Ο πατέρας της αιμοδοσίας, Καρλ Λαντστάινερ στο doodle της Google

O Καρλ Λαντστάινερ (Karl Landsteiner), έχει την τιμητική του σήμερα στο Doodle της Google.

Σπούδασε ιατρική στη Βιέννη και αμέσως μετά τη λήψη του διδακτορικού διπλώματός του αφοσιώθηκε στην αιματολογική έρευνα. Το 1900 πραγματοποιήθηκε η πρώτη από τις δυο μεγαλύτερες ανακαλύψεις του, την ανακάλυψη του συστήματος των ομάδων του αίματος ΑΒΟ.

Με το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και καθώς οι συνθήκες στην Αυστρία είχαν γίνει ιδιαίτερα δύσκολες για την ιατρική έρευνα, ο Καρλ Λαντστάινερ, το 1919, αποδέχθηκε τη θέση του Παθολογοανατόμου στο Ρωμαιοκαθολικό Νοσοκομείο (Roman Catholic Hospital) της Χάγης στην Ολλανδία. Από αυτή τη θέση δημοσίευσε 12 εργασίες σχετικά με τις πρωτεΐνες που αναστέλλουν την αναφυλαξία και την ορολογική ειδίκευση στην αιμοσφαιρίνη διαφόρων ειδών ζώων. Το 1922 ο Λαντστάινερ εγκατέλειψε τη θέση του στην Ολλανδία και μετοίκησε οικογενειακώς στη Νέα Υόρκη, όπου ανέλαβε θέση στο Ίδρυμα ιατρικών ερευνών Ροκφέλερ, θέση στην οποία παρέμεινε για όλη την υπόλοιπη ζωή του.

Την περίοδο κατά την οποία εργαζόταν ως Παθολογοανατόμος, ο Καρλ Λαντστάινερ δημοσίευσε μια εργασία σχετικά με τη συγκόλληση των αιμοσφαιρίων κατά τις μεταγγίσεις αίματος. Ως τότε, οι μεταγγίσεις αίματος γίνονταν με αμφίβολα αποτελέσματα, καθώς σε ορισμένα άτομα ήσαν επιτυχημένες, σε άλλα όμως άτομα επερχόταν θρόμβωση, με αποτέλεσμα τον θάνατό τους. Ο Karl Landsteiner κατέδειξε ότι υπάρχουν μικρές διαφορές στις πρωτεΐνες του αίματος διαφορετικών ατόμων. Γνώριζε ήδη ότι αν ο ορός (πλάσμα) του αίματος ενός είδους αναμιγνυόταν με ερυθροκύτταρα άλλου είδους, επερχόταν συγκόλλησή τους.

O Karl Landsteiner αποφάσισε λοιπόν να διαπιστώσει τι θα συνέβαινε αν συνδύαζε πλάσμα αίματος ενός ανθρώπου με ερυθροκύτταρα άλλου ανθρώπου. Σε πολλές περιπτώσεις δεν επερχόταν συγκόλληση, αλλά σε άλλες παρατήρησε συγκόλληση και μάλιστα τόσο ισχυρή σαν να είχαν αναμιχθεί πλάσμα και αίμα διαφορετικών ειδών. Οι μορφές που εμφάνιζαν οι συνδυασμοί αυτοί ώθησαν τον Καρλ Λαντστάινερ να προτείνει την ύπαρξη τεσσάρων διαφορετικών ομάδων αίματος, τις οποίες ονόμασε Α, Β, ΑΒ και 0, βασιζόμενος στην παρουσία, στην επιφάνεια των ερυθροκυττάρων, δύο διαφορετικών αντιγόνων, του Α και του Β.

Με βάση αυτή την υπόθεση, άτομα της ομάδας Α διαθέτουν στο πλάσμα του αίματός τους το αντίσωμα Β, ενώ άτομα της ομάδας διαθέτουν το αντίσωμα Α. Τα άτομα της ομάδας ΑΒ διαθέτουν αντιγόνα Α και Β ενώ από το πλάσμα απουσιάζει κάθε αντίσωμα, ενώ άτομα της ομάδας 0 δεν διαθέτουν κανένα αντιγόνο στα ερυθροκύτταρα ενώ στο πλάσμα του αίματος υπάρχουν τα αντισώματα και Α και Β. Η εργασία του επέτρεψε τις χωρίς κινδύνους μεταγγίσεις αίματος, σώζοντας έτσι χιλιάδες ζωές, αλλά έθεσε και σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τη φύση του ανοσοποιητικού συστήματος, τα οποία απασχολούν την επιστημονική κοινότητα ακόμη και σήμερα. Οι ανακαλύψεις του δεν περιορίστηκαν στο σύστημα ΑΒ0 των ομάδων αίματος, αλλά το 1927 ανακάλυψε και δεύτερο σύστημα – το ΜΝ – και τρίτο – το Ρ.

Στο πεδίο της ανοσολογίας, ο Καρλ Λαντστάινερ κατέδειξε την εξειδίκευση των αντισωμάτων, εισάγοντας την έννοια hapten. Ο Λαντστάινερ συνδύασε απτένια γνωστής δομής με πρωτεΐνες όπως η λευκωματίνη (αλβουμίνη) και κατέδειξε ότι μικρές αλλαγές στο απτένιο μπορούσαν να ασκήσουν δραστική επίδραση στην παραγωγή αντισωμάτων. Στις 10 Δεκεμβρίου 1930 ο Karl Landsteiner τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής για την προσφορά του στην αναγνώριση των ομάδων αίματος, εργασία την οποία είχε δημοσιεύσει το 1901. Το 1939 του δόθηκε ο τίτλος του Επίτιμου Καθηγητή στο Ίδρυμα Ροκφέλλερ και, την ίδια περίοδο, έλαβε την αμερικανική υπηκοότητα.