Home ΑΛΛΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΓΕΩΡΓΟΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΣ Χριστάκης Παπαγιάννης, Εκπρόσωπος του Συμβουλίου Γεωπόνων Κύπρου
Χριστάκης Παπαγιάννης, Εκπρόσωπος του Συμβουλίου Γεωπόνων Κύπρου

Χριστάκης Παπαγιάννης, Εκπρόσωπος του Συμβουλίου Γεωπόνων Κύπρου

Της Ειρήνης Αντωνίου

Η γεωπονία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τα προβλήματα που προκύπτουν κατά την καλλιέργεια της γης και της παραγωγής αγροτικών προϊόντων. Ως επιστήμη περιλαμβάνει όλες εκείνες τις πρακτικές και τις θεωρητικές γνώσεις, που είναι απαραίτητες, για να γίνει δυνατή μια συστηματική καλλιέργεια, αλλά και για να αποδώσει και εμπορικά.

Η γεωπονία είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη γεωργία. Σαν αρχή της γεωπονίας θα πρέπει να θεωρηθεί η συστηματική εκμετάλλευση της γης, με βάση πια τις επιστημονικές ανακαλύψεις και την επιστημονική πρόοδο και όχι την πείρα και την παράδοση. Με άλλα λόγια, η γεωργία θα πρέπει να ασκείται πλέον πάνω σε συστηματική και εμπορική βάση και να βασίζεται στην επιστημονική γνώση αλλά και την τεχνολογία. Μόνο με αυτό τον τρόπο μπορεί να καταστεί ανταγωνιστική και οικονομικά βιώσιμη.

Σε μια συνέντευξη εφ’ όλης της όλης, που παραχώρησε στην εφημερίδα μας ο κ. Χριστάκης Παπαγιάννης, Γεωπόνος – Γεωργοοικονομολόγος και εκπρόσωπος του Συμβουλίου Γεωπόνων, μας μίλησε για όλα.

Κύριε Παπαγιάννη, για αρχή θα θέλαμε να μας πείτε ποια είναι τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Κύπριος αγρότης, ιδιαίτερα κατά την τρέχουσα περίοδο;

«Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Κύπριος αγρότης σήμερα είναι πάρα πολλά. Υπάρχουν κατ’ αρχήν τα γενικά προβλήματα, τα οποία θεωρούνται εγγενή και αφορούν κατά κύριο λόγο στο μικρό μέγεθος της γεωργικής εκμετάλλευσης, τον μικροτεμαχισμό και πολυτεμαχισμό του γεωργικού κλήρου, τον διασκορπισμό σε πολλές περιοχές με απόσταση μεταξύ τους, το ανάγλυφο του εδάφους που εμποδίζει την εκμηχάνιση και πολλά άλλα φυσικά κατά κύριο λόγο εμπόδια. Αν σε αυτά προσθέσουμε το μικρό μέγεθος της οικονομίας μας, την δυσκολία εξεύρεσης κεφαλαίων για επενδύσεις, την μικρή αγορά και το γεγονός ότι η κυπριακή γεωργία βασίζεται σε εισαγόμενες πρώτες ύλες και γεωργικά εφόδια, τότε τα δυσμενή αποτελέσματα για τη γεωργία γίνονται εύκολα αντιληπτά. Κατ’ επέκταση, τα προβλήματα αυτά αυξάνουν το κόστος παραγωγής. Αντιμετωπίζονται επίσης προβλήματα, που έχουν σχέση κυρίως με την έλλειψη νερού, ιδίως αυτή την εποχή, λόγω της ανομβρίας και της κλιματικής αλλαγής. Ένα από τα κύρια προβλήματα που απασχολεί τον Κύπριο αγρότη είναι το γεγονός ότι, δεν μπορεί να διασφαλίσει αμειπτικές τιμές για τα προϊόντα, που παράγει, ως αποτέλεσμα της στρέβλωσης που υπάρχει στο σύστημα διαμόρφωσης την των τιμών και του τρόπου λειτουργίας της αγοράς. Η τιμή των προϊόντων σε μια ελεύθερη οικονομία, όπου λειτουργεί σωστά ο ανταγωνισμός, καθορίζεται από την προσφορά και τη ζήτηση. Αυτό είναι θεωρητικά γνωστό και σίγουρο. Από εκεί και πέρα όμως υπάρχουν διάφορες στρεβλώσεις. Μια από τις στρεβλώσεις που υπάρχουν σε εμάς, είναι το γεγονός ότι οι διάφοροι μεσίτες που αγοράζουν τα προϊόντα είναι λίγοι. Υπάρχουν κάποιοι στις χονδρικές αγορές των πόλεων και υπάρχουν και κάποιοι άλλοι, οι οποίοι λειτουργούν από μόνοι τους. Αυτοί έχουν σαν κύριο στόχο τους, να έχουν όσο το δυνατό μεγαλύτερο κέρδος. Ο Κύπριος αγρότης δεν έχει καταφέρει να συνασπιστεί είτε σε συνεταιρισμούς, είτε σε ομάδες παραγωγών, για να μπορεί να ασκεί πίεση πάνω σε αυτούς τους μεσίτες, οι οποίοι στην ουσία τον εκμεταλλεύονται.

