Το Σάββατο Λαζάρου λέγεται διαφορετικά και ως «μέρα του θανάτου και της ζωής», μια μέρα η οποία εμπεριέχει πολλούς συμβολισμούς, ενώ υπάρχει και μια πληθώρα εθίμων στον Ελληνισμό, δίχως να αποτελούν, όμως, εξαίρεση και οι δεισιδαιμονίες.
Ποιος ήταν ο Λάζαρος
Σύμφωνα με τα Ευαγγέλια, ο Λάζαρος ήταν φίλος του Χριστού και είχε δυο αδελφές, τη Μάρθα και τη Μαρία, που τον είχαν φιλοξενήσει πολλές φορές στη Βηθανία, κοντά στα Ιεροσόλυμα.
Η ασθένεια και ο θάνατος του Λαζάρου
Λίγες μέρες πριν από τα πάθη του Χριστού, ασθένησε ο Λάζαρος και οι αδελφές του ενημέρωσαν σχετικά τον Ιησού, που τότε ήταν στη Γαλιλαία, να τον επισκεφθεί.
Μέχρι όμως να φτάσει, ο Λάζαρος είχε πεθάνει. Ο Χριστός πήγε τέσσερις ημέρες μετά το θάνατο του επιστήθιου φίλου του και ζήτησε να τον οδηγήσουν στον τάφο του.
Αφού ζήτησε να αφαιρέσουν την ταφόπλακα, ύψωσε τα μάτια του στον ουρανό, ευχαρίστησε τον Θεό και Πατέρα του, και με δυνατή φωνή είπε: Λάζαρε, βγες έξω.
Αμέσως ο Λάζαρος εξήλθε τυλιγμένος με τα σάβανα μπροστά στα μάτια του πλήθους και ο Ιησούς ζήτησε να του λύσουν τα σάβανα και να πάει σπίτι του.
Έζησε τα τελευταία
Η αρχαία παράδοση λέγει ότι τότε ο Λάζαρος ήταν 30 χρονών και έζησε άλλα 30 χρόνια.
Τελείωσε το επίγειο βίο του στην Κύπρο το έτος 63 μ.Χ. και ο τάφος του στην πόλη των Κιτιέων έγραφε: «Λάζαρος ο τετραήμερος και φίλος του Χριστού».
Το έτος 890 μ.Χ. μετακομίσθηκε το ιερό λείψανό του στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Λέοντα το σοφό, ο οποίος συνέθεσε τα ιδιόμελα στον εσπερινό του Λαζάρου: «Κύριε, Λαζάρου θέλων τάφον ιδείν…».
Δεν γέλασε ποτέ ξανά
Σύμφωνα με την παράδοση, χαρακτηριστικό της μετέπειτα ζωής του Λαζάρου ήταν ότι δεν γέλασε ποτέ παρά μια φορά μόνο όταν είδε κάποιο να κλέβει μια γλάστρα και είπε την εξής φράση: Το ένα χώμα, κλέβει το άλλο.
Ο λόγος που έμεινε αγέλαστος, ήταν ο τρόμος για όσα είδε στον άλλο κόσμο και που άφησαν βαθιά σημάδια στην ψυχή του.
Η Ανάσταση του Λαζάρου επέτεινε το μίσος των Εβραίων που μόλις την έμαθαν ζήτησαν να σκοτώσουν τον Λάζαρο και τον Χριστό.
Τα έθιμα το Σάββατο του Λαζάρου
Αυτή τη μέρα δεν γίνονται μνημόσυνα με κόλλυβα, σε ανάγκη μόνο ένα απλό Τρισάγιο.
Στην Κύπρο συναντάμε το έθιμο της αναπαράστασης, από παιδιά που πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι, κυρίως τα παλαιότερα χρόνια.
Σύμφωνα με αυτό, έντυναν ένα παιδί με κίτρινα λουλούδια, έτσι ώστε ούτε το πρόσωπο του δεν φαινόταν.
Σε κάθε σπίτι που πήγαιναν, όταν άρχιζαν τα άλλα παιδιά να τραγουδούν, ξάπλωνε και υποκρινόταν το νεκρό, όταν όμως έλεγαν το “Λάζαρε δεύρο έξω”, σηκωνόταν.
