Όντως το 2015 ήταν μία πολύ καλή χρονιά για τον τουρισμό της χώρας μας. Εάν μάλιστα λάβουμε υπόψη ότι υπήρχαν πάρα πολλά ερωτηματικά και εμπόδια τα πλείστα εκ των οποίων σχετίζονταν με την Ρωσική αγορά, τότε αντιλαμβάνεστε ότι τα αποτελέσματα αποκτούν ιδιαίτερη αξία. Σύμφωνα με τις μετρήσεις της στατιστικής υπηρεσίας, οι συνολικές αφίξεις έχουν ξεπεράσει τα 2.6 εκατομμύρια (ακόμη δεν έχουμε τις τελικές μετρήσεις Δεκεμβρίου), επίδοση η οποία επιτεύχθηκε στην Κύπρο μόνο τα έτη 2000 και 2001. Μάλιστα κατά το έτος 2001 ο αριθμός κλινών στην ξενοδοχειακή βιομηχανία ανερχόταν σε 89000 κλίνες, σε σύγκριση με 86000 που έχουμε σήμερα. Οπότε συγκριτικά θα τολμήσω να αναφέρω ότι η φετινή επίδοση είναι καλύτερη. Εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία όμως, είναι το γεγονός ότι έχουμε επιτύχει τους επιμέρους στόχους. Θεωρώ πολύ σημαντικό το γεγονός ότι έχει επιστρέψει για τα καλά η Βρετανική αγορά. Για πρώτη φορά από το 2011 οι Βρετανοί τουρίστες ξεπέρασαν το 1 εκατομμύριο. Επίσης Η Γερμανική αγορά κατέγραψε αύξηση της τάξης του 29%, ενώ επιτυχία θεωρείται και το ότι καταφέραμε να κρατήσουμε την δεδομένη μείωση της Ρωσικής αγοράς κάτω από το 20%. Επιπρόσθετα επιτυχία θεωρώ ότι για πρώτη φορά η γειτονική αγορά του Ισραηλ ξεπέρασε τις 90000 αφίξεις σε σύγκριση με 60000 που ήταν η προηγούμενη επίδοση και ότι μία σειρά από άλλες αγορές έχουν καταγράψει καλές αυξήσεις όπως για παράδειγμα η αγορά της Γαλλίας, της Αυστρίας, της Πολωνίας και των Αραβικών χωρών. Βεβαίως μας προβληματίζουν και οι μειώσεις που καταγράφουν κάποιες άλλες αγορές όπως για παράδειγμα η αγορά της Σκανδιναβίας. Πρωτίστως όμως θέλω να τονίσω ότι τουρισμός δεν είναι μόνο μετρήσεις αφίξεων και εσόδων. Ως τουριστικός προορισμός έχουμε ανάγκη πολλά.
Κοιτάξετε εξ όσων γνωρίζω το 2001 υπήρξε απόφαση για απεξάρτηση από την Βρετανική αγορά. Τότε σε σύνολο 2.696 000 τουριστών, το 1.5 εκ εφθασε στη χώρα μας από την Μεγάλη Βρετανία. Υπό τις περιστάσεις η απόφαση που λήφθηκε τότε ήταν ορθή. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια η πορεία της Βρετανικής αγοράς ήταν για εμένα ανησυχητική. Το 2013 είχαμε 891 000 Βρετανούς τουρίστες, και το 2014 μόλις 871 000. Το πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι το 2014 είχαμε λάβει ενημέρωση για την απόφαση απόσυρσης περισσότερων από 100 000 αεροπορικών θέσεων. Με τις κατάλληλες κινήσεις όμως, σε συνεργασία πάντοτε με το Υπουργείο ΕΕΒΤ, το Υπουργείο Μεταφορών και την HERMES καταφέραμε και κρατήσαμε τις θέσεις και το συνολικό capacity της αγοράς σε ψηλά επίπεδα με αποτέλεσμα να έχουμε φέτος περισσότερους από 1 εκ. Βρετανούς. Αντιλαμβάνεστε ότι εάν τότε δεν καταφέρναμε να ξεπεράσουμε το πρόβλημα της απόσυρσης, ίσως σήμερα να μιλούσαμε για μόνο 750 000 Βρετανούς τουρίστες.
3. Πόσο θα μας επηρεάσει το γενικότερο κλίμα φόβου που επικρατεί στην Ευρώπη λόγω τρομοκρατίας;
Εμείς ως χώρα το πρώτο μήνυμα που οφείλουμε να περάσουμε σε όλους τους συνεργάτες μας στο εξωτερικό είναι ότι, ήμασταν και παραμένουμε ένας ασφαλής προορισμός.