Ως αποτέλεσμα, αν προσθέσουμε σε αυτό και το γεγονός ότι μετά έρχεται η λιανική αγορά, που θέλει και εκείνη τα κέρδη της, καταλήγουμε οι τιμές που παίρνουν για τα προϊόντα τους, να είναι περίπου στο 1/3 και πολλές φορές και στο ¼ της τιμής, που το αγοράζει ο καταναλωτής. Δεν έχουν καταφέρει οι γεωργοί μας, αν και έχουν γίνει πάρα πολλές προσπάθειες, να οργανωθούν, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν και ευρωπαϊκά προγράμματα που δίνουν κίνητρα και τους χρηματοδοτούν για να οργανωθούν σε ομάδες παραγωγών. Δυστυχώς δύσκολα τα εκμεταλλεύονται, διότι φαίνεται ότι ο Κύπριος γεωργός, είναι περισσότερο ατομικιστής, παρά να κοιτάζει την συλλογική αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Έχουμε περιπτώσεις κατά τις οποίες παραγωγοί συνασπίζονται προσωρινά σε ομάδες, μετά έρχεται ένας άλλος έμπορος, τους δίνει ένα σεντ περισσότερο, φεύγουν από την ομάδα, με αποτέλεσμα να διαλύεται ουσιαστικά ο συνεταιρισμός. Είχαμε δυστυχώς αρκετά τέτοια παραδείγματα.

Ποια η θέση του Συμβουλίου Γεωπόνων, για την Βιολογική Γεωργία, σε σχέση με τη Συμβατική;

«Εμείς στηρίζουμε την παραγωγή των βιολογικών προϊόντων και δεν έχουμε κανένα πρόβλημα με την ανάπτυξη και επέκταση της παραγωγής βιολογικών προϊόντων. Πλην όμως πρέπει να έχουμε κάτι υπόψη. Ένας καθηγητής στην Αθήνα έλεγε ότι, το ότι μπαίνεις στο μπάνιο σου και τραγουδάς, αυτό δεν σημαίνει ότι γίνεσαι τραγουδιστής. Δεν είναι τόσο απλό το πράγμα. Το ότι δεν βάζω, λιπάσματα και φυτοφάρμακα, άρα το προϊόν μου είναι βιολογικό. Από την άλλη, πρέπει και κάποιος βιοκαλλιεργητής να είναι και οικονομικά βιώσιμος. Για την βιολογική καλλιέργεια υπάρχουν κανόνες που πρέπει να τηρούνται και έλεγχοι από ειδικούς. Χρησιμοποιούνται κάποια φάρμακα που είναι επιτρεπόμενα για τη βιολογική καλλιέργεια, γιατί θεωρούνται αθώα. Όπως για παράδειγμα τα χαλκούχα παρασκευάσματα, το θειάφι και διάφορες άλλες ελεγχόμενες ουσίες.»

