Ψυχοσάββατο σήμερα: Αφιερωμένο σε όλες τις ψυχές που έφυγαν μακριά μας

Ο Θεός σας έχει στην αγκαλιά του και εμείς σας έχουμε στην καρδιά μας»

Το πρώτο ψυχοσάββατο για το 2018…
Είναι σήμερα (10 Φεβρουαρίου) ενώ το δεύτερο στις 26 Μαΐου 2018. Ο πατήρ Αναστάσιος Ισαάκ απαντά στις ερωτήσεις μας σχετικά με τα ψυχοσάββατα.

Τι είναι τα ψυχοσάββατα, σε τι ωφελούν τους κεκοιμημένους και τι κάνει η εκκλησία μας αυτή τη μέρα;

«Τα Ψυχοσάββατα είναι τα Σάββατα που προηγούνται των Κυριακών της Απόκρεω και της Πεντηκοστής και είναι αφιερωμένα στη μνήμη των απ’ αιώνος κεκοιμημένων αδελφών μας. Τα μνημόσυνα που τελούνται τότε αλλά και όποτε οι Χριστιανοί το ζητήσουν, είναι ουσιαστικά ευχές υπέρ αναπαύσεως των κεκοιμημένων. Στα παλιά χρόνια τα μνημόσυνα ήταν λιτά και αποτελούνταν από μια ευχή. Η ύπαρξη τους οφείλεται στην ευσεβή μέριμνα και την ανάγκη για προσευχές «Υπέρ αιωνίου αναπαύσεως των ψυχών».

Σήμερα είναι γνωστή σε όλους μας μια επιτομή της εκτενούς ακολουθίας, δηλαδή η επιμνημόσυνη δέηση ή το λεγόμενο Τρισάγιον που περιλαμβάνει εκτός του «Άγιος ο Θεός…», τα τροπάρια «Μετά πνευμάτων…», τη συναπτή και την ευχή «Ο Θεός των πνευμάτων…».

Ο ιερός Χρυσόστομος συμβουλεύει του Χριστιανούς να κάνουν μνημόσυνα αλλά και αγαθοεργίες στη μνήμη των κεκοιμημένων γιατί αυτά ωφελούν ώστε: αν ο κεκοιμημένος είναι αμαρτωλός, ν’ απαλλαγεί από τις αμαρτίες του και αν είναι δίκαιος, να λάβει μεγαλύτερο μισθό και ανταπόδοση.

Την παραμονή του Ψυχοσαββάτου, δηλαδή την Παρασκευή το απόγευμα, αλλά και την ημέρα του Σαββάτου, οι ευλαβείς Χριστιανοί προσέρχονται στις εκκλησίες και προσκομίζουν τα ονόματα των προσφιλών κεκοιμημένων τους. Τα ονόματα γράφονται συνήθως σε ένα χαρτάκι το λεγόμενο «μνημονοχάρτι» και συνοδεύεται με κόλλυβα ή και πρόσφορο. Εκεί οι εφημέριοι διαβάζουν τα ονόματα των κεκοιμημένων στα πλαίσια του τρισαγίου. Το ίδιο επαναλαμβάνεται και την επομένη το πρωί κατά την τέλεση ιεράς προσκομιδής, όπου μνημονεύουν ξανά τα ονόματα, βγάζοντας μερίδες από τους προσφερόμενους άρτους (πρόσφορα) υπέρ των κεκοιμημένων, στο ιερό δισκάριο δίπλα από τον προσφερόμενο αμνό, για την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας.

Όσον αφορά στα κόλλυβα, το σιτάρι συμβολίζει τον θάνατο, την ταφή και την ανάσταση με την αιώνια ζωή, καθώς με τη σπορά πέφτει στη γη σαπίζει και «πεθαίνει» αλλά από αυτό τον θάνατο βλασταίνει μια νέα ζωή».

Ποιος είναι ο λόγος που τα καθιέρωσε η Εκκλησία μας, παρ᾿ ότι κάθε Σάββατο είναι αφιερωμένο στους νεκρούς μας;

«Όντως σύμφωνα με την εκκλησιαστική μας παράδοση τα Σάββατα είναι αφιερωμένα στους κεκοιμημένους. Όπως το Μεγάλο Σάββατο είναι η επιτάφιος εορτή του Κυρίου μας, έτσι και κάθε Σάββατο είναι προοίμιο της Αναστάσεως. Αυτό γίνεται αντιληπτό εάν κάποιος μελετήσει τους κανόνες του όρθρου και τους άλλους ύμνους που καταγράφονται στο λειτουργικό βιβλίο της Παρακλητικής και αφορούν στα Σάββατα. Σκοπός των μνημοσύνων και των Ψυχοσαββάτων συμπεριλαμβανομένων, είναι οι μνημονευθέντες να τύχουν φιλανθρωπίας από τον Θεό ώστε να μετάσχουν στην προσδοκώμενη από όλους μας Ανάσταση.