Το θέμα της ασφάλειας μετά τα συνεχόμενα τρομοκρατικά χτυπήματα σε Τυνησία, Αίγυπτο, Τουρκία αλλά και Γαλλία έχει αναδυθεί σε πρωτεύων κριτήριο για τον κάθε πολίτη, προτού επιλέξει τουριστικό προορισμό. Ο κάθε υποψήφιος ταξιδιώτης λαμβάνει σοβαρά υπόψη πλέον τα θέματα ασφάλειας, πολιτική σταθερότητα.
Για να είμαστε απολύτως ειλικρινής αυτή την στιγμή λόγω των τρομοκρατικών κτυπημάτων, διαφαίνεται ότι οι πρώτοι κερδισμένοι θα είναι οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης, Ισπανία και Πορτογαλία δηλαδή. Έχει εδραιωθεί μία τάση στην αγορά προς την Δυτική Ευρώπη, η τάση του Go West όπως την γνωρίζουν και οι άνθρωποι της αγοράς.
Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στο γεγονός ότι τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία στις μεταδόσεις τους κάνουν αναφορές συχνά πυκνά στην περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης ή της Ανατολικής Μεσογείου.
Παρ ‘όλα αυτά, εμείς εκτιμούμε ότι το 2016 θα τα πάμε ακόμη καλύτερα από πέρσι, θα αντιπαρέλθουμε της τάσης του Go West και είναι πολύ πιθανόν το έτος 2016 να είναι έτος ρεκόρ για τον τουρισμό της χώρας μας σε αφίξεις τουριστών.
4. Ποιες οι προβλέψεις σας για το 2016;
Αναμένουμε αυτό που μόλις έχω αναφέρει, ότι δηλαδή πολύ πιθανόν να είναι έτος ρεκορ για τον τουρισμό της χώρας μας.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αναμένουμε οριακές αυξήσεις από συγκεκριμένες αγορές. Εκτιμούμε ότι η θετική πορεία της αγοράς του Η.Β θα συνεχιστεί και ήδη η πορεία των κρατήσεων αυτό καταδεικνύει. Παράλληλα, αναμένεται έναρξη πτητικών προγραμμάτων από νέες γεωγραφικές περιοχές όπως Norwich, Doncaster, καθώς και αύξηση συχνότητας πτήσεων από το Εδιμβούργο. Σίγουρα αρνητική εξέλιξη θεωρείται ο τερματισμός κάποιων πτήσεων από το Gatwick, ωστόσο θεωρούμε ότι το κενό μπορεί δυνητικά να αναπληρωθεί από άλλους αερομεταφορείς.
Σε σχέση με την Γερμανική αγορά σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής ενδείξεις αναμένουμε ότι θα κινηθεί στα ίδια επίπεδα, ενώ οριακές αυξήσεις αναμένουμε από Γαλλία και Ολλανδία.
Καλή αύξηση αναμένουμε από την Πολωνική αγορά στην οποία θα τοποθετηθεί για πρώτη φορά πτήση στην περιφέρεια και η οποία εφέτος χαρακτηρίστηκε από μία αύξηση της τάξης του 48% και άνοδο στις αφίξεις στις 40000. Αύξηση αναμένουμε επίσης και από την Ελβετική αγορά για την οποία έχει επιτευχθεί αύξηση του capacity ενώ οριακές αυξήσεις αναμένουμε και από την αγορά του Ισραήλ.
Δυστυχώς όμως αναμένουμε μειώσεις από την Σκανδιναβική αγορά καθώς με τα μέχρι στιγμής δεδομένα έχουν μειωθεί σε όγκο τα προγράμματα συγκεκριμένων Ο.Τ.
5. Μετά και το τελευταίο τρομοκρατικό χτύπημα στην Κωνσταντινούπολη και τον θάνατο 10 Γερμανών τουριστών, αναμένεται ότι θα υπάρχει κύμα ακυρώσεων προς την Τουρκία, άρα πιθανόν να επωφεληθούν άλλοι τουριστικοί προορισμοί. Τι ισχύει για την Κύπρο;
Κύμα ακυρώσεων δεν νομίζω να υπάρχει. Άλλωστε αμέσως μετά το τρομοκρατικό χτύπημα ο Υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας επισκέφθηκε την Τουρκία και κάνοντας δηλώσεις από την Τουρκία εμφανίστηκε ιδιαίτερα καθησυχαστικός, ένδειξη ότι η Γερμανική κυβέρνηση πιθανόν να μην θέλει να εκδώσει απαγορευτική ταξιδιωτική οδηγία, ή να προκαλέσει κύμα ακυρώσεων.
Θεωρώ ότι ακυρώσεις δεν θα υπάρχουν, εκτιμώ όμως από την άλλη ότι οι Γερμανοί που δεν αξιοποίησαν την early booking περίοδο θα είναι ιδιαίτερα σκεπτικοί για την περίπτωση της Τουρκίας.
Ως Κύπρος για να επωφεληθούμε σε μεγάλους αριθμούς θα πρέπει να επιτευχθεί αύξηση στο capacity κάτι που μέχρι στιγμής δεν έχει συμβεί και δεν νομίζω να συμβεί.
