Σχολείο και Αόρατα Παιδιά

Του Μάριου Κουκουμά

Η νέα σχολική χρόνια είναι κιόλας καθοδόν με χιλιάδες «πρωτάκια» να ξεκινούν την πρώτη τους ουσιαστική έξοδο από το προστατευτικό και οικείο περιβάλλον της οικογένειας σε ένα καινούριο κόσμο και μικρό-κοινωνία. Η οικοδόμηση των αυριανών μελών της κοινωνίας μας δεν χρεώνεται στις σχολικές δομές και στους δασκάλους των παιδιών μας αλλά είναι μια συνέργεια μεταξύ της οικογένειας με το εκπαιδευτικό προσωπικό. Το ζητούμενο δεν είναι μόνο η γνώση μαθηματικών και ανάγνωσης αλλά η οικοδόμηση κριτικά σκεπτόμενων ανθρώπων ικανών και δυνατών να εισέλθουν στη μικρό-κοινωνία τους και να αφήσουν το σημάδι τους σε αυτήν.

Είναι όμως και παιδιά που περνάνε από τις τάξεις μας και «δεν αγγίζουν» κανένα. Ως ένα βαθμό είναι αιτιολογημένο, με την έννοια ότι τα ζωηρά παιδιά, τα δραστήρια, τα πιο διαβασμένα μονοπωλούν τον χρόνο των καθηγητών αλλά και τις σχολικές αυλές στα διαλείμματα. Ας πειραματιστούμε με τους εαυτούς μας, μιας και όλοι στις τάξεις μας είχαμε τέτοιους συμμαθητές ή έχουμε υπάρξει αυτά τα παιδιά που είτε από συστολή είτε από ντροπή δεν βγαίναμε μπροστά. Δεν ξέρω πόσοι από εμάς θυμόμαστε τα ονόματα όλων των συμμαθητών στην τάξη μας, θυμόμαστε τον «άτακτο», το «σπάσμα», τον “πλακατζή” αλλά πότε το παιδί που δεν του βρήκαμε κάτι ιδιαίτερο να τον θυμόμαστε. Είναι εκείνο το οποίο είναι πάντα στην τάξη σιωπηλό, στην αυλή είναι μόνο και ούτε καν διεκδικεί την συμμετοχή του στην παρέα και στο παιχνίδι.

Είναι εκείνα τα παιδία τα οποία όλοι καθηγητές και μαθητές δεν μαθαίνουν τα ονόματα τους πρώτα μα τα ξεχνάνε πρώτα. Είναι τα παιδία που κάθονται παραπέρα μέχρι ένας δάσκαλος να τα φωνάξει στο παιχνίδι, που αγωνιούν αν θα διαλεχτούν από τους «αρχηγούς» στον διαμοιρασμό για ένα παιχνίδι και είναι και φορές που μένουν μακριά από τις διαδικασίες λόγω του φόβου μήπως «περισσέψουν» και δεν τους χωρά ο αγώνας. Έχω υπάρξει αυτό το παιδί.

Σιγά-σιγά αν αυτά τα παιδιά δεν τύχουν της ανάλογης προσοχής περνάνε τις τάξεις μόνα ή με ένα φίλο κτίζοντας και αντιλαμβανόμενα τον υπόλοιπο κόσμο από τις γωνίες στις μαθητικές φωτογραφίες, από τις σιωπές στην τάξη και από τις στιγμές εκείνες που τις κυριεύει το άγχος γιατί μια απευθείας ερώτηση από τον δάσκαλο ή η «αναγκαστική» συμμετοχή σε μια απαγγελία ή μια σχολική δράση πνίγηκαν στα δικά τους 15 λεπτά «διασημότητας».

Την αντιμετώπιση των «αόρατων παιδιών» κάνουμε το λάθος συχνά να την χρεώνουμε στους δασκάλους και το σχολείο. Είναι λάθος. Ναι αρκετές φόρες η παραίνεση ενός δασκάλου να βγει από την τάξη το διάλειμμα ή με παραίνεση δασκάλου να το δεχτούν να συμμετέχει στο παιχνίδι λειτουργεί προς το ζητούμενο αποτέλεσμα, όχι πάντα. Είναι ευθύνη και των γονιών να ψηλαφίσουμε τη ζωή των παιδιών μας στο σχολείο. Να διαχειριστούμε τις αλήθειες. Δεν έχουμε ευθύνη μόνο εάν τα παιδία μας συγκαταλέγονται στα «αόρατα» αλλά ίσως να έχουμε μεγαλύτερη ευθύνη αν τα παιδιά μας έχουν καταφέρει την ένταξη τους στην σχολική κοινωνία. Τα παιδία είναι ο καλύτερος αγωγός της ένταξης και στην τάξη και στην σχολική αυλή. Να μάθουμε τα παιδιά μας, να «τραβούν» όλα τα παιδία στο παιχνίδι, να μην αφήνουν παιδιά στα παγκάκια, στις σκάλες και στις γωνίες των αυλών να χαζεύουν τα άλλα που γεμίζουν το σχολείο με χάχανα και παιχνίδι. Τότε τα χαμογέλα θα πληθαίνουν, η τάξεις θα γεμίζουν και θα ‘χουμε κερδίσει πολλά περισσότερα από ότι στοχεύσαμε. Είναι ευθύνη μας, ως άνθρωποι να κτίσουμε κοινωνίες ένταξης και πολυσυλλεκτικότητας, όπου η σύγχρονη “ασθένεια” της μοναξιάς θα εξαλείφθει. Όχι σε κοινωνίες που όλα τα παιδιά είναι ίδια, που κουτσουρεύουν τις ατομικές τους δυνατότητες και χαρίσματα για χάρη της ένταξης. Ανεξάρτητα, ελεύθερες προσωπικότητες, μακριά από νόρμες και μιμητισμούς. Κοινωνίες και παιδιά που έχουν ένα χέρι απλωμένο σε όλους όσους είτε επέλεξαν το περιθώριο είτε νιώθουν αναγκασμένοι να ζήσουν σε αυτό. Κάπως έτσι μπορούμε να ελπίζουμε για το αύριο.

Πηγή: dialogos.com.cy