Το ίδιο έθιμο συναντάμε όμως και στην Κω. Το παιδί που αναπαριστούσε το Λάζαρο, τυλιγμένο σε ένα σεντόνι, ήταν και αυτό στολισμένο με κίτρινα λουλούδια. Αμοιβή της παρέας για την αναπαράσταση τα αυγά για το δάσκαλο.
Τα πιο μεγάλα παιδιά, οι “πρωτόσχολοι”, έπαιρναν την εικόνα του Λάζαρου, την έβαζαν πάνω σε μια ειδική κατασκευή που στόλιζαν με δεντρολίβανο – ήταν, λέει, η Βηθανία, η πατρίδα του – και γύριζαν στις στάνες. Οι βοσκοί τους φίλευαν αυγά, τυριά και μυζήθρες για τις λαμπρόπιτες.
Για τη ψυχή του Λάζαρου οι γυναίκες ζύμωναν ανήμερα το πρωί ειδικά κουλούρια, τους “λαζάρηδες”, τα “λαζαρούδια” ή και τα “λαζαράκια”. “Λάζαρο δεν πλάσεις, ψωμί δεν θα χορτάσεις” έλεγαν, μια και ο αναστημένος φίλος του Χριστού πίστευαν πως είχε παραγγείλει: “ποιος ζυμώσει και δε με πλάσει, το φαρμάκι μου να πάρει”.
Στα “λαζαράκια” έδιναν το σχήμα ανθρώπου σπαργανωμένου, όπως ακριβώς παριστάνεται ο Λάζαρος στις εικόνες. Όσα παιδιά είχε η οικογένεια τόσους “λαζάρηδες” έπλαθαν και στη θέση των ματιών έβαζαν δυο γαρίφαλα.
Οι δεισιδαιμονίες
Η μέρα αυτή συνδέεται πάντως και με πολλές δεισιδαιμονίες, ενώ χαρακτηριστικό είναι ότι σε πολλές περιοχές της Ελλάδας κυρίως, το Σάββατο του Λαζάρου οι αγρότες δεν μαζεύουν τη σοδειά τους γιατί πιστεύουν ότι μαζί με αυτήν βάζουν το θάνατο στο σπιτικό τους.
Τα παλιότερα χρόνια οι εκδηλώσεις εορτασμού ήταν πολλές, ωστόσο, σήμερα έχουν διασωθεί ελάχιστα μόνο έθιμα που τηρούνται στην επαρχία.
Η Λάρνακα τιμά τον Άγιο της-Κλείνουν δρόμοι
Και επειδή η Λάρνακα είναι η πόλη του Λαζάρου, τον τιμούν δεόντως κάθε χρόνο με την ημέρα του, το Σάββατο του Λαζάρου.
Σε ανακοίνωση του Δήμου Λάρνακας αναφέρεται ότι «λόγω της περιφοράς και λιτάνευσης των Αγίων Λειψάνων και της θαυματουργού εικόνας του Αγίου Λαζάρου σήμερα στο κέντρο της πόλης, θα ισχύσουν κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, οι οποίες αφορούν το κλείσιμο συγκεκριμένων δρόμων».
Προστίθεται ότι από τη μία το μεσημέρι μέχρι και τις δέκα το βράδυ θα είναι κλειστή η Λεωφόρος Αθηνών, ενώ από τις τέσσερις το απόγευμα μέχρι και τις δέκα το βράδυ θα είναι κλειστή η Πλατεία Αγίου Λαζάρου και οι δρόμοι γύρω από αυτήν, τμήμα της οδού Ερμού από τη συμβολή με τις οδούς Γαλιλαίου και Διγενή Ακρίτα, η οδός Διγενή Ακρίτα, τμήμα της οδού Κωνσταντίνου Καλογερά από τη συμβολή της με τις οδούς Σταδίου και Κωστάκη Παντελίδη, η οδός Γαλιλαίου και η οδός Ζήνωνα Δ. Πιερίδη.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση, δεν θα επιτρέπεται η πρόσβαση και η στάθμευση κατά τις ώρες που αναφέρθηκαν στις συγκεκριμένες οδούς, ενώ καλείται το κοινό όπως συμμορφώνεται με τις υποδείξεις της Αστυνομίας και της Τροχονομίας του Δήμου Λάρνακας.
