αναγνώριση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον από τους/τις μαθητές/τριες, από την αλόγιστη χρήση της πλαστικής σακούλας, την ακατάλληλη επεξεργασία της στο τέλος του κύκλου ζωής της, των επιπτώσεων κατά τη διαδικασία παραγωγής της, την ανθεκτικότητά της και την ανεξέλεγκτη απόρριψή της.
Ενεργειακή αναβάθμιση των σχολείων
Τα θέματα της ενεργειακής αναβάθμισης αποτελούν προτεραιότητα για το Υπουργείο Παιδείας. Τόσο τα νέα σχολεία που χτίζονται όσο και αυτά στα οποία γίνονται επεκτάσεις ή αναβάθμιση, με βάση πάντα τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό, επικαιροποιούνται σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία ενεργειακής απόδοσης Α, δηλαδή σχεδόν μηδενικής ενέργειας. Γίνεται θερμομόνωση τοιχοποιίας και πλάκας, θερμοπρόσοψη και αλλαγή παραθύρων. Σε κάποια από τα υφιστάμενα σχολεία γίνεται μόνο θερμομόνωση στις πλάκες, ενώ γίνεται αλλαγή παραθύρων, μπαίνουν παράθυρα με θερμομόνωση, αλουμινίου θερμοδιακοπτόμενης σειράς, όπως επίσης τοποθετείται και ενεργειακό γυαλί.
Για τη χρονιά 2020-2021 προβλέπεται να αναβαθμιστούν ενεργειακά οκτώ νηπιαγωγεία, δημοτικά και γυμνάσια.
Επίσης, τα δύο νέα σχολεία, το Δημοτικό Παλώδιας και Δημοτικό Πανθέας έχουν ανεγερθεί στη βάση των κανονισμών μηδενικής απόδοσης. Σε σχέση με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων ετοιμάζεται ένα πλαίσιο συμφωνίας ανάμεσα στο Υπουργείο Παιδείας και την ΑΗΚ, το οποίο βρίσκεται για επεξεργασία στη Νομική Υπηρεσία.
Αναφορικά με την κάθοδο των εμπειρογνωμόνων σε σχέση με την αξιολόγηση της ενεργειακής κατάστασης των σχολείων και της δημιουργίας ενός ειδικού μεθοδολογικού εργαλείου ενεργειακής απόδοσης, αυτή προβλέπεται το 2021, εάν και εφόσον εγκριθεί το πρόγραμμα PAIDEIA, που υπεβλήθη στην πρόσκληση Ορίζοντας 2020.
Η αίτηση έχει υποβληθεί τον Σεπτέμβριο του 2019 για παροχή τεχνικής βοήθειας από την ΕΕ για αξιολόγηση των σχολικών κτηρίων ως προς τις κτηριακές τους υποδομές σε σχέση με την ενεργειακή τους απόδοση, με στόχο την ετοιμασία με βάση τις ανάγκες της Κύπρου ενός εργαλείου που θα βοηθήσει στην προώθηση μέτρων ενεργειακής απόδοσης των σχολείων. Αιτούμενο ποσό της χρηματοδότησης είναι 500.000 ευρώ.
Από την πλευρά του Υπουργείου Παιδείας θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα οι Τεχνικές Υπηρεσίες, ως το αρμόδιο Τμήμα, οι Σχολικές Εφορείες και η Μονάδα Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, το οποίο θα καλύψει τις εκπαιδευτικές πτυχές του προγράμματος.
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 520 ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΤΗΓΑΝΟΚΙΝΗΣΗ
Στο πλαίσιο της προώθησης της περιβαλλοντικής και ενεργειακής αναβάθμισης των σχολικών κτηρίων, λαμβάνονται συγκεκριμένα μέτρα όπως διαχείριση αποβλήτων, ανακύκλωση, θέματα ενέργειας, χρήση νερού, αντιστάθμιση του διοξειδίου του άνθρακα. Στην παρούσα φάση η βελτίωση της κτηριακής υποδομής των σχολείων και η προώθηση παρεμβάσεων φιλοπεριβαλλοντικού χαρακτήρα επιτυγχάνεται μέσα στο σχολείο με το ποσό της οικονομικής απόδοσης του προγράμματος Τηγανοκίνηση, όπου τα σχολεία προκειμένου να προωθήσουν την ιδέα του αειφόρου σχολείου αξιοποιούν το ποσό που τους επιστρέφεται για παρεμβάσεις στη σχολική μονάδα. Φέτος έχει υπολογισθεί το ποσό των €54.000 να διατεθεί για το σκοπό αυτό, με βάση τους τόνους που υπολογίζεται να συλλεχθούν (120 τόνοι).