6. Ποιος είναι ο λόγος;
Η απάντηση είναι απλή. Υπάρχει περιορισμένη προσφορά σε κλίνες από μέρους μας, και η απόλυτη αλήθεια είναι ότι αυτές οι κλίνες κατά κύριο λόγο τους καλοκαιρινούς μήνες είναι δεσμευμένες. Για να αποφασίσει ένας νέος ΟΤ να εισέλθει σε μεγάλους όγκους σε μία αγορά, το πρώτο πράγμα που ψάχνει είναι να εξετάσει εάν κατά την περίοδο υψηλής ζήτησης υπάρχει προσφορά.
Εάν αναφέρεστε σε γεωγραφικές αγορές, η απάντηση μου είναι ναι.
Θεωρώ ότι κατά κύριο λόγο έχουμε αδικήσει κάποιες αγορές της κεντρικής Ευρώπης οι οποίες δεν αρκούνται με το sun and sea, και ψάχνουν κάτι πιο παραδοσιακό. Οι αγορές που έχουμε σίγουρα αδικήσει είναι οι Αραβικές χώρες και η γειτονική αγορά του Ισραήλ. Γενικώς έχω την άποψη ότι ποτέ μέχρι σήμερα δεν δώσαμε την πρέπουσα σημασία στις αραβικές χώρε, ούτε τουριστικά και πιθανώς ούτε και εμπορικά. Έστω και αργά όμως ξεκινήσαμε και αυτό θα πρέπει να καταγραφεί στα θετικά της κυβέρνησης.
Όσον αφορά την γειτονική αγορά του Ισραήλ, είναι μία πολύ ενδιαφέρουσα αγορά, εάν λάβουμε υπόψη ότι οι Ισραηλινοί ταξιδεύουν 2-3 φορές το χρόνο, είναι γεροί spenders και είναι πολύ κοντά μας. Δυστυχώς για αρκετά χρόνια η πολιτική των κλειστών αιθέρων και κατά συνέπεια τα ακριβά αεροπορικά εισιτήρια κρατούσαν την αγορά σε χαμηλά επίπεδα.
Βλέπετε όμως ότι η αλλαγή στην πολιτική των αιθέρων ανέβασε τις αφίξεις από τις 68000 στις 94000 και ακόμη το έτος δεν έκλεισε.
8. Σε σχέση με τις εξειδικευμένες τουριστικές αγορές, εννοώ τα ειδικά προϊόντα;
Θεωρώ ότι ως μία χώρα της οποίας η οικονομία βασίζεται στον τουρισμό, θα έπρεπε να είμαστε πιο μπροστά.
Για αρκετά από αυτά, όπως για παράδειγμα ο ποδηλατικός τουρισμός, ο περιπατητικός, ο γαμήλιος τουρισμός, ο γαστρονομικός, ο θρησκευτικός έχουν εκπονηθεί κατά καιρούς στρατηγικά πλάνα και μάλιστα υπήρξε και υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον, έχω όμως την άποψη ότι πλέον τα πλείστα από αυτά τα πλάνα-στόχοι χρειάζονται επικαιροποιηση.
Επιπρόσθετα έχω την άποψη, ότι πρέπει να θέσουμε τον πήχη πιο ψηλά. Για παράδειγμα είναι πολύ καλές οι ποδηλατικές διοργανώσεις που έχουμε στην χώρα μας, προσωπικά θεωρώ όμως ότι στην Κύπρο αξίζει ένας διεθνούς φήμης ποδηλατικός γύρος.
Προσωπικά για τον αθλητικό τουρισμό επενδύω πάρα πολύ στην συνεργασία που μόλις έχουμε ξεκινήσει με τον ΚΟΑ.
Ασφαλώς. Το έχω αναφέρει πολλές φορές και θα το επαναλάβω. Προσωπικά θεωρώ ότι ο τουρισμός ως οικονομικός πυλώνας έχει αδικηθεί όλα αυτά τα χρόνια από την πολιτεία.
Η συνεισφορά του στην Κυπριακή οικονομία όλα αυτά τα χρόνια ήταν τεράστια, αλλά δυστυχώς πολύ λίγα έργα έγιναν που να ενισχύουν και να εμπλουτίζουν πραγματικά το τουριστικό προϊόν της χώρας μας.
Για παράδειγμα προσωπικά θεωρώ αδιανόητο να συζητούμε σήμερα την δημιουργία καζίνο. Αυτό θα έπρεπε να είχε γίνει πριν από τουλάχιστον 20 χρόνια.
Η διάθεση της κυβέρνησης όμως να εμβαθύνει στο θέμα του τουρισμού με τον εκσυγχρονισμό του νομοθετικού πλαισίου και γενικότερα η διάθεση για αντιμετώπιση του τουρισμού ως εθνική υπόθεση είναι κάτι που με γεμίζει με αισιοδοξία.