Είναι σε ικανοποιητικά επίπεδα η βιολογική παραγωγή;

« Η βιολογική παραγωγή και η κατανάλωση βιολογικών προϊόντων είναι καλή πρέπει να προωθείται. Η ζήτηση παρουσιάζει αυξητική τάση τόσο διεθνώς όσο και στην Κύπρο. Δεν μπορούμε όμως να πούμε ότι βρίσκεται σε ικανοποιητικά επίπεδα. Ούτε και ο κύπριος καταναλωτής είναι έτοιμος ακόμα να πληρώσει σημαντικά ψηλότερή τιμή για τα βιολογικά προϊόντα. Όμως, η βιολογική παραγωγή και τα βιολογικά προϊόντα θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι απευθύνονται σε ορισμένες ομάδες του πληθυσμού. Αν πούμε ότι μπορεί η βιολογική γεωργία να θρέψει τον κόσμο, ίσως να είναι ψέμα, παρ’ όλο που για το ζήτημα αυτό γίνεται μεγάλη συζήτηση και υπάρχουν διαφορετικές απόψεις. Εμείς ουσιαστικά προωθούμε και υποστηρίζουμε και παγκοσμίως προωθείται η ολοκληρωμένη διαχείριση της γεωργικής παραγωγής. Αυτό σημαίνει ότι μπορείς να χρησιμοποιείς λιπάσματα και φυτοφάρμακα με μέτρο και όταν χρειάζεται και δεύτερο να γίνονται χρήσεις χημικών μόνο εκεί όπου και στο βαθμό που είναι αναγκαίο. Για να απαιτείται π.χ ψέκασμα πρέπει να βάλεις παγίδες, να δεις πόσα έντομα κυκλοφορούν και μετά να ψεκάσεις. Να μην συγκομίζονται προϊόντα πριν περάσει ο καθορισμένος για κάθε περίπτωση χρόνος ασφάλειας. Με τους απαιτούμενους ελέγχους ασφαλώς, ώστε να τηρούνται όλα τα πρότυπα και προδιαγραφές και να διασφαλίζεται τόσο η ποιότητα όσο και η ασφάλεια των προϊόντων για τον καταναλωτή. Σήμερα, τόσο η νομοθεσία μας όσο και η νοοτροπία των γεωργών μας έχουν αλλάξει προς το καλύτερο και πρέπει να εμπιστευόμαστε τα ντόπια προϊόντα, ανεξάρτητα από το αν παράγονται με βιολογικό τρόπο ή όχι.

Ποιος όμως το πιστοποιεί αυτό, δηλαδή ότι ένας παραγωγός δεν θα ψεκάζει όποτε θέλει;

Οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους διενεργούν ήδη αρκετούς, αλλά όχι ικανοποιητικούς ελέγχους. Ο γεωργός όμως δεν πρέπει να βασίζει τον τρόπο παραγωγής στον φόβο των εξωτερικών ελέγχων. Πρέπει να τυγχάνει επιμόρφωσης ώστε να είναι σε θέσει να πραγματοποιεί αυτοελέγχους καθώς επίσης να αποκτήσει και τη σωστή συνείδηση. Συμφέρει και στους ίδιους να έχουν και λιγότερα έξοδα. Επίσης είναι θέμα απαίτησης των καταναλωτών, οι οποίοι έχουν ξυπνήσει πλέον και ζητούν συνεχώς καλύτερους και συχνότερους ελέγχους.

Υπάρχει σημαντική πρόοδος αν συγκρίνουμε το σήμερα, με το τι γινόταν πριν 10 με 30 χρόνια. Περιθώρια όμως βελτίωσης πάντα υπάρχουν.