Ο Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος γράφει ότι οι προσευχές μας για τους κεκοιμημένους είναι εκδήλωση Χριστιανικής αγάπης και καθώς μέχρι την τελική κρίση (στην κοινή Ανάσταση) ο κολασμός μιας ψυχής δεν είναι οριστικά αποφασισμένος δεν μπορούμε να θεωρούμε κανέναν τελειωτικά καταδικασμένο. Γι’ αυτό, με ελπίδα στην άπειρη ευσπλαχνία του Θεού προσευχόμαστε να ελεήσει ακόμη και αυτούς που ήταν ασεβείς. Τα δυο αυτά Ψυχοσάββατα, και ειδικά το σημερινό, μας θυμίζουν την κρίση κατά τη δευτέρα παρουσία (Κυριακή της Απόκρεω). Σε αυτό το Σάββατο ειδικά οφείλουμε να νιώθουμε τις ψυχές των κεκοιμημένων πιο κοντά μας καθώς όλοι μνημονεύονται ταυτόχρονα σε όλους του ορθόδοξους ναούς και η έκφραση της αγάπης δεν περιορίζεται μόνο στα προσφιλή και συγγενικά μας πρόσωπα αλλά σε όλους τους απ’ αιώνος κεκοιμημένους ορθοδόξους χριστιανούς».

Εκείνοι που δεν έχουν κανένα να τους κάνει μνημόσυνο, μνημονεύονται μόνο τα ψυχοσάββατα;

«Ειδικά τα ψυχοσάββατα μνημονεύουμε «υπέρ μακαρίας μνήμης και αιωνίου αναπαύσεως πάντων των απ’ αιώνος κεκοιμημένων ορθοδόξων χριστιανών, βασιλέων, πατριαρχών, αρχιερέων, ιερέων, ιερομονάχων, μοναχών, μοναζουσών, γονέων, προγονέων, πάππων, προπάππων, διδασκάλων, αναδόχων…». Να έχουμε υπόψη μας, ότι οι ιερείς σε κάθε Θεία Λειτουργία μνημονεύουν τόσο στην προσκομιδή, όσο και αμέσως μετά τον καθαγιασμό των τιμίων δώρων τα πρόσωπα που οι ευλαβείς ενορίτες τελούν μνημόσυνα τους, αλλά και τα ονόματα όλων εκείνων των ευσεβών χριστιανών που τα ονόματα γνωρίζει μόνο ο Θεός».

Πολλοί υποστηρίζουν ότι οι ψυχές, όταν πλησιάζει το ψυχοσάββατο, επιστρέφουν στους δικούς τους και πολλοί ήταν εκείνοι που έχουν δει τον νεκρό τους, είτε στο όνειρο τους είτε στο ξύπνιο τους. Η εκκλησία μας τι πιστεύει;

«Αυτό που υποστηρίζει η παράδοση μας είναι ότι η δικαία ψυχή μετά την έξοδο της από το σώμα παραλαμβάνεται από άγγελο ενώ η αμαρτωλή αρπάζεται από δαίμονα. Οι μεν δίκαιες προγεύονται του Παραδείσου, οι δε αμαρτωλές της κολάσεως. Η κρίση όμως είναι μερική γιατί οι ψυχές πρέπει να κριθούν με τα καινά σώματα μετά την κοινή Ανάσταση και επειδή θα κριθούμε όλοι οι άνθρωποι μαζί κατά τη Δευτέρα παρουσία, όπου ο Κύριος «θα αποδώσει εκάστω κατά τα έργα αυτού». Οι ψυχές των Αγίων της εκκλησίας μας και των δικαίων εικονίζονται δυνάμει Θεού και εμφανίζονται στους πιστούς με θαυμαστό τρόπο για ωφέλεια. Έχουν καταγραφεί πολλά θαύματα που αφορούν θαυματουργές εμφανίσεις είτε Αγγέλων είτε Αγίων. Ειδικά όμως για εμφανίσεις σε όνειρα ή οράματα δικών μας ανθρώπων, οφείλουμε να είμαστε πολύ επιφυλακτικοί και προσεκτικοί. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι και ο πονηρός πολλές φορές εμφανίζεται στα μάτια μας για να μας παρασύρει, ως άγγελος φωτός. Γι αυτό τον λόγο δεν πρέπει να δίνουμε πίστη στα όνειρα, έστω και αν αυτά βγουν «αληθινά».

Με αφορμή την ημέρα του Ψυχοσαββάτου και την Κυριακή της Κρίσεως (Απόκρεω) που το ακολουθεί…

Μπορούμε να επανατοποθετήσουμε τη ζωή μας και μαζί με τις προσευχές για τους κεκοιμημένους να προσευχόμαστε και για τον εαυτό μας αλλά και για τους ζώντες. Στις προσευχές μας να παρακαλούμε το Θεό να αναπαύσει τους προσφιλείς κεκοιμημένους μας σε χώρα ζώντων και σε εμάς τους ζωντανούς να δίνει ευκαιρίες για μετάνοια, αποφυγή της αμαρτίας, αλλαγή ζωής προς το καλύτερο και επιστροφή στον Παράδεισο».

Πηγή: ant1wo