Το πρόγραμμα Τηγανοκίνηση, αφορά την ανακύκλωση των τηγανελαίων από τα νοικοκυριά και σε αυτό συμμετέχουν 520 σχολεία. Εφαρμόζεται σε συνεργασία με τους γονείς, τους Δήμους και τις Κοινότητες. Επίσης, έχουν προωθηθεί κάποια επιπλέον μέτρα στα πλαίσια των διαφόρων προγραμμάτων για την εξοικονόμηση χαρτιού, ενέργειας, νερού και με βάση τις βασικές αρχές υλοποίησης των πράσινων δημοσίων συμβάσεων.
Έκλεισε η λίστα με τα Κέντρα Εκπαίδευσης
Στη βάση μελέτης που εκπονήθηκε αναφορικά με το Δίκτυο Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και τη μελέτη βιωσιμότητας και την ανάπτυξή τους μακροπρόθεσμα προέκυψε ότι η Κύπρος μπορεί να αντέξει οικονομικά 7 Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ). Η συγκεκριμένη μελέτη για τα ΚΠΕ στηρίχθηκε στη μακροπρόθεσμη εφαρμογή του Δικτύου των ΚΠΕ και κυρίως στη συντήρησή τους και στη διασφάλιση της βιωσιμότητάς τους από εθνικούς πόρους.
Στο στάδιο αυτό, ολοκληρώνονται οι κτηριακές υποδομές των δύο νέων Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ Κοιλανίου και ΚΠΕ Παναγιάς) με τα οποία θα συμπληρωθεί το Κρατικό Δίκτυο ΚΠΕ, αφού πλέον τα 7 κέντρα θα καλύπτουν όλο το νησί. Το ΚΠΕ Παναγιάς θα λειτουργήσει με προγράμματα διήμερης και πενθήμερης διαμονής, ενώ το ΚΠΕ Κοιλανίου στην παρούσα φάση θα λειτουργήσει με μονοήμερα προγράμματα. Τα δύο νέα ΚΠΕ αναμένεται να λειτουργήσουν με εκπαιδευτικά περιβαλλοντικά προγράμματα τον Δεκέμβριο του 2019.
Ήδη λειτουργούν 5 κρατικά ΚΠΕ σε Πεδουλά, Σαλαμιού, Ακρωτηρίου, Αθαλάσσα και Κάβο Γκρέκο (τα 2 τελευταία λειτουργούν με τη συνεργασία του Τμήματος Δασών). Τη χρονιά που πέρασε (2018-2019) έχουν προσφέρει πέραν των 100 προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Στα προγράμματα του Κρατικού Δικτύου ΚΠΕ σε μονοήμερα, διήμερα και τριήμερα προγράμματα πέραν των 60.000 μαθητών/τριών, εκπαιδευτικών, φοιτητών, επαγγελματίες και άλλων ομάδων πληθυσμού. Από το 2004 μέχρι σήμερα έχουν συμμετάσχει στα προγράμματα των ΚΠΕ του Κρατικού Δικτύου πέραν των 400.000 ατόμων.
Σημειώνεται ότι έχει υποβληθεί αίτημα στα πλαίσια του προγράμματος ENIMED για χρηματοδότηση με το ποσό των €3,6 εκατ., για μετατροπή των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του Κρατικού Δικτύου σε κτήρια μηδενικής ενεργειακής απόδοσης.
Η δημιουργία ΚΠΕ αποτέλεσε μέχρι πρόσφατα ένα αίτημα διαφόρων κοινοτήτων. Σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας, το ζητούμενο στα αιτήματα των κοινοτήτων δεν είναι η δημιουργία επιπρόσθετων ΚΠΕ, αλλά η καθοδήγησή τους σε εναλλακτικές περιβαλλοντικές δραστηριότητες, δεδομένων των πολλών αιτημάτων κοινοτήτων για δημιουργία Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Ενδεικτικά αναφέρονται οι κοινότητες Περιστερώνας, Κάθηκα, Αρχιμανδρίτας, Επισκοπής Λεμεσού, Αγίας Μαρίνας Ξυλιάτου.
Αναζωογόνηση Κοινοτήτων χωρίς ΚΠΕ
Οι αποσπασματικές ενέργειες και η παραγνώριση των σχεδιασμών του κράτους και στην προκειμένη περίπτωση του Εθνικού Σχεδιασμού για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση με επίκεντρο την Αειφόρο Ανάπτυξη, στην οποία εμπίπτει και η μελέτη για το Δίκτυο Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, δεν είναι επωφελείς ούτε ανταποκρίνονται στο καλώς νοούμενο συμφέρον των Κοινοτήτων, αλλά και των λοιπών αναπτυξιακών σχεδιασμών του κράτους στα θέματα της Εκπαίδευσης, του Περιβάλλοντος και της Αειφόρου Ανάπτυξης, σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας. Η αναζωογόνηση των τοπικών κοινοτήτων δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσα από τη δημιουργία ΚΠΕ, χωρίς πλάνο, επισημαίνει, τονίζοντας ότι τα ΚΠΕ δεν αποτελούν λύση με γνώμονα τη βιωσιμότητά και το ανταποδοτικό οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό όφελος για τις Κοινότητες.
Πηγή: philenews.com