Για την παραγωγή γεωργικών προϊόντων ακολουθούνται τρεις βασικά μέθοδοι. Στην μια άκρη έχουμε την συμβατική γεωργία, η οποία είναι και αυτή που ασκείται συνήθως. Είναι κάπως ανεξέλεγκτη, ο παραγωγός βάζει όσα λιπάσματα, φάρμακα κ.α. με ένα σχετικά παραδοσιακό τρόπο. Και χωρίς να χρειάζεται λίπασμα βάζει γιατί έτσι αποφάσισε. Είναι θέμα νοοτροπίας. Βέβαια ελέγχονται για υπολείμματα φάρμακων μεν, αλλά ελέγχονται δειγματοληπτικά, αλλά, πολλές φορές τα αποτελέσματα των ελέγχων γίνονται γνωστά αφού το προϊόν έχει ήδη καταναλωθεί. Αυτό είναι ένα πρόβλημα.

Βέβαια η νομοθεσία μας έχει βελτιωθεί πάρα πολύ και αυτή τη στιγμή δεν μπορεί κανένας να διαθέτει στο γεωργό γεωργικά φάρμακα. Το κάθε κατάστημα που πουλά γεωργικά φάρμακα πρέπει να έχει υπεύθυνο γεωπόνο βάση του νόμου και ο γεωργός να είναι εκπαιδευμένος και τέτοια μαθήματα κάνει το Τμήμα Γεωργίας και να έχει άδεια χρήστη. Ένας μη αδειοδοτημένος ιδιώτης αν πάει σε ένα κατάστημα με φυτοφάρμακα και ζητήσει δεν θα του δώσουν τίποτα. Και για να πάρει κάποιος τέτοια άδεια θα περάσει από κάποια διαδικασία από το Τμήμα Γεωργίας. Υπάρχουν μόνο κάποιες μικρές συσκευασίες ορισμένων σκευασμάτων που η πώληση τους επιτρέπεται στα Ανθοπωλεία και σε κάποια άλλα καταστήματα.

Στην άλλη άκρη έχουμε την βιολογική γεωργία που όπως είπαμε έχει και αυτή τους δικούς της κανόνες , τους περιορισμούς, τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Στη μέση των δύο έχουμε την ολοκληρωμένη διαχείριση της παραγωγής με τους δικούς της κανόνες που βασίζονται πάντοτε σε αποτελέσματα επιστημονικών μελετών και δίνει πολύ ικανοποιητικό αποτέλεσμα τόσο για τον παραγωγό, όσο και για τον καταναλωτή και την ασφάλεια του.

Ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες που χαρακτηρίζουν την ποιότητα ενός γεωργικού προϊόντος;

«Αυτό είναι ένα θέμα που απασχολεί τον καταναλωτή σε ευρεία κλίμακα. Οι κύριοι παράγοντες είναι τρεις. Ο πρώτος παράγοντας είναι η βιολογική και διατροφική τους αξία. Αν είναι επωφελή για τον καταναλωτή. Ο δεύτερος παράγοντας είναι το κατά πόσο, έχουν υπολείμματα φυτοφαρμάκων και κατά πόσο είναι επικίνδυνα για την υγεία του καταναλωτή. Ο τρίτος παράγοντας, που φαίνεται να παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο, είναι η εμφάνιση του προϊόντος. Παράδειγμα, πάει κάποιος στην υπεραγορά, στην φρουταρία, βλέπει ένα όμορφο φρούτο, το αγοράζει και όταν το δοκιμάσει δεν έχει καθόλου γεύση ή ακόμα αν είναι εισαγόμενο και αποθηκευμένο με μη αποδεκτές συνθήκες , το κόβει και από μέσα είναι μαύρο. Αυτό οφείλεται στην κακή συντήρηση. Ένα γεωργικό προϊόν, για να θεωρείται ποιοτικό, θα πρέπει να συνδυάζει και τις τρείς αυτές παραμέτρους».

Για τους ποιοτικούς ελέγχους τι έχουμε να πούμε;

«Οι έλεγχοι γίνονται στο βαθμό που έχει τις δυνατότητες το Τμήμα Γεωργίας και οι Υγειονομικές Υπηρεσίες. Από το Τμήμα Γεωργίας, γίνεται ο ποιοτικός έλεγχος, όσον αφορά την κατηγοριοποίηση των προϊόντων, αν είναι δηλαδή Α Β Γ κατηγορίας. Και αν αναγράφεται πάνω η προέλευση του προϊόντος. Οι υγειονομικές υπηρεσίες ελέγχουν όπως είπαμε και προηγουμένως την καταλληλότητα από υγιεινής άποψης».

Εκεί που γίνονται οι έλεγχοι είναι ικανοποιητικοί όμως;

«Το Τμήμα Γεωργίας είναι υπό στελεχωμένο σε αυτούς τους τομείς. Δειγματοληπτικά γίνονται κάποιοι έλεγχοι και επίσης γίνονται από τις Υγειονομικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας, όσον αφορά κυρίως αν είναι αλλοιωμένα τα προϊόντα ή αν έχουν υπολείμματα φαρμάκων. Και όταν εντοπιστεί κάτι τέτοιο τότε οι παραβάτες καταδικάζονται. Εμείς ζητούμε όπως οι έλεγχοι είναι πιο συχνοί και πιο συστηματικοί, ούτως ώστε να αποφεύγονται τέτοια κρούσματα».

Για τα θέματα με τα τουρκοκυπριακά προϊόντα, που απασχολούν αρκετά τον κόσμο της Κύπρου αυτό το καιρό;

«Τα προϊόντα που μεταφέρονται από τα κατεχόμενα βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Η διακίνηση των προϊόντων αυτών από τα κατεχόμενα, προς τις ελεύθερες περιοχές και αντίστροφα, διέπεται από τον λεγόμενο κανονισμό της πράσινης γραμμής. Είναι ένας ευρωπαϊκός κανονισμός, ο οποίος έγινε το 2004 . Αυτός ο κανονισμός καθορίζει τους όρους που πρέπει να τηρούνται. Τα προϊόντα αυτά πρέπει να διακινούνται από τα νόμιμα οδοφράγματα και το μόνο πράγμα που ζητείται, είναι να είναι πιστοποιημένα από το Τουρκοκυπριακό Επιμελητήριο, ότι είναι παραγωγή της κατεχόμενης περιοχής. Τώρα αν έρχονται προϊόντα από την Τουρκία, μέσω των κατεχομένων και τα πιστοποιεί το τουρκοκυπριακό Επιμελητήριο, αυτό δεν μπορούμε να το ξέρουμε.

Το μόνο προϊόν που ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι οι πατάτες και αυτό γίνεται για αποφυγή της ύπαρξης οποιασδήποτε ασθένειας. Φυσικά η οποιαδήποτε ασθένεια που έχει η πατάτα δεν επηρεάζει άμεσα τον καταναλωτή, απλά επηρεάζει το ίδιο το προϊόν, το οποίο πιθανόν να χαλάσει σε ελάχιστο χρόνο. Υπάρχουν όμως κίνδυνοι μεταφοράς ασθενειών στις ελεύθερες περιοχές.».

Για τα ζωικά προϊόντα που ακούμε συνεχώς ότι μεταφέρονται από τα κατεχόμενα στις ελεύθερες περιοχές;

«Όσον αφορά τα ζωικά προϊόντα, απαγορεύεται να έρχονται από τα κατεχόμενα. Βέβαια υπάρχει ισχυρισμός, ότι έρχονται αρκετές ποσότητες ζωικών προϊόντων, όχι όμως από τα νόμιμα οδοφράγματα, αλλά από παράνομες διόδους. Για τα προϊόντα αυτά κανένας δεν μπορεί να πιστοποιήσει για την καταλληλότητα τους εκτός αν κάποιος συλληφθεί οπότε και κατάσχονται και καταστρέφονται».

Η χοιροτροφία

«Θεωρητικά και σε παγκόσμιο επίπεδο η χοιροτροφία ακολουθεί έναν τετραετή κύκλο. Δηλαδή η παραγωγή ανεβαίνει κάθε τέσσερα χρόνια, που είναι μια κυκλική ακολουθία γνωστή ως hog cycle, και έχει σχέση με τη παραγωγή. Ανεβαίνει δηλαδή η προσφορά λόγω αυξημένης παραγωγής με αποτέλεσμα να μειώνεται η τιμή για τον παραγωγό. Η μείωση των τιμών επιφέρει και μείωση της προσφοράς οπότε και πάλι έχουμε άνοδο στις τιμές κ.ο.κ. Φυσικά στη Κύπρο το χοιρινό κρέας είναι το βασικό κρέας, μαζί με το κοτόπουλο, για τον Κύπριο καταναλωτή. Και αυτό οφείλεται στο γεγονός, ότι δεν έχουμε άριστης ποιότητας βοδινό κρέας. Άλλος ένας λόγος είναι ότι οι νεότερες γενιές δεν προτιμούν καθόλου το αρνίσιο ή το αιγινό κρέας.

Επίσης, όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί, το κοτόπουλο και το χοιρινό, είναι πιο υγιεινά, γιατί δεν έχουν λίπος ή το λίπος συγκεντρώνεται στο εξωτερικό τους μέρος οπότε μπορεί να αφαιρεθεί, ενώ στα άλλα κόκκινα κρέατα, το λίπος είναι μέσα στις ίνες.

Ποια προβλήματα αντιμετωπίζουν οι χοιροτρόφοι στη Κύπρο;

«Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι χοιροτρόφοι, ενώ έχουμε μια πολύ εξελιγμένη τεχνολογικά παραγωγή χοίρων στη Κύπρο, είναι τα κόστα παραγωγής, διότι όλες οι ζωοτροφές είναι εισαγόμενες. Στην Κύπρο δεν παράγουμε σχεδόν τίποτα. Οι τιμές για τον παραγωγό είναι σχετικά χαμηλές. Εάν ανέβουν λίγο οι τιμές, δηλαδή εάν αποφασίσουν οι χοιροτρόφοι να μειώσουν λίγο την παραγωγή τους, ούτως ώστε να αυξηθούν οι τιμές, τότε έχουμε εισαγωγές. Αυτό γίνεται κάθε φορά που ανεβαίνουν οι τιμές και αυτό συμβαίνει με όλα τα γεωργικά προϊόντα. Δηλαδή για να έχουμε εισαγωγή κάποιου προϊόντος που το παράγουμε, πρέπει η τιμή να ανέβει πάνω από κάποιο επίπεδο για να συμφέρει στον εισαγωγέα. Εισάγουμε κυρίως από Ευρωπαϊκές χώρες Δανία και Ολλανδία. Είναι και αυτό μια από τις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης του εμπορίου.

Επίσης οι χοιροτρόφοι αντιμετωπίζουν και χωροταξικά προβλήματα. Δηλαδή μια περιοχή που έχει χοιροστάσια, όταν αναπτυχθεί οικιστικά, τότε αρχίζουν τα προβλήματα, γιατί οι κάτοικοι ζητούν να απομακρυνθούν τα χοιροστάσια λόγω οχληρίας. Εγώ προσωπικά θεωρώ ότι ένα μεγάλο πρόβλημα που έχουμε στη Κύπρο είναι αυτή η νομοθεσία για τις μεμονωμένες κατοικίες. Στο εξωτερικό δεν υπάρχει σχεδόν ούτε μια κατοικία σε γεωργική περιοχή».

Εφημερίδα Γεωργοκτηνοτρόφος

Send this to a friend